Nihilizm
Nihilizm (od łac. nihil – nic) – pogląd filozoficzny całkowicie lub częściowo negujący istnienie pewnych bytów. Rozróżnia się kilka kategorii tego pojęcia:
- Nihilizm ontologiczny traktuje o nieistnieniu żadnego bytu. W starożytności reprezentowany przez Gorgiasza. Według innego rozumienia nihilizmu tylko niektóre aspekty życia nie istnieją jako takie (zob. też rzecz sama w sobie) oraz że nie istnieją konkretne obiekty będące desygnatami istniejących pojęć (przykład: „Andrzeja Partuma nihilizm ontologiczny”[1]).
- Nihilizm epistemologiczny (zob. epistemologia) ukazuje, iż poznanie nie jest w ogóle możliwe (skrajny sceptycyzm poznawczy) i nie istnieje żaden sposób otrzymania wiedzy pewnej (skrajny sceptycyzm metodologiczny), albo zaprzecza nawet istnieniu jakiejkolwiek formy wiedzy pewnej.
- Nihilizm egzystencjalny[2] głosi brak celu, sensu, znaczenia i wartości życia (zob. aksjologia).
- Nihilizm moralny wyraża pogląd nieistnienia pewnych ani absolutnych, niewychodzących poza abstrakcję, wartości moralnych (zob. normy moralne, etyka – niektóre systemy etyczne).
W filozofii społecznej nihilizm jest czasami wykorzystywany do określenia takiego stanu społecznego, w którym jednostki są przeświadczone o braku celowości wraz z doświadczeniem pustoty znaczeniowej wszelkich regulacji i unormowań prawnych, zwyczajowych czy kulturowych.
Gwałtowny rozkwit różnych form nihilizmu przypadł na epokę modernizmu, jednakże nieprzerwanie rozwija się on w czasach obecnych. Pogłębianie się tendencji nihilistycznych w społeczeństwie przewidział Fryderyk Nietzsche[3][4].
Zobacz też
- Nihilizm geograficzny
- Eternalizm
Przypisy
- ↑ Dominik Kuryłek (Muzeum Narodowe w Krakowie). Andrzeja Partuma nihilizm ontologiczny. „Sztuka i Dokumentacja”, s. 85-97, 2015.
- ↑ Nihilism; 3. Existential Nihilism. [w:] Internet Encyclopedia of Philosophy ISSN 2161-0002 [on-line]. [dostęp 2017-02-02]. (ang.).
- ↑ Fryderyk Nietzsche, tłum. Konrad Drzewiecki, Stefan Frycz: Wola mocy; Próba przemiany wszystkich wartości; Studia i fragmenty. wolnelektury.pl.
- ↑ Fryderyk Nietzsche; przełożył Leopold Staff: tom VIII. Przemiany wszystkich wartości przedmowa i księga pierwsza (eMortkowicz); Próba krytyki chrześcijaństwa. Warszawa: Nakład Jakóba Mortkowicza / Nietzsche Seminarium 2010, 1907, s. 1-114, seria: Dzieła Nietzschego.