Nikołaj Bierzarin

Nikołaj Bierzarin

Николай Эрастович Берзарин

(c) Deutsche Fotothek‎, CC BY-SA 3.0 de gen. Nikołaj Erastowicz Bierzarin w Berlinie (1945)
generał pułkownik
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1904 Petersburg
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1945 Berlin
Przebieg służby
Lata służby	1918–1945
Siły zbrojne	Armia Czerwona
Stanowiska	dowódca 27., 34., 39 Armii, 5 Armii Uderzeniowej
Główne wojny i bitwy	wojna domowa w Rosji; walki nad jeziorem Chasan; II wojna światowa
Odznaczenia

Nikołaj Erastowicz Bierzarin (ros. Николай Эрастович Берзарин; ur. 19 marca^?/ 1 kwietnia 1904 w Petersburgu, zm. 16 czerwca 1945 w Berlinie) – radziecki dowódca wojskowy, generał pułkownik, od 6 kwietnia 1945 Bohater Związku Radzieckiego, pierwszy radziecki komendant Berlina.

Życiorys

1918–1940

W 1918, mając 14 lat, wstąpił do Armii Czerwonej i walczył w wojnie domowej na froncie północnym.

W 1921 walczył podczas powstania w Kronsztadzie, a w 1924 z oddziałami powstańczymi nad Amurem. Od 1922 był członkiem Komsomołu, a po ukończeniu w 1926 kursu dla oficerów piechoty wstąpił do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W 1925 ukończył kurs strzelecki, a już dwa lata później kurs dla dowódców Syberyjskiego Okręgu Wojskowego. Od 1927 roku był dowódcą jednostki wyszkolenia oficerów, aktywnie uczestniczył w walkach podczas walk radziecko-japońskich jako dowódca 32 Dywizji Strzeleckiej, kierował obroną Kolei Wschodniochińskiej.

W latach 1933–1935 przebywał w Chabarowsku, od 1935 do 1937 pełnił funkcję dowódcy 26 Dywizji Strzeleckiej na Dalekim Wschodzie. Do 1938 był naczelnym dowódcą grupy Amur.

W 1938 jako dowódca 32 Dywizji Strzeleckiej uczestniczył w walkach nad jeziorem Chasan. W grudniu 1938 został dowódcą 59 Korpusu Strzeleckiego OKDVA, a w lipcu 1940 – zastępcą dowódcy 1 AK Frontu Dalekowschodniego. 26 maja 1940 został mianowany do stopnia generała majora.

II wojna światowa

Po przystąpieniu ZSRR do działań wojennych został dowódcą 27 Armii Bałtyckiego Okręgu Wojskowego, a następnie dowódcą 34 Armii Północno-Zachodniej, zastępcą dowódcy 61 Armii, 20 Armii, dowódcą 39 Armii, odpowiednio na zachodnim froncie, Froncie Kalinińskim i 1 Froncie Nadbałtyckim. W marcu 1943 został ciężko ranny pod Wiaźmą i przez pięć miesięcy przebywał w szpitalu wojskowym.

© Achim Raschka / CC BY-SA 4.0 (via Wikimedia Commons)

Tablica upamiętniająca gen. N. E. Bierzarina w Berlinie

Od maja 1944 dowodził 5 Armią Uderzeniową w operacjach ofensywy radzieckich sił zbrojnych: operacji jassko-kiszyniowskiej, wiślańsko-odrzańskiej i bitwie o Berlin. Brał udział w walkach m.in. w rejonie Grabowa i później na północ od Kostrzyna. W szturmie Berlina dowodzona przez niego 5 Armia Uderzeniowa otrzymała zadanie szczególnego znaczenia, zajęcie sektora w środku miasta, tam gdzie znajdowała się Kancelaria Rzeszy; wkroczyła do berlińskiej dzielnicy Marzahn 21 kwietnia 1945.

Komendant Berlina

W uznaniu wybitnych zasług 5 Armii Uderzeniowej podczas ataku na Berlin oraz za szczególne zasługi w dowodzeniu działaniami zbrojnymi gen Bierzarin, Bohater Związku Radzieckiego został mianowany przez gen. Gieorgija Żukowa w dniu 24 kwietnia 1945 pierwszym radzieckim komendantem i szefem garnizonu wojsk radzieckich w Berlinie. Stosowny rozkaz został wydany przez Bierzarina 28 kwietnia 1945, który stanowił, że „pełna władza nad Berlinem przechodzi w ręce radzieckiej komendantury wojskowej”.

Jako komendant miasta miał za zadanie przywrócenie ładu społecznego poprzez utworzenie milicji miejskiej, zapewnienie miejsc zatrudnienia i zaopatrzenie ludności w artykuły niezbędne do życia. Pełniąc rolę komendanta powołał pierwszy po wojnie sąd oraz miał za zadanie stworzyć służby ochrony dóbr kultury.

Śmierć

16 czerwca 1945 N.K. Bierzarin zginął w wypadku motocyklowym na skrzyżowaniu Wilhelmstrasse i Schloßstraße (obecnie Am Tierpark/Alfred-Kowalke-Straße) w berlińskiej dzielnicy Friedrichsfelde. Jego ciało przewieziono do Moskwy, gdzie spoczął na Cmentarzu Nowodziewiczym^[1].

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano ulice w Moskwie, Wołgogradzie, Berlinie, Kiszyniowie i innych miejscowościach oraz szkołę w Kiszyniowie. W Berlinie, Irkucku i Gorzowie Wielkopolskim umieszczono poświęcone mu tablice pamiątkowe.

Tablica w Gorzowie Wlkp., usunięta w 2017

Odznaczenia

• Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (nr 5656, 6 kwietnia 1945)
• dwukrotnie Order Lenina
• dwukrotnie Order Czerwonego Sztandaru (1938 i 3 listopada 1944)
• Order Suworowa I (29 maja 1945) i II stopnia (9 kwietnia 1943)
• Order Kutuzowa 1 stopienia (22 września 1943)
• Order Bohdana Chmielnickiego (ZSRR) 1 stopnia (13 września 1944)
• Order Czerwonej Gwiazdy
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (1938)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal „Za wyzwolenie Warszawy”
• Medal „Za zdobycie Berlina”
• Komandoria Legii Honorowej (Francja, 9 maja 1945)

i inne odznaczenia i medale.

Przypisy

Bibliografia

• Берзарин Николай Эрастович (ros.) Biogram na stronie warheroes.ru [dostęp 2018-10-20]
• https://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/heroes/USSR/more.htm?id=11800624@morfHeroes (ros.)
• https://pamyat-naroda.ru/commander/114/ (ros.)