Nikołaj Gastełło

Nikołaj Gastełło
Николай Францевич Гастелло
Ilustracja
kapitan lotnictwa kapitan lotnictwa
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1908
Moskwa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1941
Macki, Białoruska SRR

Przebieg służby
Lata służby

1932–1941

Siły zbrojne

Armia Czerwona
Wojskowe Siły Powietrzne

Jednostki

207 DBAP

Stanowiska

dowódca 4. i 2. eskadry

Główne wojny i bitwy

bitwa nad Chałchin-Goł;
wojna zimowa;
II wojna światowa

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego
Order Lenina
Gastełło na znaczku pocztowym z 1942

Nikołaj Francewicz Gastełło (ros. Николай Францевич Гастелло; ur. 23 kwietnia?/ 6 maja 1908 w Moskwie, zm. 26 czerwca 1941 k. wsi Macki) – radziecki lotnik bombowy, kapitan lotnictwa, Bohater Związku Radzieckiego (1941).

Życiorys

Urodził się 6 maja 1908 roku w Moskwie w rodzinie robotniczej, z pochodzenia był Białorusinem. Pracował jako ślusarz w fabrykach lokomotyw i sprzętu budowlanego. W roku 1932 został powołany do Armii Czerwonej, w 1933 ukończył ługańską szkołę lotniczą, po czym służył w lotnictwie bombowym jako pilot. W składzie 150. Pułku Bombowców Szybkich uczestniczył w walkach granicznych z Japończykami nad rzeką Chałchin-Goł w 1939 roku, a następnie w wojnie zimowej z Finlandią.

W maju 1941 roku w stopniu kapitana został dowódcą 4. eskadry 207 Pułku Bombowego Dalekiego Zasięgu (207 DBAP), w składzie 42. Dywizji Bombowej Dalekiego Zasięgu 3. Korpusu Lotnictwa Dalekiego Zasięgu, latając na bombowcach Ił-4.

Od pierwszego dnia ataku Niemiec na ZSRR – 22 czerwca 1941 – uczestniczył w walkach na froncie II wojny światowej. Na skutek strat pułk został przeorganizowany i Gastełło został dowódcą 2. eskadry. 26 czerwca 1941 podczas nalotu pary samolotów na niemiecką kolumnę zmechanizowaną na szosie MołodecznoRadoszkowicze, kierującą się na Mińsk, jego samolot został trafiony ogniem z ziemi i zapalił się. Wobec braku szans na dolecenie do swoich linii, Gastełło najwyraźniej zdecydował uderzyć samolotem w zgrupowanie wojska niemieckiego i zawrócił nad lasem w tym celu.

Uważano przez lata, że Gastełło staranował samolotem niemiecką kolumnę na szosie Mołodeczno–Radoszkowicze, niszcząc czołgi i cysterny z benzyną, w tym miejscu po wojnie wystawiono pomnik, a Gastełło stał się słynny i był wymieniany w literaturze jako dokonujący pierwszego taranowania zapalonym samolotem. Jedynym świadkiem tego była załoga drugiego samolotu Fiodora Worobiewa, który jednak poległ niedługo później. W katastrofie poniosła śmierć cała załoga (oprócz Gastełło zginęli nawigator Anatolij Burdeniuk oraz strzelcy Аleksiej Kalinin i Grigorij Skorobogaty, wszyscy odznaczeni pośmiertnie Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy).

27 lipca 1941 roku uhonorowany został pośmiernie tytułem Bohatera Związku Radzieckiego oraz Orderem Lenina za staranowanie płonącym samolotem kolumny wojsk niemieckich[1]. Jego imieniem nazywano m.in. ulice, kołchozy, fabryki, drużyny pionierskie i statek rzeczny.

W latach dziewięćdziesiątych w prasie rosyjskiej pojawiła się wersja, że na szosę spadła inna załoga – dowódcy 1. eskadry 207 DBAP kapitana Aleksandra Masłowa, który został w 1996 uhonorowany tytułem Bohatera Federacji Rosyjskiej. W 1951 roku dokonano ekshumacji domniemanej mogiły załogi Gastełło i odnaleziono w niej dokumenty na nazwisko Masłowa, zauważa się jednak, że w razie wybuchu płonącego samolotu, dokumenty powinny spłonąć. Według niektórych badaczy Gastełło zdecydował się uderzyć w kolumnę niemiecką we wsi Mocki, ale jego samolot nie dociągnął do wsi i upadł na skraju lasu[2]. Kwestia ta jest nadal przedmiotem kontrowersji.

Odznaczenia

Przypisy

  1. Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза капитану Гастелло Н. Ф.» от 26 июля 1941 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1941. — 8 августа (№ 35 (150)). — С. 1.
  2. Gastełło Nikołaj Francewicz, www.warheroes.ru [dostęp 2019-08-22] (ros.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of the Soviet Air Force 2.svg
Flag of the Soviet Air Force
Золотая Звезда Героя Советского Союза.svg
Medal “Gold Star” of a “Hero of the Soviet Union”
Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
Gastello Nikolay Francievich.jpg
Nikolai Frantsevich Gastello — Russian aviator, Hero of the Soviet Union
Red Air Force Capt 1943h.png
Rank insignia of the Workers' and Peasants' Red Army here "Captain" – collar patch Air Force 1935 – 1943.
Voennaia marka Gastello 30 kop seraia.jpg
USSR postage stamp, November 1942: Gastello. Grey, 30 kop., cancelled. Shows Nikolai Gastello and his attack in DB-3F (Ilyushin Il-4) of German troops. CPA No. 824.