Nikołaj Kryłow

Nikołaj Kryłow

Николай Иванович Крылов

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
marszałek Związku Radzieckiego
Data i miejsce urodzenia	16 kwietnia 1903 Galiajewka
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1972 Moskwa
Przebieg służby
Lata służby	1919–1972
Siły zbrojne	Armia Czerwona Armia Radziecka
Stanowiska	d-ca: Dalekowschodniego Okręgu Wojskowego, Uralskiego OW, Leningradzkiego OW, Moskiewskiego OW, głównodowodzący Wojskami Rakietowymi Przeznaczenia Strategicznego ZSRR, z-ca Ministra Obrony ZSRR
Główne wojny i bitwy	wojna domowa w Rosji, II wojna światowa: obrona Odessy, obrona Sewastopola, bitwa stalingradzka, operacja kwantuńska
Odznaczenia

Nikołaj Iwanowicz Kryłow ros. Николай Иванович Крылов, ur. 3 października^?/ 16 października 1903 we wsi Galiajewka w guberni penzeńskiej, zm. 9 lutego 1972 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (1962), głównodowodzący Wojskami Rakietowymi Przeznaczenia Strategicznego ZSRR i z-ca Ministra Obrony ZSRR, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1945, 1945), Członek Komitetu Centralnego KPZR, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2, 3, 4, 5, 6, 7 i 8 kadencji.

Życiorys

Służbę w Armii Czerwonej rozpoczął w kwietniu 1919. W 1920 ukończył kurs czerwonych dowódców. W 1928 ukończył kurs doskonalenia kadr dowódczych „Wystrieł” w Sołniecznogorsku. Nie posiadał wyższych studiów wojskowych.

Pełnił funkcje dowódczo-sztabowe na stanowiskach: dowódca plutonu, kompanii oraz batalionu – do września 1920, uczestnik wojny domowej na Froncie Południowym, na Zakaukaziu oraz na Dalekim Wschodzie. Następnie był pomocnikiem szefa oraz szefem sztabu pułku – do czerwca 1927. Z kolei – funkcje sztabowe w rejonie umocnionym na Dalekim Wschodzie – do listopada 1936, szef sztabu Dunajskiego rejonu umocnionego – do czerwca 1941.

W czasach wojny z Niemcami był szefem oddziału operacyjnego Armii Nadmorskiej, broniącej Odessy i Sewastopola, gdzie został ciężko ranny – do sierpnia 1941, szefem sztabu 62 Armii, przemianowanej na 8 Armię Gwardii – do maja 1943, dowódcą 21 Armii, następnie – 5 Armii, która brała udział w walkach w Prusach Wschodnich, następnie na Dalekim Wschodzie – do listopada 1945.

Po wojnie był zastępcą dowódcy szeregu okręgów wojskowych, m.in. Nadmorskiego oraz Dalekowschodniego – do stycznia 1947, następnie dowodził Dalekowschodnim Okręgiem Wojskowym – do kwietnia 1953. Kolejne funkcje to: dowódca armii – do września 1953, pierwszy zastępca dowódcy Dalekowschodniego Okręgu Wojskowego – do stycznia 1956, Dowódca Uralskiego Okręgu Wojskowego – do listopada 1957, Dowódca Leningradzkiego Okręgu Wojskowego – do października 1960, Dowódca Moskiewskiego Okręgu Wojskowego – do marca 1963. Następnie został Głównodowodzącym Wojsk Rakietowych Strategicznego Przeznaczenia ZSRR i Zastępcą Ministra Obrony ZSRR, po śmierci poprzednika Siergieja Biriuzowa w wypadku lotniczym. Funkcję tę zachował po przejęciu władzy na Kremlu przez ekipę Leonida Breżniewa i pełnił ją do śmierci.

Od 1927 członek WKP(b), od 1961 członek Komitetu Centralnego KPZR, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 2 do 8 kadencji.

Był autorem kilku tomów wspomnień z okresu służby wojskowej. Zmarł nagle w Moskwie w lutym 1972. Pochowany z honorami pod murem kremlowskim przy Placu Czerwonym w Moskwie. W pogrzebie udział wzięła delegacja PRL z wiceministrem obrony narodowej, gen. dyw. Tadeuszem Tuczapskim na czele.

Awanse

• pułkownik – 17 lutego 1938
• generał major – 27 grudnia 1941
• generał porucznik – 9 września 1943
• generał pułkownik – 15 lipca 1944
• generał armii – 18 września 1953
• marszałek Związku Radzieckiego – 29 kwietnia 1962 (według innych danych 28 maja 1962^[1])

Odznaczenia i wyróżnienia

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (19 kwietnia 1945, 8 września 1945)
• Order Lenina – czterokrotnie (8 października 1942, 21 lutego 1945, 19 kwietnia 1945, 28 marca 1963)
• Order Rewolucji Październikowej (22 lutego 1968)
• Order Czerwonego Sztandaru – czterokrotnie (10 lutego 1942, 4 lutego 1943, 3 listopada 1944, 20 czerwca 1949)
• Order Suworowa I klasy (4 lipca 1944)
• Order Kutuzowa I klasy (28 września 1943)
• Medal 100-lecia urodzin Lenina
• Medal „Za obronę Odessy”
• Medal „Za obronę Sewastopola”
• Medal „Za obronę Stalingradu”
• Medal „Za zdobycie Królewca”
• Medal „Za zwycięstwo nad Japonią”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”
• Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal „50 lat Radzieckich Sił Zbrojnych"
• Honorowa Broń ze Złotym Godłem Państwowym ZSRR (22 lutego 1968)
• Krzyż Komandorski Legii Honorowej (Francja)
• I inne

Przypisy

Bibliografia

• BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935-1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .
• BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940-1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .
• Mała Encyklopedia Wojskowa, t. III, Wyd. MON, Warszawa 1971
• Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON, Warszawa 1975
• (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
• (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. III, Moskwa
• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 13, s. 508, Moskwa 1969-1978
• (ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
• Николай Иванович Крылов – Герои страны (ros.)
• Николай Иванович Крылов – Проект ХРОНОС (ros.)