Nikon (Purlewski)

Nikon
Nikołaj Purlewski
Arcybiskup kazański i swijaski
Ilustracja
Kraj działania

ZSRR

Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1886
Żytomierz

Data i miejsce śmierci

9 stycznia 1938
Kazań

Arcybiskup kazański i swijaski
Okres sprawowania

1937

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Inkardynacja

Eparchia kazańska i swijaska

Śluby zakonne

18 października 1907

Diakonat

przed 1910

Prezbiterat

25 maja 1910

Chirotonia biskupia

14 kwietnia 1920

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

14 kwietnia 1920

Konsekrator

Tichon

Nikon, imię świeckie Nikołaj Aleksandrowicz Purlewski (ur. 5 lutego 1886 w Żytomierzu, zm. 9 stycznia 1938 w Kazaniu) – rosyjski biskup prawosławny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie szlacheckiej, urzędniczej, jako jedno z pięciorga dzieci (oprócz nich rodzina wychowywała również trójkę adoptowanych). Ukończył gimnazjum w Żytomierzu. Jego brat Aleksandr, po złożeniu ślubów mniszych Focjusz, również został biskupem prawosławnym[1]. Pod wpływem spotkań i rozmów z arcybiskupem wołyńskim i żytomierskim Antonim Nikołaj zdecydował się na wstąpienie do seminarium duchownego, następnie zaś ukończył Kazańską Akademię Duchowną. W Kazaniu, jako student II roku, złożył wieczyste śluby mnisze z imieniem Nikon. 25 maja 1910 został wyświęcony na hieromnicha, w tym samym roku ukończył Akademię. Pracę kandydata nauk poświęcił postaci patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Nikona.

Po ukończeniu Akademii duchowny przez rok wykładał w szkole duchownej w Żytomierzu, następnie pracował w analogicznej placówce dydaktycznej w Krzemieńcu, szkole duchownej w Bielsku (eparchia smoleńska i wiaziemska), seminarium misyjnym przy monasterze św. Grzegorza Biziukowskiego (eparchia chersońska i taurydzka). W 1916 został inspektorem wifańskiego seminarium duchownego przy jednym ze skitów Ławry Troicko-Siergijewskiej. W 1917 był delegatem na Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, zaś w 1918 został przełożonym monastyru Dońskiego. 14 kwietnia 1920 patriarcha moskiewski Tichon wyświęcił go na biskupa rylskiego, wikariusza eparchii kurskiej i rylskiej, w tym samym roku jego tytuł uległ zmianie na biskup biełgorodzki; pozostawał wikariuszem tej samej eparchii. W 1921 sprzeciwił się planom otwarcia relikwii św. Joazafa Biełgorodzkiego, za co został pobity przez czekistów.

W czerwcu 1922, po aresztowaniu patriarchy Tichona, biskup Nikon na krótko poparł ruch Żywej Cerkwi i wszedł do zarządzającego nią Wyższego Zarządu Cerkiewnego. W Żywej Cerkwi został w 1923 ordynariuszem eparchii kurskiej. W tym samym roku wziął udział w soborze Żywej Cerkwi, w czasie którego sprzeciwiał się deklaracji o pozbawieniu Tichona godności patriarchy. W marcu 1924 duchowny ogłosił wystąpienie z Żywej Cerkwi, złożył akt pokutny i powrócił do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, ponownie przyjmując tytuł biskupa biełgorodzkiego. W 1925, z powodu swojego porzucenia ruchu odnowicielskiego, został aresztowany (oficjalnie za „agitację antyradziecką”) i skazany na dwa lata więzienia w łagrze urządzonym w dawnym Monasterze Sołowieckim.

W 1930 otrzymał godność biskupa nadkaspijskiego i bakijskiego, jednak nigdy nie dotarł do miasta, w którym miał rezydować. W październiku tego samego roku nadano mu zatem tytuł biskupa rżewskiego, w marcu 1933 – wiaziemskiego; cały czas był wikariuszem eparchii smoleńskiej i wiaziemskiej, de facto zarządzając nią jako locum tenens. W 1933 został przeniesiony na katedrę archangielską i chołmogorską, w roku następnym otrzymał godność arcybiskupią. W 1937, po aresztowaniu biskupa Benedykta (Płotnikowa), objął zarząd eparchii kazańskiej i swijaskiej. Był to okres masowych prześladowań prawosławnego duchowieństwa oraz zamykania ostatnich cerkwi. Mimo tego duchowny regularnie odprawiał nabożeństwa i występował z kazaniami w ostatnich czynnych świątyniach Kazania.

7 grudnia 1937 arcybiskup Nikon został aresztowany w swoim mieszkaniu. Jego przesłuchania miały miejsce od 17 do 20 grudnia tego samego roku. Hierarsze zarzucono kierowanie organizacją kontrrewolucyjną złożoną z duchownych, prowadzenie agitacji antyradzieckiej oraz szpiegostwo na rzecz Japonii. 25 grudnia 1937 duchowny został skazany na śmierć przez rozstrzelanie, stracony 9 stycznia 1938 i pochowany w zbiorowym grobie na cmentarzu Archangielskim.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Nikon (Purlevski).jpg
Bishop Nikon (Purlevski)