Niszczyciele typu Almirante Lynch

Niszczyciele
typu Almirante Lynch

„Almirante Condell”
Kraj budowy	Wielka Brytania
Użytkownicy	Armada de Chile  Royal Navy
Stocznia	J. Samuel White, Cowes
Wejście do służby	1914-1915
Wycofanie	1933-1945
Zbudowane okręty	6
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 1430-1610 ton pełna: 1850-2000 t
Długość	100,8 metra całkowita 97,5 m między pionami
Szerokość	9,9 m
Zanurzenie	3,35-3,53 m
Napęd	3 zespoły turbin parowych Parsonsa o łącznej mocy 30 000 KM 6 kotłów, 3 śruby
Prędkość	31 węzłów
Zasięg	2750 Mm przy prędkości 15 węzłów
Załoga	160-197
Uzbrojenie	Pierwotnie: 6 dział kal. 102 mm (6 x I) 4 km kal. 7,7 mm (4 x I) 4 wt kal. 450 mm (4 x I)

Niszczyciele typu Almirante Lynch – chilijskie niszczyciele z początku XX wieku. W latach 1912–1915 w stoczni J. Samuel White w Cowes zbudowano sześć okrętów tego typu, jednak tylko dwie jednostki weszły w skład Armada de Chile przed wybuchem I wojny światowej. Pozostałe cztery niszczyciele zostały zarekwirowane przez rząd brytyjski i wcielone do Royal Navy, a trzy z nich po zakończeniu działań wojennych (bez utraconego w bitwa jutlandzkiej HMS „Tipperary”) trafiły do pierwotnego zamawiającego. Okręty te skreślono z listy floty w 1933 roku, a dwa pierwsze służyły do połowy lat 40.

Projekt i budowa

Niszczyciele typu Almirante Lynch zostały zamówione przez rząd Chile w Wielkiej Brytanii na początku 1911 roku^[1]. W momencie budowy okręty te należały do największych i najsilniej uzbrojonych jednostek tej klasy na świecie^[1][2]. Z zamówionych sześciu niszczycieli tylko dwa zostały ukończone do wybuchu I wojny światowej i odebrane przez Armada de Chile („Almirante Lynch” i „Almirante Condell”); pozostałe cztery zostały zarekwirowane przez rząd brytyjski i wcielone do Royal Navy jako HMS „Faulknor”, HMS „Broke”, HMS „Botha” i HMS „Tipperary”^[1][2][a].

Przejęte przez Brytyjczyków niszczyciele (nazwane przewodnikami flotylli typu Faulknor) zostały lekko zmodyfikowane w stosunku do pierwowzoru: zamontowano na nich wyrzutnie torpedowe o kalibrze 533 mm i pojedyncze działko przeciwlotnicze kal. 40 mm (zamiast dwóch karabinów maszynowych kal. 7,7 mm), a większa masa zainstalowanego uzbrojenia spowodowała wzrost wyporności okrętów^[3].

Wszystkie jednostki typu Almirante Lynch zostały zbudowane w brytyjskiej stoczni J. Samuel White w Cowes^[1][3]. Stępki okrętów położono w latach 1911–1912, a zwodowane zostały w latach 1912–1915^[1][3].

Dane taktyczno-techniczne

Okręty były dużymi niszczycielami o długości całkowitej 100,8 metra (97,5 metra między pionami), szerokości 9,9 metra i zanurzeniu 3,35–3,53 metra^[1][3]. Wyporność normalna wynosiła 1430–1610 ton, zaś pełna 1850–2000 ton^[1][3]. Siłownie okrętów stanowiły trzy zestawy turbin parowych Parsonsa o łącznej mocy 30 000 KM, do których parę dostarczało sześć kotłów White-Forster^[1][3]. Prędkość maksymalna napędzanych trzema śrubami okrętów wynosiła 31 węzłów^[1][3]. Okręty zabierał zapas 427–433 tony węgla i 80–83 tony paliwa płynnego, co zapewniało zasięg wynoszący 2750 Mm przy prędkości 15 węzłów^[1][3].

Na uzbrojenie artyleryjskie pierwszych dwóch okrętów składało się sześć pojedynczych dział kalibru 102 mm (4 cale) L/40 Armstrong i cztery pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,7 mm L/94^[1][2], a broń torpedową stanowiły cztery pojedyncze wyrzutnie kal. 450 mm (18 cali)^[1][2][b]. Okręty przejęte przez Brytyjczyków uzbrojone były w sześć pojedynczych dział kalibru 102 mm L/40 Armstrong, pojedyncze działko przeciwlotnicze Vickers kal. 40 mm L/39 Mark II i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,7 mm L/94^[3][5], a ich broń torpedową stanowiły cztery wyrzutnie kal. 533 mm (21 cali)^[3][5].

Załoga pojedynczego okrętu składała się ze 160–197 oficerów, podoficerów i marynarzy^[2][3].

Służba

„Almirante Lynch” i „Almirante Condell” zostały przyjęte w skład Armada de Chile w latach 1913–1914^[1]. 7 lutego 1914 roku oba niszczyciele wypłynęły w rejs do Chile, docierając na miejsce 22 kwietnia 1914 roku^[1]. W 1930 roku okręty poddano modernizacji: przystosowano kotły do opalania wyłącznie paliwem płynnym (co powiększyło zasięg do 4200 Mm przy prędkości 15 węzłów), a także zdemontowano pojedyncze wyrzutnie torpedowe kal. 450 mm, instalując w zamian dwa podwójne aparaty kal. 533 mm^[1]. Jednostki wycofano ze służby w latach 1944-1945^[1][6].

Pozostałe cztery jednostki w trakcie prac wyposażeniowych zostały na początku wojny zakupione przez rząd brytyjski i weszły do służby w Royal Navy w latach 1914-1915, jako „Faulknor” (ex-„Almirante Simpson”), „Broke” (ex-„Almirante Goñi”), „Botha” (ex-„Almirante Williams Robellado”) i „Tipperary” (ex-„Almirante Riveros”)^[3][7]. „Faulknor”, „Broke” i „Tipperary” wzięły udział w bitwie jutlandzkiej, podczas której „Broke” doznał ciężkich uszkodzeń, a „Tipperary” został zatopiony^[8][9]. W latach 1918-1919 okręty poddano modernizacji: zdemontowano cztery pojedyncze działa kal. 102 mm, instalując w zamian dwie armaty kal. 120 mm L/45 BL Mk I^[3].

W 1920 roku trzy ocalałe niszczyciele zostały odsprzedane Chile i w maju tego roku weszły do służby w marynarce tego kraju pod nazwami „Almirante Riveros” (ex-„Faulknor”), „Almirante Uribe” (ex-„Broke”) i „Almirante Williams” (ex-„Botha”), określane od tego momentu typem Almirante Williams^[10]. Jednostki zostały skreślone z listy floty z powodu znacznego zużycia w 1933 roku^[6][10].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: ALMIRANTE LYNCH destroyers (1913-1914). Navypedia. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
• Ivan Gogin: ALMIRANTE WILLIAMS destroyers (1914-1915/1920). Navypedia. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
• Ivan Gogin: FAULKNOR flotilla leaders (1914-1915). Navypedia. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Tadeusz Klimczyk: Największe starcie pancerników. Bitwa jutlandzka. Warszawa: Wydawnictwo Magnum-X, 2007, seria: Biblioteka Magazynu „Morza, Statki i Okręty” nr 15. ISBN 978-83-88920-43-4. OCLC 750110342.