Niszczyciele typu Arquebuse

Niszczyciele typu Arquebuse

"Sarbacane"
Kraj budowy	Francja
Użytkownicy	Marine nationale
Wejście do służby	1903?
Zbudowane okręty	20
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	298 t
Długość	58,19 m
Szerokość	6,4 m
Zanurzenie	3,17 m
Napęd	2 maszyny parowe VTE o mocy łącznej 6300 KM (indykowanych), 2 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość	28 węzłów
Załoga	60
Uzbrojenie	1 działo 65 mm 4 działa 47 mm 2 wyrzutnie torped 380 mm

Niszczyciele typu Arquebuse – seria francuskich niszczycieli z początku XX wieku, będących w służbie podczas I wojny światowej.

Historia

Niszczyciele typu Arquebuse należały do grupy pierwszych francuskich niszczycieli, tzw. 300-tonowych, stanowiąc ich najliczniejszy typ. Dzięki zwiększeniu ciśnienia pary w kotłach, miały one większą moc i prędkość od poprzedników (typy Durandal i Framée).

Pierwsze 10 niszczycieli zamówiono w ramach programu na 1900 rok i budowę ich rozpoczęto w latach 1900/01, a drugie 10 niszczycieli zamówiono w ramach programu na 1901 rok i budowę ich rozpoczęto w latach 1901/02. Próby przeprowadzano w latach 1902/04. Okręty otrzymały, podobnie jak inne niszczyciele programu 300-tonowego, nazwy od historycznych broni piechoty: Arbalète (kusza), Arc (łuk), Arquebuse (arkebuz), Baliste (balista), Bombarde (bombarda), Bélier (taran), Carabine (karabinek), Catapulte (katapulta), Dard (strzałka), Épieu (włócznia), Francisque (franciska), Fronde (proca), Harpon (harpun), Javeline (oszczep), Mousquet (muszkiet), Mousqueton (krótki muszkiet), Pistolet (pistolet), Sabre (szabla), Sagaie (assegai, włócznia), Sarbacane (dmuchawka).

4 zbudowano w stoczni w Rochefort, 4 w La Seyne-sur-Mer, 4 w Saint-Nazaire, 2 w Penhoët (Saint-Nazaire), 2 w Bordeaux, 2 w stoczni Schneider, 2 w stoczni Normand w Hawrze.

Niszczyciel Bombarde

Okręty miały typowy dla francuskich niszczycieli tego okresu kadłub o zaokrąglonych burtach, przechodzących w pokład górny o zaokrąglonym profilu, nad którym na śródokręciu i rufie na niewielkiej wysokości był zabudowany lekki drewniany pokład dla obsługi uzbrojenia. Pokład dziobowy nie był podniesiony i również był zaokrąglony w przekroju poprzecznym. Ich własności morskie były dobre^[1]. Okręty miały dwa kotły parowe w osobnych kotłowniach i dwa szeroko rozstawione kominy. Maszyny parowe znajdowały się w jednym przedziale pomiędzy kotłowniami, rozsunięte na burty. Nietypową cechą francuskich niszczycieli był ster umieszczony przed śrubami^[2]. Na dziobie była mała nadbudówka, mieszcząca jedynie niską sterówkę, a za nią była odkryta podwyższona platforma obejmująca odkryty pomost nawigacyjny, z reflektorem. Zapasowe stanowisko dowodzenia było przed drugim kominem.

Działo 65 mm było umieszczone na platformie na dachu sterówki (było ono w ten sposób dość dobrze chronione od zalewania). Działka 47 mm były rozmieszczone po 3 na burtę, z tego dwa obok nadbudówki dziobowej i przedniego komina i po jednym za rufowym kominem. Pojedyncze obrotowe wyrzutnie torped znajdowały się na pokładzie między kominami i na rufie. Wyrzutnie miały po jednej torpedzie zapasowej w pojemnikach na pokładzie.

Podczas wojny, w 1915 dwa rufowe półautomatyczne działka 47 mm zostały przystosowane do ognia przeciwlotniczego. Na części francuskich niszczycieli podczas wojny zamieniono działo 65 mm na 75 mm, a część otrzymała jesienią 1917 miotacze bomb głębinowych Thornycroft zamiast rufowej wyrzutni torped^[1].

Pierwsze niszczyciele typu 300-tonowego odpowiadały standardowi dla tej klasy na świecie, lecz w momencie wejścia do służby typu Arquebuse Brytyjczycy budowali już większe i silniejsze niszczyciele i szybko typ ten stał się przestarzały w obliczu dalszego wzrostu wielkości i uzbrojenia niszczycieli przed I wojną światową^[1]. Kolejny typ niszczycieli Claymore był już nieco większy i zamówienie na 5 dalszych niszczycieli typu Arquebuse w stoczni Rochefort zostało zamienione na typ Claymore^[3].

Okręty

Niszczyciel "Mousquet"

Służba

Wszystkie niszczyciele typu Arquebuse służyły także podczas I wojny światowej, chociaż były już wtedy przestarzałe i odpowiadały wielkością nowo budowanym torpedowcom.

Zatopiono tylko "Mousquet" 28 października 1914 - w starciu pod Penangiem z niemieckim krążownikiem "Emden". Ponadto "Catapulte" zatonął 18 maja 1918 na skutek kolizji. Reszta okrętów przetrwała wojnę, po czym została wycofana ze służby w latach 1919-1921.

Przypisy

Bibliografia

• Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway's All The World's Fighting Ships 1860-1905. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5, s. 326.