Niszczyciele typu T53R

Niszczyciele typu T53R

Tartu (D635)
Kraj budowy	Francja
Użytkownicy	Francja
Stocznia	Brest, Nantes, Lorient, F.C. Gironde
Wejście do służby	1955 rok
Planowane okręty	6
Zbudowane okręty	6
Okręty w służbie	0
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 2750 t pełna: 3750 t
Długość	128,6 m
Szerokość	12,7 m
Zanurzenie	5,4 m
Napęd	2 turbiny parowe Rateau o mocy łącznej 63 000 KM, 4 kotły wodnorurkowe, 2 śruby napędowe
Prędkość	34 węzły
Zasięg	5000 mil morskich/18 w
Załoga	347
Uzbrojenie	6 armat uniwersalnych kalibru 127 mm w dwudziałowych wieżach (3xII) 6 armat przeciwlotniczych 57 mm model 1951 w dwudziałowych wieżach (3xII) 2 pojedyncze działka plot 20 mm Oerlikon 6 wyrzutni torpedowych kalibru 550 mm (2xIII) sześciolufowy miotacz rakietowych bomb głębinowych Bofors kalibru 375 mm model 1972

T53R – typ francuskich niszczycieli, zbudowanych po II wojnie światowej w liczbie 5 jednostek, rozwinięcie typu T47 (Surcouf).

Historia

Z II wojny światowej francuska marynarka wojenna (Marine nationale) wyszła z dużymi stratami, pozostając z niejednolitą zbieraniną ocalałych i otrzymanych od sojuszników okrętów. Mimo zniszczeń wojennych i kryzysu gospodarczego, rząd francuski w ramach budżetu na 1949 rok zdecydował o rozbudowie floty w oparciu o własne projekty i stocznie.

Pierwszym powojennym typem francuskich niszczycieli był typ T47, opracowany na przełomie lat 40. i 50. i zbudowany w dużej serii 12 jednostek. Już w trakcie ich budowy opracowano nieco ulepszony typ, o nieco większych możliwościach zwalczania okrętów podwodnych, oznaczony T53R. Zamówiono następnie budowę 5 jednostek tego typu, w ramach budżetu z 1953, których budowę rozpoczęto w 1954. Jako pierwszy wszedł do służby „Duperre” – 8 października 1957, pozostałe w 1958. Budowano je w 4 stoczniach: Stoczni Marynarki Wojennej w Lorient, pozostałe w Stoczni Marynarki Wojennej w Breście, Ateliers et Chantiers de Bretagne w Nantes i Forges et Chantiers de la Gironde. Okręty te początkowo klasyfikowane były jako eskortowce przeciwlotnicze, a po wejściu do służby jako eskortowce eskadrowe (Escorteur d'Escadre).

Opis

Okręty te były podobnie jak typ T47 przede wszystkim przeznaczone do osłony grup okrętów i konwojów przed atakami lotnictwa, okrętów nawodnych i okrętów podwodnych, dlatego miały silne uzbrojenie główne w postaci 6 amerykańskich armat uniwersalnych kalibru 127 mm w opracowanych we Francji dwudziałowych wieżach. Uzbrojenie artyleryjskie uzupełniało 6 armat przeciwlotniczych 57 mm na licencji szwedzkiego Boforsa. Główną różnicą w stosunku do typu T47 było zastąpienie 6 wyrzutni torped przeciw okrętom podwodnym przez wyrzutnię rakietowych bomb głębinowych Bofors, umieszczoną na ciągłej nadbudówce rufowej. Uzbrojenie torpedowe przeciw okrętom nawodnym stanowiło 6 wyrzutni torped (jedna potrójna na każdej z burt), podobnie jak w T47. Architektura okrętów była typowa dla niszczycieli przedwojennych i z pierwszych lat powojennych, z uskokiem pokładu dziobowego na ok. 1/3 długości i dwoma smukłymi kominami na śródokręciu, z charakterystycznymi dla francuskich okrętów kołpakami. W porównaniu z T47 zmieniono kształt nadbudówki dziobowej i zastosowano zakryte główne stanowisko dowodzenia, w celu polepszenia ochrony przed broniami masowego rażenia. Na dziobie znajdowała się jedna wieża artylerii głównej, za nią na nadbudówce wieża dział plot, pozostałe dwie wieże artylerii głównej znajdowały się w dwóch poziomach na rufie, a dwie wieże artylerii plot – na śródokręciu, w linii poprzecznej. Kadłub dzielił się na 15 przedziałów wodoszczelnych. Siłownia była w układzie eszelonowym – przedziały kotłów oddzielone przedziałem turbin i za nimi przedział drugiej turbiny, w celu zwiększenia przeżywalności okrętu. W stosunku do typu T47 ulepszeniu podlegało także wyposażenie elektroniczne.

Dalszym rozwinięciem niszczycieli typu T53R był pojedynczy niszczyciel typu T56 „La Galissonnière”.

Służba

W odróżnieniu od typu T47, okręty typu T53R nie przechodziły większych modernizacji.

Jedynie „Duperré” został w 1967 przeznaczony na okręt doświadczalny, do badania możliwości stworzenia okrętu dowodzenia siłami przeciwpodwodnymi. Ostatecznie w latach 1972-1973 okręt został przebudowany na niszczyciel rakietowy dowodzenia siłami ZOP. Z okrętu zdjęto całą artylerię, instalując nową pojedynczą armatę uniwersalną 100 mm w wieży na dziobie. Między kominami zainstalowano 4 wyrzutnie pocisków przeciwkrętowych MM38 Exocet. Za sródokręciem zamontowano nową powiększoną nadbudówkę, mieszczącą m.in. pojedyncze wyrzutnie torped przeciw. Na rufie umieszczono lądowisko dla śmigłowca Westland Lynx i sonar holowany.

W 1973 „Forbin przebudowano do roli okrętu szkolnego – towarzyszącego krążownikowi śmigłowcowemu „Jeanne d’Arc”. Zdjęto wówczas dziobową wieżę 57 mm i rufową 127 mm, instalując na rufie lądowisko dla śmigłowca. Pozostałe uzbrojenie pozostało bez zmian.

2 lutego 1959 „Tartu” przechwycił polski statek „Wisła” podejrzany o przerzut broni powstańcom z Frontu Wyzwolenia Algierii (FLN).

Okręty wycofano ze służby w latach 1976-1981, a „Duperré”, będący ostatnim aktywnym okrętem typu, 1 czerwca 1992.

Część niszczycieli wycofanych ze służby zostało zatopionych jako okręty-cele podczas ćwiczeń marynarki francuskiej: „La Bourdonnais” w maju 1982 pociskami rakietowymi SM39 Exocet okrętu podwodnego „Ouessant”, „Jauréguiberry” 30 maja 1986 pociskami MM40 Exocet, „Tartu” 9 grudnia 1998 pociskami Exocet, AS30 i bombami samolotów oraz korwet „LV Lavallée” i „Cdt L'Herminier”, a także „Duperré”.

Wyposażenie elektroniczne

• radar dozoru ogólnego DRBV 22A (na drugim maszcie)
• radar dozoru nawodnego i nawigacyjny DRBV 31
• radar wysokościomierz DRBI 10B (na pierwszym maszcie)
• 2 radary kierowania artylerii DRBC 30
• dziobowa stacja hydrolokacyjna podkilowa DUBV 1B (później DUBV 24)
• stacja hydrolokacyjna DUBA 1B

Bibliografia

• Robert Rochowicz: „Niszczyciele o zmiennym obliczu” w: nowa Technika Wojskowa nr 5/2005

Linki zewnętrzne

• Escorteur d'Escadre Duperré (fr.)

Zobacz też

okręty pokrewne: niszczyciele typu T47, „La Galissonnière” typu T56

porównywalne okręty: typ Forrest Sherman, typ Holland, typ Friesland, typ Hamburg, projekt 30bis (Smiełyj), projekt 56 ('Kotlin'),