Nitroprusydek sodu
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | Na2[Fe(CN)5NO] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masa molowa | 261,87 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | czerwone kryształy (dihydrat)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | 14402-89-2 (bezwodny) 113755-38-9 (dihydrat) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | 11963579 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nitroprusydek sodu, Na2[Fe(CN)5NO] – nieorganiczny związek chemiczny, sól kompleksowa zawierająca jako atom centralny żelazo na III stopniu utlenienia. Występuje w postaci dwuhydratu, Na2[Fe(CN)5NO]·2H2O.
Zastosowania w chemicznej analizie jakościowej
Używa się go w analizie elementarnej do wykrywania siarki w związkach organicznych. Badany związek należy najpierw stopić z metalicznym sodem, a następnie rozpuścić w wodzie. Pojawienie się ciemnopurpurowego zabarwienia po dodaniu niewielkiej ilości ok. 0,1% roztworu nitroprusydku sodu świadczy o obecności siarki w badanej substancji[3][4].
Jest także odczynnikiem stosowanym w tzw. próbie Legala, pozwalającej na wykrywanie metyloketonów, CH3−C(=O)−R. Pozytywny wynik to pojawienie się brunatnoczerwonego zabarwienia, przechodzącego w niebieskie po dodaniu kilku kropli lodowatego kwasu octowego[5].
Zastosowania w medycynie
Stosowany jest jako lek hipotensyjny w stanach nagłych, np. przełomu nadciśnieniowego oraz podczas zabiegów operacyjnych. W organizmie uwalnia tlenek azotu, NO, który powoduje rozszerzenie tętniczek przedwłosowatych oraz zawłosowatych naczyń żylnych. Może być podawany wyłącznie w postaci ciągłego wlewu dożylnego przy ścisłym monitorowaniu stanu pacjenta. Efekt hipotensyjny ściśle zależy od dawki, a ciśnienie krwi można obniżyć tą metodą do każdej założonej wartości. Jego działanie jest natychmiastowe, a biologiczny okres półtrwania bardzo krótki - działanie kończy się wraz z zakończeniem podawania. Przy przedłużonym stosowaniu (powyżej dwóch dni) pojawiają się efekty niepożądane, związane z toksycznymi metabolitami: cyjankami i tiocyjanianami[6][7].
Przypisy
- ↑ a b c CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-60, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
- ↑ a b c Sodium Nitroprusside (ang.). ChemCAS. [dostęp 2014-01-11].
- ↑ Arthur Israel Vogel: Preparatyka organiczna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1984, s. 800-802. ISBN 978-83-204-3152-0.
- ↑ Drożdż ↓, s. 9.
- ↑ Drożdż ↓, s. 27.
- ↑ Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 327. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ Ernst Mutschler: Farmakologia i Toksykologia. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 579–580. ISBN 978-83-60466-81-0.
Bibliografia
- Barbara Drożdż: Analiza jakościowa związków organicznych. [dostęp 2013-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-16)].
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for toxic substances
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Sodium nitroprusside