Niziny (województwo podkarpackie)

Niziny

wieś
Cerkiew w drugim dziesięcioleciu XX wieku
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Orły
Liczba ludności (2020)	987[1]
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-716[2]
Tablice rejestracyjne	RPR
SIMC	0607506[3]
Położenie na mapie gminy Orły Niziny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Niziny
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Niziny
Położenie na mapie powiatu przemyskiego Niziny
49°52′48″N 22°52′27″E/49,880000 22,874167

Niziny (do 1977 i w latach 1981–1986 Dusowce^[4]) – wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Orły^[3].

Opis

Miejscowość położona jest na skraju Pogórza Przemyskiego, na obszarze bezleśnym, w odległości około 14 kilometrów na północ od Przemyśla, 21 kilometrów na południowy wschód od Jarosławia i 8 kilometrów od Radymna.

Leży nad Sanem, nad którym jest przerzucona trójprzęsłowa kładka pieszo-rowerowa o długości 176,85 m (najdłuższe przęsło 114,25 cm)^[5], umożliwiająca mieszkańcom z pobliskich Chałupek Dusowskich dotarcie do kościoła parafialnego, sklepów i szkoły oraz przystanków komunikacyjnych^[6]. Jest ona jedną z najdłuższych tego typu budowli w Polsce^[7], stanowiąc także atrakcję turystyczną Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo oraz podkarpackiego fragmentu Drogi św. Jakuba „Via Regia” między Korczową a Pilznem^[8].

We wsi znajduje się przystanek kolejowy Niziny na linii kolejowej nr 91 Kraków Główny – Medyka. Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe, Przemyśl – Radymno nr 1820 R i Orły – Niziny nr 2108 R^[9].

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w dekanacie Żurawica, archidiecezji przemyskiej^[10]. We wsi działa klub piłkarski LKS Niziny założony w 2012. W sezonie 2022/2023 klub gra w klasie B grupa Przemyśl^[11].

W Nizinach znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej^[12] oraz Wiejski Dom Kultury z miejscowymi organizacjami pożytku publicznego. Od 1949 działa, wyposażona w specjalistyczny sprzęt, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która 15 sierpnia 2019 r. obchodziła 70. lecie powstania.

Części wsi

W przestrzeni publicznej wsi funkcjonują części bez identyfikatora SIMC: Zatorze, Centrum Wieś /ul. Kolejowa/, Osiedle /ul Ogrodowa/, Niziny nad Sanem.

Historia

Pierwszą wzmianką o wsi jest dekret o lokacji na prawie niemieckim czterech wsi około Przemyśla: Większej Zurawicy, Mniejszej Zurawicy, Dusowiec i Zurawy pieczętowany 18 listopada 1387 przez Jana Odrowąża ze Sprowy (zm. 1395/1398) sekretarza króla Władysława Jagiełły^[14].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w 1881 wieś zamieszkiwało 6 katolików 732 grekokatolików i 10 izraelitów. Grekokatolicy mieli we wsi cerkiew parafialną pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy, zbudowaną w 1641, a katolicy należeli do parafii w Wyszatyczach^[15]. W 1945 dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni na wschód, a wieś spalona. Ocalała jedynie drewniana cerkiew. Cerkiew zawaliła się na początku lat 50. XX wieku i została rozebrana^[16]. Część ikonostasu zachowała się i jest przechowywana i eksponowana w Muzeum Archidiecezji Przemyskiej (Ikony ze zbiorów Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu). Do dzisiaj zachowały się 2 cmentarze greckokatolickie (drugi po prawej stronie Sanu), duży kamień przycerkiewny i Krzyż Pańszczyźniany z 1848 roku (postawiony na pamiątkę zniesienia pańszczyzny w Galicji przez Cesarza Ferdynanda I Habsburga).

W 1947 wieś została zasiedlona przez osadników z Handzlówki^[17]. Z czasem dołączali kolejni z powiatów łańcuckiego, rzeszowskiego i przeworskiego. Zwieńczeniem odbudowy i osadnictwa wsi są pomniki-jubilaci: 10-, 50-, i 70-lecia. Obok tychże stoi obelisk z tablicą – laurem uhonorowania zasług mieszkańców w odbudowie wsi i kraju^[18]. W Nizinach wybudowano biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 225 m³ obsługującą także sąsiednie miejscowości^[19].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dusowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 231 .
• Strona miejscowości Niziny
• Zdjęcie kładki. static.panoramio.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-29)].