Non, je ne regrette rien

Non, je ne regrette rien ([nɔ̃ ʒə nə ʁəɡʁɛt ʁjɛ̃], tłum. „Nie, niczego nie żałuję”) – francuska piosenka skomponowana przez Charlesa Dumonta, do której słowa napisał Michel Vaucaire^[4]. Powstała w 1956 roku^[5], a pierwsza wersja utworu, wydana w 1961 roku, została nagrana przez Édith Piaf^[4].

Piosenka w wykonaniu Piaf notowana była przez 7 tygodni (styczeń – czerwiec 1961) na 1. pozycji francuskiego zestawienia uwzględniającego sprzedaż płyt i emisję w rozgłośniach radiowych (IFOP)^[6]. Mimo że utwór „Non, je ne regrette rien” wszedł do repertuaru Piaf trzy lata przed śmiercią wykonawczyni, piosenkarka jest identyfikowana właśnie z tą piosenką^[7], która jest jednocześnie uznawana za jej epitafium^[1]. Utwór stał się światowym symbolem chanson française (francuskiej muzyki popularnej)^[1].

Piosenkę również nagrali muzycy: Shirley Bassey (1965), Duke Ellington and His Orchestra (ang. No Regrets, 1962), Elaine Paige (1994)^[8], Johnny Hallyday (2000)^[9], Patricia Kaas (2012), Mireille Mathieu (niem. Nein, es tut mir nicht leid, 1985). Swoją aranżację utworu nagrał też niemiecki zespół heavymetalowy Rammstein^[4][1]. W 2011 roku wydany został album Od Piaf do Garou Michała Bajora, na którym znalazła się jego aranżacja piosenki^[10].

Historia piosenki

Vaucaire zatytułował ją pierwotnie „Non, je ne trouverai rien” (tłum. „Nie, nic nie znajdę”), planując przekazać ją Rosalie Dubois. Zmienił jednak zdanie i postanowił włączyć utwór do repertuaru Piaf, po czym zmienił część tytułu na regrette. Ta modyfikacja tekstu miała związek z jego świadomością, jak wielu rzeczy musiała żałować^[7]. Kiedy Dumont skomponował tę piosenkę, nie miała ona tytułu (w jego zamierzeniu miała się stać patriotycznym hymnem), ale tekściarz Michel Vaucaire przekształcił ją w pean odnoszący się do ludzkiego ducha i pokrzepiającej siły miłości^[1].

24 października 1960 roku Vaucaire i Dumont przybyli do mieszkającej przy boulevard Lannes artystki i zaprezentowali jej piosenkę^[1]. Piaf, która była wówczas wycieńczona alkoholem, narkotykami i licznymi romansami, w wieku 44 lat zakończyła karierę. Odrzucała wszystkie propozycje by powrócić na scenę. Pogardziła też Dumontem, którego odprawiła mówiąc o nim (wg Dumonta): „mechaniczny kompozytor pozbawiony wielkiego talentu, ktoś kto napisał mierne numery dla połowy tuzina piosenkarzy”. Kiedy w końcu Piaf zgodziła się ostatecznie spotkać z twórcami późniejszego przeboju, powiedziała im: „odsłucham tylko jednej piosenki. Tylko jednej”. Mimo że kompozytor zdawał sobie sprawę, że piosenkarka odrzuci ich utwór, usiadł przy fortepianie, zagrał na nim i głośno zaśpiewał „Non, je ne regrette rien”. Zapadła cisza, i po chwili Piaf odrzekła: „Zagraj to raz jeszcze”. Kiedy skończył, Piaf zapytała go w szorstki sposób: „czy to ty naprawdę napisałeś tę piosenkę? Ty?”. Wzruszył ramionami i odpowiedział, że to on jest autorem. Wtedy powiedziała: „ta piosenka podbije świat”^[1].

Piaf wróciła z emerytury i w listopadzie 1960 roku zaśpiewała „Non, je ne regrette rien” we francuskiej telewizji. 29 grudnia piosenka była główną atrakcją jej powrotnego koncertu galowego w sali koncertowej Olympia w Paryżu^[11]. Wszystkie bilety na występ zostały sprzedane, co uratowało tę salę koncertową przed bankructwem. Piosenkę wydano na płycie w styczniu 1961 roku. W dwa dni sprzedano więcej niż 100 000 kopii, a przed końcem roku ponad milion egzemplarzy znalazło nabywców^[1].

W czasie wojny algierskiej Piaf swoją wersję utworu zadedykowała Legii Cudzoziemskiej^[2].

Wykonawcy utworu w innych wersjach językowych

• 1961: Dalida – „No me puedo quejar” (hiszpański)^[4]
• 1961: Anita Lindblom – „Nej, jag ångrar ingenting” (szwedzki)^[12]
• 1962: Tereza Kesovija – „Ne oplakujem” (chorwacki)^[13]
• 1964: Ana Štefok – „Ne oplakujem” (chorwacki)^[14]
• 1964: Lola Novaković – „Ne, ne žalim ni za čim” (serbski)^[15]
• 1966: Gun Sjöberg – „Nej, jag ångrar ingenting” (szwedzki)^[16]
• 2003: Světlana Nálepková – „Nelituj” (czeski)^[17]

Wykorzystanie piosenki

Filmy

• 1988: Byki z Durham^[18]
• 1998: Babe: Świnka w mieście^[19]
• 2003: Marzyciele (reż. Bernardo Bertolucci)^[20]
• 2005: Okrucieństwo nie do przyjęcia (reż. Joel i Ethan Coenowie)^[21]
• 2005: Szeregowiec Dolot^[22]
• 2007: Niczego nie żałuję – Edith Piaf^[23]
• 2010: Incepcja^[24][25]
• 2012: Madagaskar 3

Przypisy