Nora Ney

Nora Ney
Ilustracja
Nora Ney (1930)
Imię i nazwisko

Sonia Najman

Data i miejsce urodzenia

25 maja 1906
Sielachowskie

Data i miejsce śmierci

21 lutego 2003
Encinitas

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Seweryn Steinwurzel,
Józef Fryd,
Eugeniusz Brown,
Leon Friedland

Lata aktywności

1926–lata 40.

Nora Ney, właściwie Sonia Najman[a] (ur. 25 maja 1906 w Sielachowskich, zm. 21 lutego 2003 w Encinitas) – polska aktorka żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

W wywiadzie dla tygodnika Kino aktorka podała miejsce urodzenia wieś Sielachowskie, natomiast Grzegorz Rogowski w książce Skazane na zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji podaje miejsce urodzenia aktorki pobliskie (ok. 6 km) miasteczko Wasilków położone na północ od Białegostoku. W miejscowości tej mieszkała cała rodzina Najmanów, tutaj też ojciec artystki, Jakob Najman prowadził skład drewna i był zamożnym przedsiębiorcą. Matka Soni, Maria, zmarła, gdy ta była jeszcze małym dzieckiem, a ojciec ożenił się ponownie.

W 1925 roku zdała maturę w elitarnym, prywatnym, koedukacyjnym gimnazjum Dawida Druskina przy ul. Szlacheckiej 4 w Białymstoku. Tuż po zakończeniu edukacji, świadoma planów wydania jej za mąż za zamożnego, starszego mężczyznę, uciekła z domu.

Późniejsza wielka gwiazda przedwojennego kina polskiego wyjechała do Warszawy, gdzie rozpoczęła naukę w Instytucie Filmowym Wiktora Biegańskiego. Jej doskonałe warunki: egzotyczna uroda, doskonała sylwetka i wysoka sprawność fizyczna szybko zostały docenione, a pierwsza rola filmowa pozwoliła zdobyć stały kontrakt z wytwórnią Leo-Film, co zagwarantowało jej stabilność ekonomiczną i godziwe warunki egzystencji. Nora Ney zadebiutowała w 1926 roku epizodyczną rolą cyrkówki w niemym filmie Czerwony błazen (komedia-kryminał reżyserowana przez Henryka Szaro). Jej najbardziej znaną rolą stała się postać Aniuty w filmie Córka generała Pankratowa (1934).

Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, Nora Ney wraz ze swoją córeczką i mężem uciekła na Wschód, do Związku Radzieckiego; została zesłana w głąb imperium, dzięki czemu – paradoksalnie – uratowała swe życie[1]. Po wojnie, po krótkim pobycie w Polsce, zdecydowała się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych – wraz z córką Joanną i siostrą Lidią Leichter w 1946 roku przybyła do Nowego Jorku, gdzie podejmowała niewielkie, ze względów językowych, nieme role filmowe.

W związki małżeńskie Ney wstępowała czterokrotnie. Jej pierwszym życiowym partnerem był Seweryn Steinwurzel, wybitny operator filmowy współpracujący z nią przy wielu produkcjach, współtwórca jej celebryckiego wizerunku w polskim kinie. Drugim małżonkiem był Józef Fryd, dziennikarz, dystrybutor filmów zagranicznych w Polsce i producent filmowy. Trzecim mężem Ney był psychiatra Eugeniusz J. Brown, z którym Nora nie związała się na długo w Stanach Zjednoczonych. Jej ostatnim mężem był Leon Friedland, emerytowany biznesmen o petersburskich korzeniach, z którym w końcu lat 80. przeniosła się na południe USA.

Jedyna córka aktorki, Joanna Maria Ney, urodzona w 1936 z małżeństwa z Józefem Frydem, jest amerykańską specjalistką ds. PR, kuratorką sztuki tańca, a także członkinią Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej[2].

Filmografia

Przypisy i uwagi

  1. ↑ Małgorzata Dajnowicz, Marcin Siedlecki, Wiesław Wróbel, Słownik biograficzny kobiet kultury : Białystok i województwo podlaskie, Bialystok, ISBN 978-83-946177-1-4, OCLC 1062351615 [dostęp 2020-03-29].
  2. ↑ Joann Maria Ney (ang.). Prabook. [dostęp 2021-01-15].
  1. ↑ W opracowaniach dotyczących aktorki, spotyka się dwa warianty pisowni panieńskiego nazwiska Nory Ney: Najman lub Nejman.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Nora Ney portrait.jpg
This portrait presents one of the most famous and talented actresess (Nora Ney) of the pre-war Polish cinematography. Photo taken in 1930 by an uknown author.