Nordenfelt I

Nordenfelt I
Ilustracja
Okręt w trakcie pokazu w 1885 roku (wczesna wersja z większym kioskiem).
Klasaokręt podwodny
Historia
StoczniaEkensbergs Varv, Sztokholm
Położenie stępki1882
Wodowanie1885
Zamówiony dla  Wasilikon Naftikon
Los okrętuzłomowany w 1901
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu

60 ton
nieznana
Długość19,5 m
Szerokość2,7 m
Zanurzenie3,4 m
Napęd
1 silnik parowy, 1 kocioł, moc 100 KM
1 śruba
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu

9 węzłów
4 w.
Zasięgpowierzchnia: 100 Mm przy 5 w.
zanurzenie: 14 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
1 torpeda, 1 działko kal. 25 mm
Wyrzutnie torpedowe1 × 356 mm
Załoga3

Nordenfelt Igrecki okręt podwodny z końca XIX wieku. Zwodowany w 1885 roku w szwedzkiej stoczni Ekensbergs Varv w Sztokholmie, rok później został zakupiony przez Grecję. Okręt nigdy nie wszedł do służby i w 1901 roku został złomowany.

Projekt i budowa

Okręt został zaprojektowany wspólnie przez brytyjskiego wynalazcę George’a Garretta i szwedzkiego przemysłowca Thorstena Nordenfelta[1][2]. Jednostka była powiększoną wersją wcześniejszej konstrukcji Garretta – Resurgam II[2]. Był to jeden z pierwszych okrętów podwodnych, w którym zastosowano napęd parowy[3].

„Nordenfelt I” zbudowany został w stoczni Ekensbergs Varv w Sztokholmie[1][2][a]. Stępkę okrętu położono w 1882 roku[4], został zwodowany w 1885 roku i w tym samym roku ukończony[1][2].

Dane taktyczno–techniczne

„Nordenfelt I” był niewielkim, pionierskim okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 19,5 metra, szerokość 2,7 metra (3,6 m ze sponsonami[5]) i zanurzenie 3,4 metra[1][4]. Miał przekrój kołowy, z wręgami umieszczonymi co 0,6 metra[3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 60 ton (wyporność w zanurzeniu nieznana)[1][2]. Na śródokręciu znajdowała się przeszklona kopułka, służąca za kiosk[6].

Okręt napędzany był na powierzchni i pod wodą przez lokomotywową sprzężoną maszynę parową Lamm o mocy 100 koni mechanicznych (KM)[1][2], dwucylindrową, z cylindrami ustawionymi pod kątem prostym, pracującą pod ciśnieniem około 100 psi[5], do której parę dostarczał jeden kocioł wodnorurkowy[1][2], o łącznej powierzchni grzewczej około 18,6 m², z jednym paleniskiem[5].

Pływanie podwodne możliwe było dzięki dwóm specjalnym romboidalnym zbiornikom o pojemności 4 ton każdy, w których magazynowana była woda o temperaturze wrzenia przy ciśnieniu 150 psi. Podczas marszu z wygaszonym kotłem, silnik napędzany był parą generowaną w zbiornikach[5]. Układ napędowy z jedną czterołopatową śrubą o średnicy 1,5 m[5] pozwalał osiągnąć prędkość 9 węzłów na powierzchni i 4 węzły w zanurzeniu[1][2]. Zasięg wynosił 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w położeniu nawodnym oraz 14 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[2]. Ster umieszczony był za śrubą[5]. Na dziobie i rufie zainstalowane były poziome, zrównoważone stery głębokości, na wspólnej osi[5][2].

W centralnej części okrętu znajdował się zbiornik balastowy o pojemności około 4 ton. Zanurzanie odbywało się za pomocą zalania zbiornika i uruchomieniu dwóch pionowo ustawionych śrub w sponsonach, napędzanych przez dwucylindrowy silnik o mocy 6 KM. Pęd generowany przez te śruby służył zanurzaniu okrętu i utrzymywaniu go na żądanej głębokości (można było regulować zarówno obroty śrub, jak i obroty napędzającego je silnika[5]. Łódź wynurzała się automatycznie, w przypadku gdy śruby te uległy zatrzymaniu[6]. Bezpieczna głębokość zanurzenia wynosiła około 15 m. Zawarte w kadłubie powietrze pozwalało załodze przebywać około 6 godzin w zanurzeniu; jednostka nie posiadała zapasu sprężonego powietrza, ani chemicznych filtrów do jego oczyszczania[5].

Okręt wyposażony był w jedną zewnętrzną dziobową wyrzutnię torped Whiteheada kalibru 356 mm (14 cali)[1][2]. Był to pierwszy okręt podwodny uzbrojony w torpedę samobieżną tego typu[6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działko pokładowe Nordenfelta kal. 25 mm L/42 QF[1][4].

Załoga okrętu składała się z 3 osób[1][2].

Służba

W 1885 roku okręt był testowany przez Svenska marinen[2]. Na próby przybyli znamienici goście: król Danii Chrystian IX z małżonką, Książę Walii, a także przedstawiciele marynarek wojennych krajów europejskich, Japonii i Brazylii. Mimo uszkodzenia sterów przez linę holowniczą pierwszego dnia testów, przebiegły one dość pomyślnie, i okręt wykonał kilka próbnych zanurzeń[6]. W roku następnym okręt został sprzedany Grecji za sumę 9000 £[1][4]. Okręt nigdy nie osiągnął gotowości operacyjnej w Marynarce Grecji i został złomowany w 1901 roku[1][2].

Uwagi

  1. Według R. Jacksona okręt zbudowano w Landskronie[3].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 387.
  2. a b c d e f g h i j k l m n Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 132.
  3. a b c Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: 2001, s. 179.
  4. a b c d Ivan Gogin: NORDENFELT I submarine (1886) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-03-06].
  5. a b c d e f g h i Herbert C. Fyfe, John Leyland, Edward James Reed: Submarine warfare, past and present. London: E.G. Richards, 1907, s. 216-217.
  6. a b c d Cyril Field: The story of the submarine from the earliest ages to the present day. London: Marston & Co, 1908, s. 126-127.

Bibliografia

  • Cyril Field: The story of the submarine from the earliest ages to the present day. London: Marston & Co, 1908, s. 126-127.
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
  • Herbert C. Fyfe, John Leyland, Edward James Reed: Submarine warfare, past and present. London: E.G. Richards, 1907, s. 216-217.
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
  • Ivan Gogin: NORDENFELT I submarine (1886) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-03-06].
  • Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.

Media użyte na tej stronie

Naval Ensign of the Kingdom of Greece.svg

An SVG version of Naval Ensign of the Kingdom of Greece.png
made out of Flag of Greece.svg and crown of [[Image:Standard_of_Royal_Family_of_Greece_(1936-1967).svg

|50px]]
Nordenfelt Submarine - Illustreret Tidende - 1885.png
The Nordenfelt Submarine attracted considerable interest all over Europe. The Danish weekly Illustreret Tidende featured this illustration on October 4, 1885, along with an article describing how the new invention had been demonstrated in the Sound for king Christian IX of Denmark and his son in law, the Prince of Wales, along with other dignitaries. The illustration shows an early version with larger conning tower, putting up steam.