Norman Leto

Ten artykuł może zawierać twórczość własną lub niezweryfikowane informacje. Pomóż Wikipedii poprawić artykuł na podstawie weryfikowalnych źródeł. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Norman Leto, Rekwizyt, 2006, Symulacja cyfrowa

Praca Normana Leto

Norman Leto, właśc. Łukasz Banach (ur. 23 sierpnia 1980 w Bochni) – polski artysta i pisarz.

Życiorys

Norman Leto urodzony w roku 1980 jako Łukasz Banach. Samouk w dziedzinie malarstwa, filmu i nowych mediów. W roku 1989, w wieku lat dziewięciu zaczął używać komputera Atari do pierwszych cyfrowych rysunków. W wieku lat czternastu (1994) zaczął tworzyć pierwsze krótkie video przy pomocy komputera Commodore Amiga. Rozwijał jednocześnie analogowe techniki rysunku i klasycznej animacji. W wieku dziewiętnastu lat (1999), na długo przed przyjęciem pseudonimu „Norman Leto”, zaprzyjaźnił się ze Zdzisławem Beksińskim. Znajomość ta, głównie korespondencyjna, pozwoliła poznać podstawy warsztatu malarskiego. Łukasz Banach nigdy nie był formalnie edukowany w dziedzinach plastycznych, a edukację zakończył na poziomie liceum o profilu informatycznym; rezygnując z egzaminu maturalnego nie podjął żadnych dalszych studiów. Beksiński został zamordowany w lutym 2005 roku, znajomość została nagle przerwana. Jego prace znajdują się w kolekcjach: CSW Zamku Ujazdowskiego, Muzeum Narodowego w Krakowie, Galerii Arsenał w Białymstoku, Fundacji Sztuki Polskiej ING, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie (MOCAK). Debiutancki, indywidualny pokaz prac Normana Leto miał miejsce w 2007 roku w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Artysta przedstawił tam sekwencje wideo oraz cyfrowe symulacje zachowania tłumu (oparte na algorytmach sztucznej inteligencji). Wystawa nosiła nazwę Negatywne aspekty nadmiernej wolności w wieku lat 26.

W tym samym roku został zaproszony do współpracy z reżyserem Krystianem Lupą nad sztuką teatralną Factory Two, do której Norman Leto przygotował sekwencje wideo wyświetlane podczas spektaklu. W 2007 roku powstała pierwsza ważna praca wideo wykonana w technice 3d pt. Buttes Monteaux l, która została pokazana przez Normana Leto w krakowskiej Art Agendzie Nova. Wystawa zyskała szerokie zainteresowanie i pozytywne opinie krytyków. W tym samym roku prace artysty zostały pokazane podczas biennale młodej sztuki europejskiej Jeune Création Européene w Paryżu. Kuratorzy Stach Szabłowski i Marcin Krasny (Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa) zaprosili Leto do wzięcia udziału w wystawie Establishment i wystawienia swoich prac wideo i 3d wśród prac innych młodych artystów (m.in. Wojciech Bąkowski, Anna Molska, Tomasz Kowalski). Otwarcie wystawy miało miejsce w czerwcu 2008 roku w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Praca „Buttes Monteaux I” została zakupiona i włączona na stałe do kolekcji CSW. W tym samym roku (2008) Leto zaprezentował swoje prace podczas grupowej wystawy Perfect Summer w nowojorskiej vertexlist gallery zajmującej się sztuką nowych mediów. Przedstawił tam wykreowaną cyfrowo własną przestrzeń wystawy wykonaną jednak na podstawie planów architektonicznych autentycznej przestrzeni wystawowej galerii vertexlist. W tym samym roku rozpoczął pracę nad książką Sailor – częściowo autobiograficzną powieścią, w niecodzienny sposób pokazującą rozwój indywidualnej jednostki na tle ewolucyjnego rozkwitu nowych mediów i technologii w sztuce, nie wyłączając gier video. Wydano pojedynyczy, niepełny egzemplarz – prototyp książki; fragmenty tej książki zostały opublikowane w wybranych magazynach sztuki oraz na stronie internetowej autora. Zakończenie pracy nad powieścią przewiduje się na listopad 2010 roku.

Na przełomie 2008 i 2009 Norman Leto zajął 4 miejsce (na 200 wymienionych) w rankingu „Kompas Młodej Sztuki 2008” prowadzonym przez Rzeczpospolitą. W styczniu 2009 prace Leto zostały pokazane podczas wystawy Aesthetics of Violence (Museum of Art, Hajfa, Izrael). Do 25 maja 2009 roku w Gare Saint-Sauveur w Lille we Francji trwała zbiorowa wystawa czternastu młodych polskich artystów pt. „Serce to samotny myśliwy”, zrealizowana we współpracy z CSW w Warszawie. W czerwcu tego roku w Muzeum Narodowym w Krakowie odbył się pokaz instalacji wideo pt. „Buttes Monteaux III”.

Okres 2009 – 2010 Norman Leto niemal w całości poświęcił na dokończenie powieści i stworzenie częściowo autobiograficznego filmu pod tytułem „SAILOR”, będącego luźną adaptacją książki. Film został bardzo dobrze przyjęty na 10. międzynarodowym festiwalu Era Nowe Horyzonty, brytyjski tygodnik Tribune określil go jako „najlepszy i najbardziej zaskakujący niezależny debiut festiwalu”^[1][2].

Na przełomie 2010 i 2011 Leto był 2 (na 230) w rankingu młodych artystów „Kompas Młodej Sztuki 2010” prowadzonym przez Rzeczpospolitą.

Jego obrazy, podobnie jak filmy, naznaczone są cechami ekspresjonistycznymi i figuratywnymi, poruszają motywy społeczne, ale przede wszystkim wątki autobiograficzne. Leto stosuje symulacje komputerowe (zachowanie tłumu, symulacje fizyczne)^[3].

W roku 2012, poza powstającymi seriami prac malarskich, Leto rozpoczął pracę nad drugim pełnym metrażem. W dużym skrócie, „Photon” ukazuje historię zjawiska życia od początku znanej nam historii. W rolę narratora i naukowca opowiadającego tę historię wcielił się Andrzej Chyra. Europejska premiera filmu miała miejsce w Kopenhadze na festiwalu CPH:DOX* w roku 2017. Premiera północnoamerykańska odbyła się na jednym z największych na świecie festiwali dokumentu HotDocs Toronto (2017). Polska premiera miała miejsce w sierpniu tego samego roku, na siedemnastej edycji festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty. Film znalazł się w konkursie głównym.

W styczniu 2017 autor, tworząc nową serię autobiograficznych obrazów, rozpoczął pracę nad kolejnym scenariuszem o roboczej nazwie „Pilot 9/11". Historia ukazuje wydarzenia z 11 września 2001 roku z perspektywy amerykańskich pilotów przechwytujących. W czerwcu 2017 roku Norman Leto pojawił się w wideoklipie „I Promise” grupy Radiohead.

Wybrane wystawy zbiorowe

• 2009 – Zbiory. Międzynarodowa Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa; kurator Wojciech Krukowski
• 2009 – Streets & Other Interiors, lokal_30 at ZOO Art Fairs, London; kurator Agnieszka Rayzacher
• 2009 – We Would Like You To Know That We Are Not Them, lokal_30 at Royal Scottish Academy, Edinburgh, Scotland; kurator Agnieszka Rayzacher, Zuzanna Janin (lokal_30)
• 2009 – Serce to samotny myśliwy – Lille, Francja; kurator Stach Szabłowski
• 2009 – Power Games – Haifa Museum of Art, Haifa, Izrael; kurator Tami Katz
• 2008 – Establishment, wystawa zbiorowa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa; kurator Stach Szabłowski
• 2008 – Perfect Summer, New Media Artists, gallery vertexlist, Nowy Jork, USA
• 2007 – biennale młodej sztuki europejskiej jeune création européene, Paryż, Francja

Wybrane wystawy i pokazy indywidualne

• 2017 – CPH:DOX*, Kopenhaga, Dania (premiera światowa i europejska)
• 2017 – HotDocs, Toronto, Kanada (premiera północno-amerykańska)
• 2017 – T-Mobile Nowe Horyzonty, Wrocław, Polska (premiera polska)
• 2017 – Open City IFF, Londyn, Wielka Brytania
• 2017 – Gdynia IFF, Gdynia, Polska
• 2017 – Sydney Antenna IFF, Sydney, Australia

• 2013 – Kujon, Galeria Kolonie, Warszawa.
• 2010 – „SAILOR”, premiera filmu, 10ty międzynarodowy festiwal filmowy Era Nowe Horyzonty
• 2009 – Buttes Monteaux 3, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków
• 2008 – Sprzedam połowę bliźniaka; Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu, górna przestrzeń, kurator M. Lasota
• 2007 – Buttes Monteaux 1, art agenda nova, Kraków
• 2007 – Negatywne aspekty nadmiernej wolności w wieku lat 26. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa.

Wybrane publikacje

• 2009 – Norman Leto; Jakub Banasiak; Exklusiv #74; marzec 2009; s. 36–37
• 2008 – Dziesiątka najwyżej ocenionych ; Kama Zborowska, Piotr Cegłowski ; Rzeczpospolita nr 300, s. D4-5
• 2008 – Każdy mistrz najpierw dobrze się zapowiadał; Rzeczpospolita nr 295, 2008 s. D2-6
• 2008 – Establishment; Książka z okazji wystawy Establishment
• 2008 – Norman Leto: Warto puścić kierownicę, Stach Szabłowski; Kultura magazine
• 2008 – Trzy razy z Normanem; Ewa Wojtowicz; Exklusiv #49 2008; s. 46–49;
• 2008 – Norman Leto: Odklejenie; Karolina Żaba; artPapier (97) 2008
• 2008 – 6657 km/h; Norman Leto rozmawia z Rolandem Noelem – wywiady nieautoryzowane; normanleto.com; sierpień 2008
• 2008 – Norman Leto jako Chuck Yeager: “Nie chce mi się dłużej czekać”, Bogna Swiątkowska, Notes magazine (43) 2008; s. 74–85

Filmografia

• 2017: „Photon”, 107 min. IMDB: http://www.imdb.com/title/tt4119208/ Filmweb: http://www.filmweb.pl/film/Photon-2017-738846
• 2010 – SAILOR, film pełnometrażowy (~101 min, DVD, BLU-RAY)
• 2009 – Buttes Monteaux III (~25 min, DVD, BLU-RAY)
• 2008-2009 Krystian Lupa: Fabryka (dokument) (~120min, kolor, DV)° – w trakcie realizacji
• 2007 – Buttes Monteaux I (~10 min, DVD)
• 2006 – Projekt Poduszki powietrznej dla ukochanej osoby (Airbag for my love) (~5 min, cz/b, DV, symulacja fizyczna)
• 2006 – Portrety (~5 min, cz/b, DV, symulacja fizyczna)
• 2006 – Resistenza (~50 min, kolor, DV)
• 2006 – Kochanek Szkoły 1994, School Lover 94 (~5 min, kolor, DV)
• 2005 – Media Documentary (~20 min, kolor,DV)
• 2005 – Umieraj, młody geniuszu (Young genius) (~1 min, cz/b, DV), Muzyka: Norman Leto
• 2003 – Tyle w Tobie Chemii (You Are so drugfilled) (~15 min, cz/b, DV)

Wybrane nagrody

• 2019: Nagroda im. Andrzeja Munka - wyróżnienie za Photon
• 2018: Paszport Polityki za rok 2017 w kategorii sztuki wizualne za Photon
• 2018: Grand Prix Koszalińskiego Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” za Photon
• 2017: Nagroda Publiczności Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Nowe Horyzonty we Wrocławiu za Photon
• 2017: Nagroda konkursu „Inne spojrzenie” na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za Photon

Bibliografia

• biogram w internetowej bazie filmu polskiego

Przypisy