Norylsk
| |||||
Ulica w mieście | |||||
| |||||
Państwo | Rosja | ||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj | Krasnojarski | ||||
Data założenia | 1935 | ||||
Prawa miejskie | 1953 | ||||
Zarządzający | Dimitrij Karasiew[1] | ||||
Powierzchnia | 23,16[2] km² | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość | 181 830[3] 7851,04 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | (+7) 3919 | ||||
Kod pocztowy | 663300–663341 | ||||
69°20′00″N 88°13′00″E/69,333333 88,216667 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Rosja |
Norylsk (ros. Норильск, Norilsk) – miasto zamknięte w azjatyckiej części Rosji w Kraju Krasnojarskim, w Tajmyrskim Dołgano-Nienieckim rajonie. Norylsk jest jednym z najbardziej wysuniętych na północ miast na świecie.
W 2020 miasto liczyło 181 830 mieszkańców i podlega bezpośrednio władzy w Kraju Krasnojarskim. Zostało zbudowane w latach 30. XX wieku przez więźniów. W czasach ZSRR rejon wielu łagrów. Prawa miejskie uzyskało w 1953. Więźniowie oraz uwolnieni stanowili główną siłę roboczą do 1955 r.
Jest ośrodkiem hutnictwa i górnictwa metali nieżelaznych (niklu, kobaltu, platyny) oraz węgla kamiennego. Ma jedną uczelnię, jest siedzibą Instytutu Naukowo-Badawczego Rolnictwa Dalekiej Północy. Występuje tu przemysł spożywczy i budowlany. Miasto ma port lotniczy Ałykiele położony obok lokalnej zelektryfikowanej linii kolejowej łączącej go z portem Dudinką nad Jenisejem. Norylsk nie ma bezpośredniego połączenia drogowego z resztą Rosji, transport odbywa się drogą powietrzną i wodną (morską i rzeczną po Jeniseju).
Miasto jest siedzibą powstałej w 2014 eparchii norylskiej[4].
W mieście rozwinął się przemysł hutniczy, materiałów budowlanych oraz spożywczy[5].
Przyjazd do miasta wymaga zgody FSB (Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej)[6].
Historia
Region norylski jest nadzwyczaj obfity w bogactwa naturalne, szczególnie w rudy niklu, miedzi i platyny oraz w wysokowartościowy węgiel kamienny. W celu wykorzystania tych bogactw władze ZSRR postanowiły w roku 1935 założyć w Norylsku ośrodek przemysłowy zorganizowany jako obóz przymusowej pracy poprawczej. Kombinat niklu miał przetapiać rudy na miejscu i częściowo także poddawać je rafinacji.
W pierwszych dwóch dziesięcioleciach swego istnienia wszystkie budowle Norylska były wznoszone prawie wyłącznie przez więźniów. Także w kombinacie niklowym pracowali niemal wyłącznie więźniowie, którzy w okresie od 1935 do 1956 więzieni byli w tak zwanym Norylskim Obozie Poprawczym (skrót rosyjski: Norylłag). Liczba więźniów tego obozu wzrastała stale aż do śmierci Stalina w 1953 i osiągnęła we wczesnych latach pięćdziesiątych około 70 000 osób.
Między 1948 i 1954 rokiem istniał w Norylsku także „Obóz specjalny nr 2” („Obóz Górniczy” – „Gorłag”, „Gornyj łagier”), w którym umieszczono w szczególnie ciężkich warunkach więziennych około 20 000 (prawie wyłącznie politycznych) więźniów. Latem 1953, parę miesięcy po śmierci Stalina, wybuchło w obozie powstanie więźniów, które trwało wiele miesięcy.
W Norylsku znajduje się największy na świecie zakład wytopu metali ciężkich należący do spółki Nornikiel. Kompleks produkuje rocznie 500 tysięcy ton miedzi, tyle samo niklu, emitując 2 miliony ton dwutlenku siarki. Według raportu organizacji Blacksmith Institute[7] śnieg jest tam czarny, w powietrzu unosi się zapach siarki, a szacowana długość życia pracowników fabryki jest o 10 lat krótsza od średniej długości życia w Rosji. Raport zawierał też deklarację władz kombinatu o wysiłkach na rzecz poprawy sytuacji, m.in. przemieszczenia zakładów niklowych poza miasto i zredukowania corocznej emisji dwutlenku siarki do poziomu 400 tysięcy ton w 2015 r.
Galeria
Tundra wokół Norylska
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Глава города Норильска [dostęp 2021-04-15] (ros.).
- ↑ Город Норильск [dostęp 2021-04-15] (ros.).
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [dostęp 2021-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22] (ros.).
- ↑ Oficjalna strona Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego – Eparchia norylska (ros.).
- ↑ Norylsk, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-02] .
- ↑ Mróz, wieczna ciemność i czarny śnieg. Żeby wjechać do miasta, trzeba zgody FSB
- ↑ THE WORLD’S WORST POLLUTED PLACES. The Top Ten (of The Dirty Thirty), Blacksmith Institute, New York September 2007, dostępne w Internecie [dostęp 2010-02-20].
Media użyte na tej stronie
Autor: Виктор В, Licencja: CC BY-SA 2.0
Позиционная карта Красноярского края
- Проекция — коническая равнопромежуточная.
- первая стандартная параллель — 58°00'с.ш.
- вторая стандартная параллель — 74°00'с.ш.
- средний меридиан — 96°00'в.д.
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Autor: Пихтарь Виктор Дмитриевич, Licencja: CC BY-SA 4.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Autor: Piton221, Licencja: CC BY-SA 3.0
Строительство нового здания для МБУЗ "Городская больница №1" Норильск
Norilsk (Krasnoyarsk kray), flag
Norilsk (Krasnoyarsk kray), coat of arms
Autor: Андрей Романенко, Licencja: CC BY-SA 3.0
Заваленная снегом машина в Норильске
First house built in the city of Norilsk, Russia
Coat of arms of Krasnoyarsk Krai