Nosferatu – symfonia grozy

Nosferatu – symfonia grozy
Nosferatu, eine Symphonie des Grauens
Ilustracja
Gatunek

horror, niemy

Data premiery

4 marca 1922

Kraj produkcji

Rzesza Niemiecka

Język

film niemy, niemieckie napisy

Czas trwania

94 min

Reżyseria

Friedrich Wilhelm Murnau

Scenariusz

Henrik Galeen

Główne role

Max Schreck,
Alexander Granach,
Greta Schröder

Muzyka

James Bernard
Hans Erdmann

Zdjęcia

Fritz Amo Wagner

Scenografia

Günther Krampf
Albin Grau

Kostiumy

Albin Grau

Produkcja

Enrico Dieckmann
Albin Grau

Nosferatu – symfonia grozy (niem. Nosferatu, eine Symphonie des Grauens) – niemiecki film grozy z roku 1922 w reżyserii Friedricha Wilhelma Murnaua. Jest to jeden z najważniejszych filmów niemieckiego ekspresjonizmu i jeden z pierwszych horrorów w historii kina. Za kanwę filmu posłużyła nieco zmodyfikowana, ze względu na problemy z prawami autorskimi, fabuła Draculi Brama Stokera. Rolę tytułowego Nosferatu odtwarzał Max Schreck. Jego nazwisko w niemieckim znaczy „strach”, co w połączeniu z tajemniczym charakterem aktora, było przyczyną plotek o wampiryzmie Schrecka.

Florence Stoker, wdowa po Bramie Stokerze, wytoczyła Murnauowi proces o nielegalne wykorzystanie powieści jej męża. Proces ten wygrała, a Murnau musiał zapłacić odszkodowanie i zniszczyć wszystkie kopie filmu. Film jednak przetrwał, gdyż zachowało się kilka kopii, według różnych wersji pochodzące z nielegalnych źródeł bądź z innych krajów, w których film był wyświetlany.

Obecnie film jest własnością publiczną. Dostępny jest na kopiach video, DVD oraz w Internecie.

W roku 1995, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne[1][2].

Obsada

Fabuła

Thomas Hutter jest pracownikiem agencji pośredniczącej w sprzedażach posiadłości w Wismarze. Przez swojego pracodawcę zostaje wysłany do Karpat do hrabiego Orloka, by sfinalizować transakcje sprzedaży posiadłości. Hutter powierza opiekę swojej żony Ellen przyjacielowi Hardingowi i wyrusza w długą podróż.

Ostatnią noc przed przybyciem do zamku hrabiego Orloka spędza w gospodzie, gdzie znajduje książkę zatytułowaną Księga wampirów. Następnego dnia Hutter wynajmuje wóz, którym zamierza dotrzeć do zamku. Jednak w połowie drogi ludzie ze strachu odmawiają dalszej podróży. Wyrusza on więc samotnie w dalszą drogę. Po przekroczeniu mostu zostaje zabrany do zamku przez woźnicę hrabiego. Orlok wita go bardzo przyjaźnie i zaprasza gościa na kolację, choć sam nie je. Gdy o północy wybija dzwonek zegara, wystraszony tym Hutter kaleczy się nożem w palec. Hrabia Orlok chce wyssać krwawiącą ranę lecz odwraca się na widok krzyża zawieszonego na szyi Huttera.

Następnego dnia Hutter budzi się z raną na szyi, której powstanie przypisuje komarom. W nocy hrabia Orlok podpisuje dokumenty zakupu posiadłości niedaleko domu Huttera. W łóżku Hutter znajduje Księgę wampirów i czyta ją. Zaczyna podejrzewać, że Orlok jest wampirem. Wtem w drzwiach pojawia się sam hrabia, którego prawdziwa natura zwyciężyła.

Quatuor Prima Vista towarzyszy „Nosferatu” Murnau przy muzyce Baudime Jam.

Rano Hutter przeszukuje zamek. Ku swojemu przerażeniu znajduje grobowiec,w którym spoczywa hrabia. Sparaliżowany strachem ucieka do swojego pokoju. W nocy jest świadkiem, jak Orlok układa na wozie kilka trumien, a do ostatniej wchodzi. Wóz odjeżdża a Hutter stara się wydostać z zamku przez okno. Upada na kamienie i traci przytomność. Gdy odzyskuje świadomość w szpitalu, postanawia jak najszybciej wrócić do swojego miasta. Wie, że hrabia już tam zmierza.

Tymczasem do Wismaru przybył statek bez załogi. Okazuje się, że na jego pokładzie jest tylko kilka trumien oraz mnóstwo szczurów. W nocy Orlok zabiera trumnę i niezauważony opuszcza statek. Szczury przywożą do miasta plagę, co powoduje panikę. Do miasta przybywa także w bardzo złym stanie Hutter. Jego żona Ellen czyta Księgę wampirów i dowiaduje się, jak zabić Orloka - sprawcę wszystkich jej nieszczęść.

Nosferatu a książka Brama Stokera

Fabuła filmu Nosferatu – symfonia grozy opiera się w przeważającej mierze na książce Brama Stokera Drakula. Ze względu na prawa autorskie Murnau nie mógł wykorzystać książkowych imion bohaterów (wersje imion z Drakuli pojawiły się w późniejszych kopiach). Thomas Hutter i Ellen Hutter to Jonathan i Mina Harker. Murnau pominął jednak wiele postaci drugoplanowych, jak Lucy czy van Helsing.

W przeciwieństwie do książkowego Drakuli, Orlok nie tworzy nowych wampirów, lecz jedynie zabija, siejąc spustoszenie niczym zaraza. Ten wampir musi również spać w ciągu dnia, gdyż światło słoneczne jest dla niego zabójcze. W filmie, podobnie jak w książce Stokera, wampir zostaje ostatecznie unicestwiony, lecz w filmie dochodzi do tego dzięki ofierze, którą Ellen składa z samej siebie: kobieta zatrzymuje wampira przy sobie aż do świtu i bestia ginie rażona światłem słońca.

Nosferatu w kulturze

  • W 1979 roku powstał najsłynniejszy remake filmu, Nosferatu wampir, nakręcony przez Wernera Herzoga. Od czasu Symfonii grozy powieść Stokera uzyskała status własności publicznej, dlatego Herzog zapożyczył z niej postacie.
  • Postać o imieniu Max Shrek występuje w filmie Powrót Batmana (1992) w reżyserii Tima Burtona.
  • W 2000 roku powstał Cień wampira E. Eliasa Merhige, będący fikcyjną próbą rekonstrukcji zdarzeń, jakie miały miejsce podczas kręcenia Nosferatu.
  • W zwiastunie DLC pt. Wampiry do gry The Sims 4 pojawia się postać Nosferatu[3].

Przypisy

  1. Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. www.kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-05-01].
  2. usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.)
  3. YouTube, www.youtube.com [dostęp 2017-11-25] (fr.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wismar Heilig Geist Hof Nosferatu 01.jpg
Autor: J.-H. Janßen, Licencja: CC0
Commemorative plaque for the silent motion picture classic Nosferatu (1922) near the entrance gate of the Holy Spirit Churchyard (Heilig-Geist-Hof) in Wismar, Landkreis Nordwestmecklenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Germany. Parts of the film were shot in Wismar.
Quatuor Prima Vista.jpg
Autor: Fanny Arnaudin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Le Quatuor Prima Vista accompagne le "Nosferatu" de Murnau sur la musique de Baudime Jam.