Nosorożec północny
| Ceratotherium simum cottoni[1] | |||
| Lydekker, 1908 | |||
 Angalifu, samiec nosorożca północnego z zoo w San Diego. Padł 14 grudnia 2014 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek | nosorożec północny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Kolorem pomarańczowym zaznaczono zasięg występowania nosorożca północnego | |||
Nosorożec północny[3] (Ceratotherium simum cottoni[4] lub Ceratotherium cottoni[1]) – podgatunek nosorożca białego, obecnie krytycznie zagrożony wyginięciem. Od grudnia 2015 roku pozostawały tylko 3 osobniki tego podgatunku. 19 marca 2018 zmarł Sudan, ostatni samiec, pozostały 2 samice (Najin i Fatu), też już wiekowe, czyli bez możliwości kontynuacji tego podgatunku poprzez naturalne poczęcie[5][6][7].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zaliczyła nosorożce północne do gatunków krytycznie zagrożonych wymarciem i umieściła je w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych kategorii CR (critically endangered)[2].
Wygląd zewnętrzny
Jest bardzo podobny do podgatunku południowego – ma czworokątną wargę górną, świetnie przystosowaną do skubania traw. Róg u niektórych osobników zagina się do przodu, u innych – lekko lub bardziej do tyłu. Jest to cecha genetyczna.
Tryb życia, środowisko i dieta
Tak jak podgatunek południowy (Ceratotherium simum simum), nosorożec północny zamieszkuje sawanny. Przez większość dnia ukrywa się w cieniu, aby nie przegrzać organizmu. Nosorożce są aktywne od wieczora do rana i ten czas poświęcają na posiłek. Nosorożec północny żywi się głównie trawą (tak, jak jego południowy krewniak), dietę uzupełnia też gałęziami drzew, ostami i krzewami.
Ciąża trwa około 16 miesięcy, po upływie których rodzi się jedno młode. Samica nie rozmnaża się podczas opieki nad młodym, a kolejne ciąże przychodzą w odstępach 2–3 lat. Nosorożce północne żyją samotnie lub w mniejszych grupach rodzinnych.
Zagrożenia
Nosorożec północny nie ma naturalnych wrogów, poza człowiekiem, który masowo odławiał nosorożca dla rogu. Ludzie wierzyli bowiem, że róg ten ma właściwości lecznicze. Przyczyniło się to praktycznie do jego zagłady – pod koniec marca 2018 żyły tylko 2 osobniki północnego podgatunku nosorożca białego. W roku 2001 żyły jeszcze 32 osobniki, niektóre były hodowane w ogrodach zoologicznych. Sześć osobników żyło w Zoo Dvůr Králové w Czechach. Cztery z nich zostały przewiezione do Afryki w 2009 roku, gdzie naukowcy mieli nadzieję, że się rozmnożą. Jeden z nich padł w 2014 roku. Wcześniej w Czechach padł też jeden z dwóch pozostałych w 2011. Ostatnia pozostała w Czechach samica o imieniu Nabire padła w 2015 roku. W zoo w San Diego padły także 2 kolejne sztuki: Angalifu (padł w grudniu 2014 roku) i samica Nola (padła 22 listopada 2015 roku). Obecnie ostatnie nosorożce północne są ściśle chronione przez strażników, jednak jest mało prawdopodobne, aby udało się uratować nosorożca północnego przed wyginięciem.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zalicza formalnie nosorożce północne do zwierząt krytycznie zagrożonych wymarciem[2], jednak w kontekście śmierci ostatniego znanego samca (19 marca 2018) kontynuacja tego podgatunku poprzez naturalne poczęcie zdaje się być niemożliwa[5][6][7].
Nosorożce północne w niewoli
| Nr | Płeć | Imię | Data urodzenia | Miejsce urodzenia | Data śmierci | Miejsce śmierci |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 | M | Paul | 1948-08-07 | Sudan | 1968-04-13 | Zoo w Antwerpii |
| 16 | F | Chloe | 1948-06-07 | Sudan | 1985-08-07 | Zoo w Antwerpii |
| 19 | M | Ben | 1950-07-25 | Uganda | 1990-06-25 | Zoo Dvůr Králové |
| 27 | M | Bill | 1954-03-04 | Sudan | 1975-05-02 | San Diego Zoo Safari Park |
| 28 | F | Lucy | 1954-03-04 | Sudan | 1979-03-15 | San Diego Zoo Safari Park |
| 54 | M | [n/a] | 1963-04-01 | Sudan | 1985-12-31 | Riyadh National Zoo |
| 55 | F | [n/a] | 1963-04-01 | Sudan | 1985-12-31 | Riyadh National Zoo |
| 74 | M | Dinka | 1952-07-28 | Sudan Południowy | 1991-01-28 | San Diego Zoo Safari Park |
| 75 | F | Joyce | 1953-01-28 | Sudan Południowy | 1974-08-15 | San Diego Zoo Safari Park |
| 290 | F | Bebe | 1950-07-01 | Uganda | 1964-05-29 | Zoological Society of London |
| 345 | F | Tofacha | 1970-01-01 | Sudan | 1978-09-12 | Al Ain Zoo |
| 347 | M | [n/a] | 1968-04-01 | Sudan | 1978-01-18 | Khartoum Zoo |
| 348 | M | Angalifu | 1972-04-01 | Sudan | 2014-12-14 | San Diego Zoo Safari Park |
| 351 | F | Nasima | 1965-07-01 | Uganda | 1992-08-28 | Zoo Dvůr Králové |
| 372 | M | Sudan | 1973-09-19 | Sudan | 2018-03-19 | Ol Pejeta Conservancy |
| 373 | M | Saut | 1972-09-19 | Sudan | 2006-08-14 | Zoo Dvůr Králové |
| 374 | F | Nola | 1974-09-19 | Sudan | 2015-11-22 | San Diego Zoo Safari Park |
| 375 | F | Nuri | 1973-09-19 | Sudan | 1982-01-04 | Zoo Dvůr Králové |
| 376 | F | Nadi | 1972-09-19 | Sudan | 2007-05-30 | San Diego Zoo Safari Park |
| 377 | F | Nesari | 1972-09-19 | Sudan | 2011-05-26 | Zoo Dvůr Králové |
| 476 | F | Nasi | 1977-11-11 | Zoo Dvůr Králové | 2007-07-20 | Zoo Dvůr Králové |
| 630 | M | Suni | 1980-06-08 | Zoo Dvůr Králové | 2014-10-18 | Ol Pejeta Conservancy |
| 789 | F | Nabire | 1983-11-15 | Zoo Dvůr Králové | 2015-07-27 | Zoo Dvůr Králové |
| 943 | F | Najin | 1989-07-11 | Zoo Dvůr Králové | ||
| 1122 | F | [n/a] | 1991-07-18 | Zoo Dvůr Králové | 1991-07-18 | Zoo Dvůr Králové |
| 1123 | F | [n/a] | 1963-04-01 | Sudan | 1967-08-02 | Khartoum Zoo |
| 1252 | ? | [n/a] | 1948-11-17 | Sudan | 1949-01-29 | Khartoum Zoo |
| 1305 | F | Fatu | 2000-06-29 | Zoo Dvůr Králové |
Przypisy
- ↑ a b Ceratotherium simum cottoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Ceratotherium simum cottoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 166. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ceratotherium simum cottoni. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 23 kwietnia 2017]
- ↑ a b Na naszych oczach ginie kolejny gatunek. Padł ostatni samiec nosorożca białego północnego, „gazeta.pl” [dostęp 2018-03-20] (pol.).
- ↑ a b Tomek Orszulak, Nie żyje ostatni biały nosorożec północny, ale jest szansa na przetrwanie gatunku. „Był delikatnym olbrzymem”, „wiadomosci.wp.pl”, 20 marca 2018 [dostęp 2018-03-20] (pol.).
- ↑ a b Nie żyje ostatni na świecie samiec nosorożca białego północnego. Zostały dwie samice, „WPROST.pl”, 20 marca 2018 [dostęp 2018-03-20] (pol.).
- ↑ Dr Andreas Ochs, International studbook for the African white rhinoceros, Ceratotherium simum (Burchell, 1817), 01.01.2001 Ninth edition, „Rhino Resource Center” [dostęp 2018-03-31] (ang.).
- ↑ Joe Christman, International studbook for the white rhinoceros Ceratotherium simum (Burchell 1817), vol. 12 (status 31.12.2011), „Rhino Resource Center” [dostęp 2018-03-31] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Przesyłający: Fabio b, Licencja: CC BY-SA 2.5
Ceratotherium simum range map
Autor: Mistvan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Northern White Rhino, ZOO Dvůr Králové, Czech Republic
Angalifu, male Northern White Rhinoceros at San Diego Wild Animal Park. Angalifu died from old age on December 14, 2014.