Nowa Kurlandia

lokalizacja Tobago
Tablica pamiątkowa w Great Courland Bay z napisem w języku angielskim „Na pamiątkę śmiałym, przedsiębiorczym i pracowitym Kurlandczykom z dalekiej Łotwy na wybrzeżach Bałtyku, którzy żyli na tej ziemi, nazwanej od ich imienia, w latach 1639 do 1693”

Nowa Kurlandia – kolonia Kurlandii (księstwa będącego lennem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, położonego na terenie obecnej Łotwy) na wyspie Tobago w archipelagu Małych Antyli. Z tego powodu czasami Nowa Kurlandia nazywana jest kolonią Polski.

Pierwsze osiedle zostało założone przez Kurlandię w 1637, lecz szybko zostało zlikwidowane. Druga próba kolonizacji nastąpiła w 1639 i również zakończyła się niepowodzeniem, podobnie jak trzecia próba z 1642. Kolonizacja udała się dopiero za czwartym razem, kiedy to 20 maja 1654 roku przybył statek Das Wappen der Herzogin von Kurland, a jego dowódca, Willem Mollens, ogłosił wyspę kolonią o nazwie Nowa Kurlandia i założył fort (Jekabforts) i osadę (Jacobstadt – obecnie Plymouth) na północno-zachodnim wybrzeżu wyspy. W tym samym roku Holendrzy założyli na południowo-zachodnim wybrzeżu swoją kolonię zwaną Nieuw Vlissingen.

Kolonia holenderska rozwijała się o wiele prężniej i w 1659 r. Holendrzy zajęli posiadłości kurlandzkie. Aneksja ta wynikała również z uwarunkowań politycznych w Europie i osłabienia Kurlandii w wyniku wojny polsko-szwedzkiej. Po zakończeniu wojny, na mocy pokoju oliwskiego z roku 1660, Kurlandia odzyskała swoje posiadłości na wyspie, jednak już w 1666 opuściła Tobago. Ponownie Kurlandczycy zajmowali części wyspy w 1668 roku, od lipca 1680 do marca 1683 i od czerwca 1686 do maja 1690 roku. Kurlandia zgłaszała formalne roszczenia do wyspy aż do III rozbioru Polski z 1795 roku, kiedy sama stała się częścią Rosji.

Okres zasiedlania Tobago przez Kurlandczyków:

  1. 1637 – pierwsza kolonizacja – nieudana
  2. 1639 – druga kolonizacja – nieudana
  3. 1642 – trzecia kolonizacja – nieudana
  4. 1654–1659 – czwarta kolonizacja – udana
  5. 1660–1666 – piąta kolonizacja – odzyskanie posiadłości na wyspie, udana
  6. 1680–1683 – dziesiąta kolonizacja – udana
  7. 1686–1690 – jedenasta kolonizacja – udana

Gubernatorzy kurlandzcy na Tobago:

L.p.Imię i nazwiskoObjął urządZłożył urządKomentarz
1.Edward Marshall16421643
2.Cornelius Caroon16431650
3.Adrien Lampsius16541654
4.William Molleyns16541655
5.Hubert de Beveren16551658
6.Christopher von Kayserling16581658
7.brak danych16581677
8.brak gubernatora16771680
9.brak danych16801684
10.brak gubernatora16841795

Zobacz też

Bibliografia

  • Marek Arpad Kowalski: Kolonie Rzeczypospolitej. Warszawa, Bellona, 2005, s. 79–146. ​ISBN 978-83-11-12912-2​.

Media użyte na tej stronie

GreatCourlandBayMonument.jpg
(c) ​English Wikipedia user Denis tarasov, CC-BY-SA-3.0

The plaque accompanying the Great Courland Bay Monument in Plymouth, Tobago commemorates 17th-century Courlander (Couronian) colonists, who were among the earliest settlers in the area.
The monument itself, a modernist sculpture comprised of tall beige cylinders and a series of steps, made in 1978, is not shown in the photo. The inscription on the plaque reads:

„In memory of the bold, enterprising and industrious Courlanders from faraway Latvia on the Baltic shores who had lived in this area, named after them, from 1636 to 1663.
[Date of dedication:] 25-6-78. Sculptor: Janis Mintiks”