Nowa Sarzyna
.svg) | Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Centrum miasta | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie | 1973 | ||||
| Burmistrz | Andrzej Rychel | ||||
| Powierzchnia | 9,15 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna | +48 17 | ||||
| Kod pocztowy | 37-310 | ||||
| Tablice rejestracyjne | RLE | ||||
Położenie na mapie gminy Nowa Sarzyna _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Nowa Sarzyna") | |||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu leżajskiego  | |||||
 50°19′13″N 22°20′40″E/50,320278 22,344444 | |||||
| TERC (TERYT) | 1808054 | ||||
| SIMC | 0974788 | ||||
Urząd miejski ul. Kopernika 137-310 Nowa Sarzyna | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Nowa Sarzyna – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowa Sarzyna. Położone jest nad Trzebośnicą w dolinie Dolnego Sanu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego. Według danych z 1 stycznia 2018 Nowa Sarzyna liczyła 5 970 mieszkańców[2].
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 77.
Historia
Miejscowość powstała na gruntach XIV-wiecznej wsi Sarzyna. Notowana jest od XV wieku pod nazwami: Vola Szarzynowa (1414), Scharzina Wolya (1430), Scharzina Wola (1433), Scharzina (1464)[3][4][5]. Położona była w starostwie leżajskim w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[6].
W XVI i XVII wieku wieś i okolice były najeżdżane przez Tatarów[7].
W ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, w roku 1937 rozpoczęto budowę zakładów chemicznych z przyfabrycznym osiedlem. Podczas II wojny światowej w okolicy Sarzyny były przeprowadzane liczne akcje dywersyjne polskiego podziemia. Okupacja oraz działania wojenne spowodowały na terenie fabryki ogromne straty. Po wojnie rozpoczął się okres intensywnej odbudowy zakładu i budowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 1956 Nowa Sarzyna otrzymała status osiedla, a prawa miejskie w 1973.
Nowa Sarzyna charakteryzuje się zupełnym brakiem „starej zabudowy”, budynki miasta są powojenne. Wyglądem bardziej przypomina duże osiedle niż miasto.
Gospodarka
Głównym pracodawcą dla mieszkańców miasta są Zakłady Chemiczne „Organika-Sarzyna” S.A., zajmujące się produkcją środków ochrony roślin oraz żywic epoksydowych i poliestrowych. Oprócz tego mieszkańcy miasta zajmują się wikliniarstwem.
Edukacja
- Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej - Curie w Nowej Sarzynie
- I Liceum Ogólnokształcące w Nowej Sarzynie
Wspólnoty religijne
Obszar Nowej Sarzyny podlega parafii NMP Królowej Polski w Nowej Sarzynie. Kościół parafialny powstał w latach 1970–1979, w jego dzwonnicy znajduje się zabytkowy dzwon datowany na XVI w.
Organizacje
Szkolne Koło Geograficzno-Krajoznawcze działające przy Gimnazjum im. Jana Pawła II Nowej Sarzynie istnieje od 2007. Główne pola działalności SKGK to szeroko pojmowana turystyka, imprezy na orientację, rajdy, a szczególnie wycieczki rowerowe po najciekawszych rejonach okolic Nowej Sarzyny.
W Nowej Sarzynie działa koło PTTK, organizator m.in. corocznych czerwcowych zlotów do Rezerwatu Przyrody „Azalia” w Kołaczni koło Woli Zarczyckiej. Na zlotach gromadzą się miłośnicy (zazwyczaj wycieczki piesze i rowerowe) kwitnącej azalii. Zloty połączone są z występami artystycznymi, związanymi tematycznie z turystyką. W 2009 r. z okazji 100-lecia odkrycia stanowiska azalii pontyjskiej wystąpił m.in. zespół „Wołosatki”.
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Nowej Sarzyny w 2014 roku[2].
Sport
- Unia Nowa Sarzyna – klub sportowy
Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie:
Honorowi obywatele Miasta Nowa Sarzyna[11]
|
|
|
Zobacz też
- Nowa Sarzyna (stacja kolejowa)
Przypisy
- ↑ Nowa Sarzyna w liczbach. 2022-102-07.
- ↑ a b Nowa Sarzyna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 35.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, s. 162. ISBN 83-04-02436-5
- ↑ Janusz Szkutnik, Józef Świeboda: Almanach Podkarpacki 2000. Wydawnictwo AKCES, Rzeszów 1999, s. 41. ISBN 83-907343-3-8
- ↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 24.
- ↑ Strona miasta i gminy
- ↑ współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
- ↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
- ↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
- ↑ Strona miasta
Linki zewnętrzne
- Sarzyna (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 329.
- Oficjalna strona
- Siedziba gminy: Nowa Sarzyna
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| zniesione osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to BetacommandBot (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Basen w Nowej Sarzynie, author: LuCaS
Autor: Mirosław Toton (mir @), Licencja: CC BY-SA 2.5
Herb powiatu leżajskiego
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to BetacommandBot (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nowa Sarzyna, author LuCaS
Autor: Qqerim, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nowa Sarzyna, Poland • City Centre / Centrum miasta
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Nowej Sarzyny, 2014