Nowa Wieś Królewska (Opole)

Nowa Wieś Królewska
Dzielnica Opola
Ilustracja
Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Miasto

Opole

Powierzchnia

7,72 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


5319

• gęstość

688,98 os./km²

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

45-554, 45-587, 45-073

Tablice rejestracyjne

OP

Położenie na mapie Opola
Mapa konturowa Opola, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Królewska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowa Wieś Królewska”
Ziemia50°38′57″N 17°56′57″E/50,649167 17,949167
Strona internetowa
Portal Polska

Nowa Wieś Królewska (niem. Bolko[1], wcześniej Königlich Neudorf[2]) – jedna z początkowo planowych pięciu, a ostatecznie czterech dzielnic Opola. Stała się nią na mocy uchwały Rady Miasta z dnia 26 lutego 2009 roku. Przez dzielnicę biegną drogi wojewódzkie 423 i 435. Do Nowej Wsi Królewskiej możliwy jest dojazd autobusami miejskimi linii nr 3, 7, 8, 11, 12, 14, 16 i N2.

Nazwa

W łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Nova villa[3][4].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Nowa wieś Królewska oraz nazwą niemiecką Königlich Neudorf[5]. Topograficzny podręcznik Górnego Śląska z 1865 roku notuje "Der polnische name ist Nowa Wieś Krolewska, die polnische sprache die herrschende." czyli "Polską nazwą jest Nowa Wieś Królewska, panuje tu polska mowa."[6].

W 1930 r. w miejsce nazwy Königlich Neudorf wprowadzono niemiecką nazwę Bolko – według jednej z teorii powodem była chęć usunięcia nawiązania do monarchii (Königlich)[7].

Historia

Zanim Nowa Wieś Królewska w wyniku procesów urbanizacyjnych stała się dzielnicą Opola była osobną wsią. Najstarsze znane wzmianki o miejscowości, wchodzącej wówczas w skład parafii św. Krzyża w Opolu, pochodzą z 1295 r[8]. W średniowieczu miejscowość występowała pod nazwą Nova Villa i została darowana przez księcia Bolka I opolskiego franciszkanom.

W 1901 r. w miejscowości erygowano parafię, a w latach 1902–1904 wybudowano neogotycki kościół, który w 1905 r. został konsekrowany przez kardynała Georga Koppa[8].

7 maja 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Nowa Wieś Królewska[1]. W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Nowa Wieś Królewska. Od 1955 r. jest dzielnicą Opola[7]. W Nowej Wsi Królewskiej zbudowane zostały osiedla: Bolko i Książęce. Budowa osiedla Arcadia Park została wstrzymana w 2009 roku[9].

Przez kilkadziesiąt lat funkcjonowało tutaj Kino Bolko przy dzisiejszej ul. Jagiellonów.

Demografia

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było 3271 osób, z czego 2899, ok. 88,6%, stanowili mieszkańcy (w tym 2785, ok. 85,1% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 3225 głosów (ok. 98,6% uprawnionych), w tym 3215 (ok. 99,7%) ważnych; za Niemcami głosowało 2474 osoby, a za Polską głosowało 741 osób[2].

W 1933 r. w miejscowości mieszkało 7944 osób, a w 1939 r. – 8351[10].

Część ludności dzielnicy zajmowała się rolnictwem, pracowała w cementowniach, na kolei.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11]:

  • zespół kościoła parafialnego, neogotycki, pl. Kościelny 2 a
    • kościół pw. MB Nieustającej Pomocy, zbudowany w latach 1902-04 pod kierownictwem Ludwiga Schneidera[12]
    • cmentarz kościelny z 1919 r., z kilkusetletnią aleją lipową
    • plebania, z l. 1903-04
    • budynek gospodarczy, z l. 1903-04
    • ogród plebański, z ćw. XX r.
    • ogrodzenie, murowano-metalowe, z 1927 r.
  • cmentarz komunalny, ul. Zielona, z l. 1901-1902
    • kaplica
    • ogrodzenie
  • szkoła parafialna, pl. Kościelny, z 1899 r., dzisiaj mieści się tutaj Hospicjum "Betania"

inne zabytki:

Ludzie związani z Nową Wsią Królewską

Przypisy

  1. ↑ a b Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  2. ↑ a b Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2018-04-03]. (niem.).
  3. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  4. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  5. ↑ Knie 1830 ↓, s. 502.
  6. ↑ Felix Triest 1830 ↓, s. 65.
  7. ↑ a b OPOLE. Nowa Wieś Królewska. [dostęp 2012-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-04)].
  8. ↑ a b Alfabetycznie. DIGITA, 2011. [dostęp 2012-04-03]. (pol.).
  9. ↑ Artur Janowski, Arcadia Park w Opolu zamienia się w osiedle widmo [wideo], „nto.pl” [dostęp 2017-04-19] (pol.).
  10. ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-04-03]. (niem.).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 90-91. [dostęp 2012-12-31].
  12. ↑ Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, pl. Kościelny, Opole - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-02-04].
  13. ↑ mapa. maps.google.pl. [dostęp 2013-02-06].
  14. ↑ Ryszard Hajduk: Nieznana karta tajnego frontu. Warszawa: MON, 1985. ISBN 83-11-07208-6. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Części Opola
Dzielnice
Osiedla
Inne

Herb Opola

Media użyte na tej stronie

Opole location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole, Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.78 N
  • S: 50.58 N
  • W: 17.78 E
  • E: 18.05 E
Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
POL Opole COA.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kosciolnwk.jpg
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Opolu-Nowej Wsi Królewskiej;