Nowa Wieś Narodowa

Nowa Wieś Narodowa

Plac Nowowiejski
Państwo	Polska
Miasto	Kraków
Dzielnica	V Krowodrza
Poprzednia nazwa	Dzielnica XV Nowa Wieś
Położenie na mapie Krakowa Nowa Wieś Narodowa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nowa Wieś Narodowa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Nowa Wieś Narodowa
50°04′20,3″N 19°55′26,0″E/50,072300 19,923900

Typowa, międzywojenna zabudowa Nowej Wsi Narodowej – ulica Spokojna

Nowa Wieś Narodowa (niem. Neudorf^[1]) – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy V Krowodrza.

Wieś królewska Nowa Wieś, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowickim województwa krakowskiego^[2], należała do wielkorządów krakowskich^[3].

Powstanie wsi

Około roku 1200 istniała tu wieś, która była częścią Przegrodzia Krakowskiego. Podobnie jak Łobzów stanowiła uposażenie wójtowskie i wraz z nim została skonfiskowana na rzecz króla po buncie wójta Alberta. Następnie w 1367 została wyłączona z Łobzowa i lokowana na prawie niemieckim przez króla Kazimierza Wielkiego, dlatego pozostawała pod zarządem wielkorządców krakowskich. Wieś doczekała XVI wieku, kiedy włączono ją do Łobzowa. Na terenie wsi stało wiele domów i gospodarstw.

Koniec wsi

Po włączeniu do Łobzowa Nowa Wieś stała się częścią Łobzowa. Na terenie dawnej wsi znajdowały się pola uprawne i pojedyncze domy.

Część Łobzowa

Nowa Wieś częścią Łobzowa była do XX wieku. W latach 1838–1854 podlegała jurysdykcji miasta Krakowa, a na stałe włączona do niego w 1910 roku jako XV dzielnica katastralna^[4].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 146 budynkach w Krakowie na obszarze 92 hektarów mieszkały 2373 osoby, z czego 2271 (95,7%) było katolikami, 92 (3,9%) wyznawcami judaizmu, 3 (0,1%) grekokatolikami, a 7 (0,3%) innej religii lub wyznania, 2220 (93,6%) było polsko-, a 11 (0,5%) niemieckojęzycznymi^[5].

W latach 1892 - 1894 księża misjonarze zbudowali w Nowej Wsi gmach Małego Seminarium Duchownego. Równolegle z nim wznieść kościół pw. Najświętszej Maryi Panny z Lourdes^[6].

Część Krakowa

Po przyłączeniu do Krakowa na terenie dawnej wsi, na ulicy Galla powstało 5 kamienic, liczne wille przy alei Grottgera, kamienice i domy, a od okupacji zabudowa blokowa.

W 1913 r. bp Adam Stefan Sapieha przy kościele NMP z Lourdes utworzył parafii pod tym samym wezwaniem. W 1929 r. powstał przy kościele szpital sióstr miłosierdzia^[7].

W latach 1933–1938 zbudowano kościół św. Szczepana. W trakcie II wojny światowej powstała na jej terenie dzielnica niemiecka „nur für Deutsche” – „tylko dla Niemców”. W przeciwieństwie do warszawskiej dzielnicy niemieckiej w Krakowie okupanci nigdy nie zakończyli pełnego wysiedlenia Polaków. Do 1945 roku na terenie dzielnicy powstało kilkadziesiąt budynków w okolicach początku i środkowej części ulicy Królewskiej (w czasie okupacji niemieckiej noszącej nazwę Reichstraße) zaprojektowanych zgodnie z zasadą Licht und Luft (światło i powietrze). Kolejne zostały porzucone na etapie fundamentów wykorzystanych w czasie PRL^[8]. Po II wojnie światowej powstaje także zabudowa o charakterze przemysłowym (wieżowiec Biprostalu) i handlowa. Wokół nich istniały tylko pola uprawne. W 1973 stała się częścią wielkiej Dzielnicy Krowodrza. Od 1991 Nowa Wieś znajduje się w Dzielnicy V Łobzów, przemianowanej w 2006 roku na Dzielnicę V Krowodrza.

Galeria

• 

  Osiedle urzędników Generalnego Gubernatorstwa przy ulicy Królewskiej

• 

  Ulica Józefitów

• 

  Ulica Stanisława Konarskiego

• 

  Ulica Juliusza Lea

• 

  Ulica Fryderyka Chopina

• 

  Ulica Królewska

• 

  Biprostal

Zobacz też

• Nowa Wieś (Nowa Huta)

Przypisy