Nowaki (województwo opolskie)

Artykuł

50°31′46″N 17°15′56″E

- błąd

39 m

WD

50°36'N, 17°15'E

- błąd

19681 m

Odległość

461 m

Nowaki
wieś
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

Kościół św. Andrzeja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Pakosławice

Liczba ludności (2011)

318[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-314[2]

Tablice rejestracyjne

ONY

SIMC

0501469

Położenie na mapie gminy Pakosławice
Mapa konturowa gminy Pakosławice, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Ziemia50°31′46″N 17°15′56″E/50,529444 17,265556

Nowaki (niem. Nowag) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Pakosławice[3].

W latach 1945-54 siedziba gminy Nowaki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie opolskim.

W miejscowości działa drużyna Ochotniczej Straży Pożarnej.

Nazwa

Nazwa jest patronimiczną nazwą wywodzącą się od najpopularniejszego polskiego nazwiska - Nowaka[4] i pochodziła od założyciela wsi. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia polską formę nazwy - Nowak podając jej znaczenie "Dorf der Nowak (Neuling)" - "Wieś Nowaka (Nowicjusz)"[4]. Nazwa została zgermanizowana przez Niemców na Nowag i utraciła swoje pierwotne znaczenie.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości pochodzą z 1291 roku. Młyn i poczta funkcjonowały w miejscowości do końca XX wieku.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:

  • kościół par. pod wezwaniem św. Andrzeja, z 1505 r., XX w., datowany na początek 1335 rok, otoczony murem obronnym z XVI wieku. Zniszczony w trakcie działań wojennych w 1945 roku, odbudowany w 1957 r.; znajduje się w centralnej części miejscowości
  • dom gminny, z XVIII/XIX w.

inne obiekty:

  • granitowy krzyż kamienny stojący przy drodze koło kościoła, możliwe że pochodzący z późnego średniowiecza[6]. Krzyż określany jest często jako tzw. krzyż pokutny co nie ma oparcia w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, są krzyżami pokutnymi[7], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.
  • zbiornik retencyjny na rzece Korzkiew.

Zobacz też

  • Nowaki

Przypisy

  1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 822 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 22, OCLC 456751858 (niem.).
  5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 79. [dostęp 2012-12-29].
  6. Powiat nyski. Warszawa: IS PAN, 1963, s. 60, seria: Katalog zabytków sztuki w Polsce.
  7. Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej - historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11-12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32-37, 2010. 

Bibliografia

  • Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, tom 21 N-Ż, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, ss. 40-3.

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Nysa County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nysa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.68 N
  • S: 50.24 N
  • W: 16.88 E
  • E: 17.77 E
2014-09 Nowaki (08) kościół św. Andrzeja.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Kściół św. Andrzeja ww wsi Nowaki w województwie opolskim, w gminie Pakosławice.