Nowe Miasteczko

Nowe Miasteczko
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek i wieża ratuszowa
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

nowosolski

Gmina

Nowe Miasteczko

Prawa miejskie

przed 1295

Burmistrz

Danuta Wojtasik

Powierzchnia

3,29 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


2757[1]
838 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 68

Kod pocztowy

67-124

Tablice rejestracyjne

FNW

Położenie na mapie gminy Nowe Miasteczko
Mapa konturowa gminy Nowe Miasteczko, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasteczko”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasteczko”
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego
Mapa konturowa powiatu nowosolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasteczko”
Ziemia51°41′27″N 15°44′05″E/51,690833 15,734722
TERC (TERYT)

0804064

SIMC

0988566

Urząd miejski
Rynek 2
67-124 Nowe Miasteczko
Strona internetowa

Nowe Miasteczko (niem. Neustädtel[2]) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowe Miasteczko.

Nowe Miasteczko uzyskało lokację miejską przed 1295 rokiem, zdegradowane w 1919 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1945 roku[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

Położenie

Położone nad rzeką Biała Woda. Miasto od wschodu omija droga ekspresowa S3, natomiast w samej miejscowości zbiegają się drogi wojewódzkie: nr 293, nr 328 oraz nr 333. Historycznie miasto leży w granicach Dolnego Śląska.

Ludność, powierzchnia

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 2757 mieszkańców[1].

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,29 km²[4].

  • Piramida wieku mieszkańców Nowego Miasteczka w 2014 roku[5].


Piramida wieku Nowe Miasteczko.png

Nazwa

Nowe Miasteczko wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[6].

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Neostadium[7]. W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego wymieniona jest polska nazwa miejscowości Nowe Miasteczko[8].

Polską nazwę Nowe Miasteczko oraz niemiecką Neustädtel w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[9].

Historia

Widok rynku we wczesnych latach 70

Pierwsze wzmianki pojawiają się w dokumentach Henryka III głogowskiego przed 1296 rokiem. Po 1331 roku Nowe Miasteczko wraz z częścią głogowską księstwa zostało podporządkowane Koronie Czeskiej. Do 1386 roku podlegało bezpośrednio pieczy książęcej, później przeszło we władanie rycerzu z rodu Wirsingów. W latach 1649-1776 należało do klasztoru Jezuitów w Otyniu, następnie znalazło się w dobrach księstwa żagańskiego. W XVIII w. przez miasto wiodły ważne trakty pocztowe z Drezna do Poznania i Torunia[10] oraz do Warszawy, którym podróżowali królowie Polski August II Mocny i August III Sas[11]. Trakt ten należał do największych na Śląsku. Dziewiętnastowieczne inwestycje kolejowe – budowa linii WrocławBerlin (ok.1840) i Wrocław – Szczecin (ok. 1855) ominęły Nowe Miasteczko między innymi ze względu na zbyt wysokie ceny dyktowane przez mieszkańców za wykup gruntów pod budowę kolei. Ostatecznie do miasta dotarła uruchomiona w 1892 lokalna odnoga linii kolejowej KożuchówNiegosławice, obecnie nieczynna. W 1871 miasto zostało częścią Niemiec.

Wojska niemieckie zostały wyparte z miasta 13 lutego 1945 roku przez oddziały 3 armii gwardii I Frontu Ukraińskiego (na ul. Kościuszki ustawiono po wojnie pomnik żołnierzy radzieckich[12]). W 1945 w wyniku wywołanej i przegranej przez Niemcy II wojny światowej miasto zostało włączone do powojennych granic Polski. Po wojnie w ścianę budynku Zespołu Szkół Rolniczych im. Janka Krasickiego wmurowano tablicę ku jego czci[12].

Zabytki

Kościół pw. Marii Magdaleny
Kościół Opatrzności Bożej (dawny ewangelicki)
Ulica Kościuszki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[13]:

  • zespół urbanistyczno-architektoniczny
  • kościół parafialny pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, z XIV wieku, XV/XVI wieku; wyposażenie wnętrza barokowe
  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Opatrzności Bożej, zbudowany w latach 1784–1785 w stylu klasycystycznym, 1990 roku, dawny zbór protestancki
  • fundamenty kaplicy, z XV wieku
  • ratusz, renesansowy z XVII w., przebudowany w XVIII wieku-XIX wieku; zbudowany w latach 1664–1665. w miejsce starszego, który uległ spaleniu w 1634 roku; założony na rzucie w kształcie litery L.
  • dom, ul. Głogowska 1
  • dom, ul. Kolejowa 2, z XVIII wieku-XIX wieku
  • dom, ul. Kościelna 1, z połowy XIX wieku
  • domy, ul. Kościuszki 1, 2, 5, 7, 9, z XVIII wieku/XIX wieku
  • dom, ul. 9 Maja 2, z połowy XIX wieku
  • dom, ul. Podgórna 2, z XVIII wieku
  • dom z apteką, Rynek, z XVIII wieku/XIX wieku
  • domy, Rynek 2, 3 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, z XVIII wieku/XIX wieku/XX wieku
  • domy, ul. Słowackiego 2, 4, 12, z połowy XIX wieku.

inne zabytki:

  • cmentarz żydowski

Nowe Miasteczko – Gołaszyn

  • kościół filialny pod wezwaniem św. Marcina, gotycki z drugiej połowy XIII wieku, przebudowany w XV wieku, w połowie XVI wieku, w 1883 roku, murowany z kamienia polnego
    • ogrodzenie z bramką, z XVI wieku
  • zespół folwarczny, ul. Gołaszyn 12, z XVIII wieku-XIX wieku:
    • dwa domy mieszkalne
    • budynek mieszkalno-gospodarczy
    • obora
    • chlewnia
    • stodoła

Sport

  • Klub piłkarski Miejski Klub Sportowy Nowe Miasteczko (dawniej „Meblarz”) założony w 1949 roku i grający w klasie A, grupie Zielona Góra III. W zespole tym karierę rozpoczynał Dariusz Kubicki.

Współpraca międzynarodowa – miasta partnerskie

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  2. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
  4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
  5. Nowe Miasteczko w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  6. Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  7. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178. ISBN 978-83-910595-2-4.
  8. Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”
  9. Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.13.
  10. Szkice z historii poczty / usługi pocztowe, www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] (pol.).
  11. » Informacja historycznaDresden-Warszawa, www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  12. a b Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 834
  13. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 50-51. [dostęp 2013-02-02].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Nowa Sól County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nowa Sól County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.05 N
  • S: 51.63 N
  • W: 15.43 E
  • E: 16.03 E
Piramida wieku Nowe Miasteczko.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Nowego Miasteczka, 2014
NoweMiasteczko-rynek.jpg
town Nowe Miasteczko, Poland - central square with town hall tower
Kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. p.w. Opatrzności Bożej1 LOF.jpg
Autor: Lofthy, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nowe Miasteczko, pl. 3 Maja - dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny p.w. Opatrzności Bożej, mur., 1783-1784, 1887-1888, 1990 (zabytek nr 1541 z 15.02.1965)
NoweMiasteczko kz1.JPG
Autor: Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 3.0
ul. Kościuszki w Nowym Miasteczku, woj. lubuskie
Polskie-nazwy śląskich miejscowosci z patentu Fryderyka II 1750.jpg
Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750