Nowe Miasteczko

Nowe Miasteczko
	; Rynek i wieża ratuszowa
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	nowosolski
Gmina	Nowe Miasteczko
Prawa miejskie	przed 1295
Burmistrz	Danuta Wojtasik
Powierzchnia	3,29 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 2757; 838 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 68
Kod pocztowy	67-124
Tablice rejestracyjne	FNW
	Położenie na mapie gminy Nowe Miasteczko Nowe Miasteczko
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nowe Miasteczko
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Nowe Miasteczko
	Położenie na mapie powiatu nowosolskiego Nowe Miasteczko
	51°41′27″N 15°44′05″E/51,690833 15,734722
TERC (TERYT)	0804064
SIMC	0988566
	Urząd miejskiRynek 2; 67-124 Nowe Miasteczko
	Strona internetowa

Nowe Miasteczko (niem. Neustädtel^[2]) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowe Miasteczko.

Nowe Miasteczko uzyskało lokację miejską przed 1295 rokiem, zdegradowane w 1919 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1945 roku^[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

Położenie

Położone nad rzeką Biała Woda. Miasto od wschodu omija droga ekspresowa S3, natomiast w samej miejscowości zbiegają się drogi wojewódzkie: nr 293, nr 328 oraz nr 333. Historycznie miasto leży w granicach Dolnego Śląska.

Ludność, powierzchnia

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 2757 mieszkańców^[1].

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,29 km²^[4].

Piramida wieku mieszkańców Nowego Miasteczka w 2014 roku^[5].

Nazwa

Nowe Miasteczko wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[6].

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Neostadium^[7]. W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego wymieniona jest polska nazwa miejscowości Nowe Miasteczko^[8].

Polską nazwę Nowe Miasteczko oraz niemiecką Neustädtel w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[9].

Historia

Widok rynku we wczesnych latach 70

Pierwsze wzmianki pojawiają się w dokumentach Henryka III głogowskiego przed 1296 rokiem. Po 1331 roku Nowe Miasteczko wraz z częścią głogowską księstwa zostało podporządkowane Koronie Czeskiej. Do 1386 roku podlegało bezpośrednio pieczy książęcej, później przeszło we władanie rycerzu z rodu Wirsingów. W latach 1649-1776 należało do klasztoru Jezuitów w Otyniu, następnie znalazło się w dobrach księstwa żagańskiego. W XVIII w. przez miasto wiodły ważne trakty pocztowe z Drezna do Poznania i Torunia^[10] oraz do Warszawy, którym podróżowali królowie Polski August II Mocny i August III Sas^[11]. Trakt ten należał do największych na Śląsku. Dziewiętnastowieczne inwestycje kolejowe – budowa linii Wrocław – Berlin (ok.1840) i Wrocław – Szczecin (ok. 1855) ominęły Nowe Miasteczko między innymi ze względu na zbyt wysokie ceny dyktowane przez mieszkańców za wykup gruntów pod budowę kolei. Ostatecznie do miasta dotarła uruchomiona w 1892 lokalna odnoga linii kolejowej Kożuchów – Niegosławice, obecnie nieczynna. W 1871 miasto zostało częścią Niemiec.

Wojska niemieckie zostały wyparte z miasta 13 lutego 1945 roku przez oddziały 3 armii gwardii I Frontu Ukraińskiego (na ul. Kościuszki ustawiono po wojnie pomnik żołnierzy radzieckich^[12]). W 1945 w wyniku wywołanej i przegranej przez Niemcy II wojny światowej miasto zostało włączone do powojennych granic Polski. Po wojnie w ścianę budynku Zespołu Szkół Rolniczych im. Janka Krasickiego wmurowano tablicę ku jego czci^[12].

Zabytki

Kościół pw. Marii Magdaleny

Kościół Opatrzności Bożej (dawny ewangelicki)

Ulica Kościuszki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[13]:

zespół urbanistyczno-architektoniczny
kościół parafialny pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, z XIV wieku, XV/XVI wieku; wyposażenie wnętrza barokowe
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Opatrzności Bożej, zbudowany w latach 1784–1785 w stylu klasycystycznym, 1990 roku, dawny zbór protestancki
fundamenty kaplicy, z XV wieku
ratusz, renesansowy z XVII w., przebudowany w XVIII wieku-XIX wieku; zbudowany w latach 1664–1665. w miejsce starszego, który uległ spaleniu w 1634 roku; założony na rzucie w kształcie litery L.
dom, ul. Głogowska 1
dom, ul. Kolejowa 2, z XVIII wieku-XIX wieku
dom, ul. Kościelna 1, z połowy XIX wieku
domy, ul. Kościuszki 1, 2, 5, 7, 9, z XVIII wieku/XIX wieku
dom, ul. 9 Maja 2, z połowy XIX wieku
dom, ul. Podgórna 2, z XVIII wieku
dom z apteką, Rynek, z XVIII wieku/XIX wieku
domy, Rynek 2, 3 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, z XVIII wieku/XIX wieku/XX wieku
domy, ul. Słowackiego 2, 4, 12, z połowy XIX wieku.

inne zabytki:

cmentarz żydowski

Nowe Miasteczko – Gołaszyn

kościół filialny pod wezwaniem św. Marcina, gotycki z drugiej połowy XIII wieku, przebudowany w XV wieku, w połowie XVI wieku, w 1883 roku, murowany z kamienia polnego
- ogrodzenie z bramką, z XVI wieku
zespół folwarczny, ul. Gołaszyn 12, z XVIII wieku-XIX wieku:
- dwa domy mieszkalne
- budynek mieszkalno-gospodarczy
- obora
- chlewnia
- stodoła

Sport

Klub piłkarski Miejski Klub Sportowy Nowe Miasteczko (dawniej „Meblarz”) założony w 1949 roku i grający w klasie A, grupie Zielona Góra III. W zespole tym karierę rozpoczynał Dariusz Kubicki.

Współpraca międzynarodowa – miasta partnerskie

Bad Liebenwerda (od 1994), Niemcy
Storkow (Mark) (od 2004), Niemcy

Przypisy

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Nowe Miasteczko w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178. ISBN 978-83-910595-2-4.
↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”
↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.13.
↑ Szkice z historii poczty / usługi pocztowe, www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] (pol.).
↑ » Informacja historycznaDresden-Warszawa, www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-25] (pol.).
↑ ^a ^b Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 834
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 50-51. [dostęp 2013-02-02].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa miasta i gminy Nowe Miasteczko
Rynek na zdjęciu. terra-pl.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].
Rynek i wieża ratuszowa na zdjęciu. mw2.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)].

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[2] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)

[3] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.

[4] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[populacja2016-5] Nowe Miasteczko w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[6] Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.

[7] Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178. ISBN 978-83-910595-2-4.

[8] Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”

[9] Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.13.

[10] Szkice z historii poczty / usługi pocztowe, www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] (pol.).

[11] » Informacja historycznaDresden-Warszawa, www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-25] (pol.).

[ReferenceA-12] Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 834

[13] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 50-51. [dostęp 2013-02-02].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Borów Polski Borów Wielki Gołaszyn Konin Miłaków Nieciecz Popęszyce Rejów Szyba Żuków
Integralne części wsi	Osada Leśna Polanka Zagóra

Miasta	Bytom Odrzański Kożuchów Nowa Sól Nowe Miasteczko Otyń
Gminy miejskie	Nowa Sól
Gminy miejsko-wiejskie	Bytom Odrzański Kożuchów Nowe Miasteczko Otyń
Gminy wiejskie	Kolsko Nowa Sól Siedlisko

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–53)
Miasta (→)	Kożuchów Nowa Sól Nowe Miasteczko Nowogród Bobrzański (do 1945)
Gminy wiejskie (→)	Borów Broniszów Lipiny Nowogród Bobrzański Wrociszów

Przynależność wojewódzka	woj. zielonogórskie
Miasta	Bytom Odrzański (← 1955–75) Kożuchów (← 1953–75) Nowa Sól (← 1953–75) Nowe Miasteczko (← 1953–75)
Gminy wiejskie (1953–54 i 1973–75)	Borów (← 1953–54) Broniszów (← 1953–54) Bytom Odrzański (1973–75) Lipiny (← 1953–54) Kożuchów (1973–75) Lubięcin (1973–75) Mirocin Średni (1973–75) Nowa Sól (1973–75) Nowe Miasteczko (1973–75) Nowogród Bobrzański (← 1953–54) Otyń (1973–75) Siedlisko (1973–75) Wrociszów (← 1953–54)
Gromady (1954–72)	~~Bielawy~~(←~~1958~~) Bogaczów (1954 →) Broniszów (1954–61) Bytom Odrzański (1961–72) Drągowina (1954 →) Kożuchów (1959–72) Lipiny (1954–58) Lubięcin (1954–72) Mirocin Średni (1954–58) Mirocin Średni (1961–72) ~~Niedoradz~~(←~~1958~~) Niwiska (1954 →) Nowe Miasteczko (1963–72) Nowogród Bobrzański (1954 →) Otyń (1954–72) Przyborów (1954–58) Przylaski (1954 →) Siedlisko (← 1955–72) Solniki (1954–61) Stare Żabno (1954–72) Studzieniec (1954–61) Stypułów (1954–58) Syba (1954–63) Wierzbnica (← 1955–61) Wrociszów (1954–72)

Miasta na prawach powiatu	Gorzów Wielkopolski Zielona Góra
Miasta powiatowe	Krosno Odrzańskie Międzyrzecz Nowa Sól Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Świebodzin Wschowa Żagań Żary
Miasta gminne	Babimost Bytom Odrzański Cybinka Czerwieńsk Dobiegniew Drezdenko Gozdnica Gubin Iłowa Jasień Kargowa Kostrzyn nad Odrą Kożuchów Lubniewice Lubsko Łęknica Małomice Nowe Miasteczko Nowogród Bobrzański Ośno Lubuskie Otyń Rzepin Skwierzyna Sława Sulechów Szlichtyngowa Szprotawa Torzym Trzciel Witnica Zbąszynek

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne