Nowik (1900)

Nowik (Новик)

Historia
Stocznia	Schichau-Werft Danzig
Położenie stępki	29 lutego 1900 (oficjalne) (jul.)
Wodowanie	2 sierpnia 1900 (jul.)
MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa	Nowik
Wejście do służby	3 maja 1901 (jul.)
Wycofanie ze służby	20 sierpnia 1904
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Nazwa	Suzuya
Wejście do służby	11 lipca 1908
Wycofanie ze służby	1 kwietnia 1913
Los okrętu	złomowany w 1913
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa – 3080 ton pełna – 3180 ton
Długość	111 m
Szerokość	12,2 m
Zanurzenie	4,7 m
Napęd
3 maszyny parowe o mocy 17 800 KM, 3 śruby
Prędkość	25 węzłów
Zasięg	2900 Mm przy prędkości 10 w (inne dane: 3500 Mm/10 w)
Uzbrojenie
6 x 120 mm L/45 (6xI), 6 x 47 mm (6xI), 2 x 37 mm, 2 km 7,62 mm, 1 x 63,5 mm desantowe, 5 x wt 381 mm (5xI)
Załoga	328 ludzi

„Nowik” w 1902

Wrak „Nowika” po samozatopieniu

Nowik (Новик) – rosyjski krążownik, jeden z najsłynniejszych okrętów carskiej floty rosyjskiej.

Był to mały krążownik pancernopokładowy (według klasyfikacji rosyjskiej, krążownik II rangi) – stosunkowo niewielki i słabo uzbrojony, lecz za to szybki; jeden z pierwowzorów małych krążowników „zwiadowczych” („skautów”). Zbudowany przez niemiecką stocznię Schichau w Gdańsku (mechanizmy zbudowane przez główny zakład Schichau w Elblągu). Budowę rozpoczęto faktycznie w 1899, a oficjalne położenie stępki nastąpiło 29 lutego 1900. Wodowany 2 sierpnia 1900, wszedł do służby we flocie rosyjskiej 3 maja 1901 (daty w kalendarzu juliańskim).

Po próbach odbiorczych „Nowik” przypłynął do Rosji na przełomie maja i czerwca 1902. We wrześniu tego samego roku został wysłany na Daleki Wschód, w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. W grudniu dowództwo okrętu objął komandor por. Nikołaj Essen. Do swojej nowej bazy Port Artur „Nowik” dotarł w kwietniu 1903.

Podczas pierwszej fazy wojny japońsko-rosyjskiej, „Nowik” aktywnie uczestniczył w walkach z japońską flotą wokół Port Artur, począwszy od odpierania otwierającego wojnę nocnego ataku torpedowców japońskich 9 lutego 1904 (29 stycznia starego stylu). W bitwie z flotą japońską 9 lutego 1904 został lekko uszkodzony. 10 sierpnia 1904 uczestniczył w bitwie na Morzu Żółtym, gdzie został lekko uszkodzony (3 trafienia, 2 zabitych, 1 ranny). Jako jednemu z kilku okrętów rosyjskich udało mu się przerwać blokadę japońską, po czym, jako jedyny, dowódca „Nowika”, Maksimilian Schultz zdecydował się na samotną próbę przebicia do Władywostoku, zgodnie z pierwotnym planem. Obrał on kurs naokoło Wysp Japońskich, lecz 20 sierpnia został przechwycony przez japońskie krążowniki „Tsushima” i „Chitose” w okolicy portu Korsakow na Sachalinie. Uszkodzony w walce, musiał zawrócić do portu Korsakow, gdzie został zatopiony przez załogę. W toku boju doznał 5 trafień (w tym 3 podwodnych), zginęło 2 marynarzy i raniono 17.

Od 2 maja 1901 na „Nowiku” służył Polak Kazimierz Porębski, początkowo jako oficer torpedowo-minowy, a od 17 kwietnia 1904 do zniszczenia okrętu jako starszy oficer (zastępca dowódcy). Odznaczył się podczas walk okrętu z Japończykami i został uhonorowany przez cara m.in. złotą szablą „za dzielność”.

Pozostali członkowie załogi polskiego pochodzenia:

• Stefan Buraczek, miczman, pełnił obowiązki rewizora. W trakcie wojny rosyjsko-japońskiej odznaczony Orderem św. Stanisława III kl z mieczami i kokardą oraz Orderem św. Anny III kl z mieczami i kokardą.
• Aleksander Szejkowski, miczman, starszy oficer nawigacyjny. W trakcie wojny rosyjsko-japońskiej odznaczony Orderem św. Stanisława III kl z mieczami i kokardą, Orderem św. Włodzimierza IV kl z mieczami i kokardą oraz awansowany na stopień lejtnanta

Służba w Japonii

5 lipca 1905 wrak wpadł w ręce japońskie, po zdobyciu Sachalinu. 16 lipca 1906 okręt został podniesiony i następnie wyremontowany przez Japończyków w Yokosuka. 11 lipca 1908 został wcielony do japońskiej floty pod nazwą „Suzuya”, ale remont ukończono dopiero w grudniu 1908 i wtedy wszedł do służby^[1].

Podczas remontu zamieniono uzbrojenie główne na typowe japońskie: 2 działa 152 mm L/50 i 4 działa 120 mm Armstronga. Kotły zamieniono na 8 kotłów typu Miyabara, przy tym zlikwidowano przednią kotłownię i usunięto pierwszy komin. Prędkość okrętu spadła przez to do 20 węzłów. Jeszcze jednak w 1908 przed wejściem do służby uzbrojenie zamieniono dla zmniejszenia masy na dwa działa 120 mm, cztery 76 mm, sześć 47 mm i dwie 37 mm^[1]. Mimo to, już 1 kwietnia 1913 okręt został wycofany ze służby, po czym złomowany.

Dane techniczne

• wyporność:
  • normalna 3080 t,
  • pełna – 3180 t
• wymiary: długość/ szerokość / zanurzenie: 111 / 12,2 / 4,7 m
• siłownia: 3 pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 17 800 KM, 12 kotłów parowych, opalanych węglem, 3 śruby napędowe
• zapas paliwa: 400-510 t węgla
• prędkość maksymalna: 25 węzłów
• zasięg: 2900 Mm przy prędkości 10 w (inne dane: 3500 Mm/10 w)
• załoga: 328 ludzi

Uzbrojenie:

• 6 dział kalibru 120 mm Canet model 1891 (w stanowiskach na burtach, dziobie i rufie)
  • długość lufy L/45 kalibrów, masa pocisku 20,4 kg, donośność 9630 m
• 6 dział 47 mm Hotchkiss model 1896 L/43
• 2 km 7,62 mm Maxim
• 2 działa 37 mm (mogły być ustawione na kutrach parowych)
• 5 stałych nadwodnych wyrzutni torpedowych kaliber 381 mm (1 na rufie, po 2 na burtach)
• + 1 działo 63,5 mm Baranowskiego dla oddziałów desantowych

Opancerzenie: (stal niklowana)

• pokład pancerny grubości 30 – 51 mm.
• wieża dowodzenia – 30 mm
  • maski dział – 25 mm

Nazwę „Nowik” nosiły także rosyjskie:

• korweta 11-działowa z 1856 roku (rozbita na skałach w 1863)
• „Nowik” – niszczyciel z okresu I wojny światowej, zatopiony w 1941 na minach (nosił wtedy nazwę „Jakow Swierdłow”)

Przypisy