Nowinka (potok)

Nowinka
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Sudety Wschodnie

Rzeka
Długośćok. 10,69 km
Spadek

66,40‰

Powierzchnia zlewni

ok. 7,35[1] km²

Źródło
Miejscezachodnie zbocze wzniesienia Goworek
Wysokość

ok. 1125 m n.p.m.

Współrzędne

50°11′21″N 16°48′00″E/50,189167 16,800000

Ujście
Recypient

Goworówka

Miejscena wschód od Roztok
Wysokość

ok. 410 m n.p.m.

Współrzędne

50°11′25″N 16°40′40″E/50,190278 16,677778

Położenie na mapie gminy Międzylesie
Mapa konturowa gminy Międzylesie, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, po lewej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, po lewej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”

Nowinka – rzeka górska w południowo-zachodniej Polsce w woj. dolnośląskim w Sudetach Wschodnich[2].

Górska rzeka o długości około 10,69 km, prawy dopływ Goworówki, jest ciekiem IV rzędu[3] należącym do dorzecza Odry, zlewiska Morza Bałtyckiego.

Położenie

Rzeka w Masywie Śnieżnika i Obniżenie Bystrzycy Kłodzkiej. Źródło rzeki położone jest na obszarze Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego w południowo-zachodniej części Masywu Śnieżnika na zachodnim zboczu wzniesienia Goworek.

Charakterystyka

W części źródliskowej rzeka przez niewielki odcinek płynie w kierunku zachodnim, szerokim wyżłobieniem, wytworzonym na zachodnim zboczu Goworka. Od poziomu 950 m n.p.m. rzeka płynie dobrze wykształconą V-kształtną wąską o stromych zboczach, głęboko wciętą doliną ograniczoną od strony północnej okazałym zboczem "Dzikie Zbocze". Na poziomie 740 m n.p.m. przed wzniesieniem Owcza rzeka skręca lekko w kierunku północno-zachodnim, gdzie po kilkudziesięciu metrach na południowo-wschodnich obrzeżach Nowej Wsi przyjmuje prawą źródliskową odnogę wypływającą z pod Wysoczki i wpływa do Nowej Wsi[4]. Na poziomie 600 m n.p.m. rzeka opuszcza granicę Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego a po opuszczeniu Nowej Wsi rzeka skręca na zachód i meandrując płynie otwartym terenem przez użytki rolne i górskie łąki w kierunku ujścia, gdzie na wysokości ok. 410 m n.p.m. przed Roztokami uchodzi do Goworówki[5]. Koryto rzeki kamienisto-żwirowe słabo spękane i nieprzepuszczalne. Zasadniczy kierunek biegu rzeki jest zachodni. Jest to rzeka górska odwadniający południowo-zachodnią część Masywu Śnieżnika południowo-wschodnią część Obniżenia Bystrzycy Kłodzkie. Rzeka częściowo uregulowana dzika. W większości swojego biegu płynie wśród terenów niezabudowanych. Brzegi w 70% zadrzewione, dno bez roślin. Rzeka charakteryzuje się kaskadami, dużymi niewyrównanymi spadkami podłużnymi.

Budowa geologiczna

Rzeka płynie przez obszar zbudowany ze skał metamorficznych – metamorfik Lądka i Śnieżnika. Tworzą go łupki łyszczykowe i gnejsy śnieżnickie, a podrzędnie kwarcyty, amfibolity i łupki amfibolitowe, erlany i łupki grafitowe.

Dopływy

  • P. źródliskowa odnoga Nowinki wypływającą z pod Wysoczki

oraz kilka bezimiennych strumieni i potoków mających źródła na zboczach przyległych wzniesień oraz kilkanaście cieków okresowych.

Miejscowości nad rzeką

Nowa Wieś, Roztoki.

Rozwój osadnictwa wzdłuż rzeki

Osadnictwo rozwinęło się w środkowym biegu Nowinki w XII wieku. W XIII wieku Cystersi z Kamieńca Ząbkowickiego, rozpoczęli planową akcję kolonizacji i wycinania potężnych lasów w celu rozwinięcia rolnictwa u podnóża Śnieżnika. Po 1945r. dolina została zasiedlona ludnością ze wschodnich krańców Polski. Mieszkańcy doliny w większości utrzymywali się z rolnictwa i pracy w lesie. Pod koniec lat 70. XX wieku wieś znacznie się wyludniła, najliczniej w górnej części.

Turystyka

  • Najciekawsza część doliny Nowinki z wieloma różnej wielkości skałkami gnejsowymi na zboczach ciągnie się od poziomu 1000 m n.p.m. w dół aż do Nowej Wsi.
  • Wzdłuż potoku prowadzi ścieżka, którą prowadził przedwojenny szlak turystyczny. Ścieżka prowadzi do atrakcyjnych wodospadów Nowinki[6] i dochodzi do miejsca nieistniejącego obecnie schroniska Neundorfer Baude[7][8].

Bibliografia

  • Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3.
  • Praca zbiorowa, mapa turystyczna Sudety Wschodnie, Skala 1:60.000, wydawca: ExpressMap, Warszawa, 2010, ISBN 978-83-7546-262-3.
  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16 Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1993, ISBN 83-7005-341-6.

Przypisy

  1. ↑ Zlewnia Nowinki
  2. ↑ - mapa: Nowinka dopływ Goworówki
  3. ↑ Nowinka Tab. 7 lp.12.
  4. ↑ Mapa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu
  5. ↑ Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki; Mapa; skala 1:40 000; Wyd. Studio Plan; Wrocław; 2014r.;ISBN 978-83-64156-79-3
  6. ↑ Wodospady na starym zdjęciu
  7. ↑ Schronisko na starej fotografii
  8. ↑ Przewodnik Ziemia kłodzka str. 235

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Lower Silesian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lower Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Powiat kłodzki location map.jpg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.