Zwiahel

Zwiahel
Звягель
Ilustracja
(c) Oleksandr Kaktus, CC BY 3.0
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 żytomierski

Rejon

nowogrodzki

Burmistrz

Wołodymyr Zahrywy

Powierzchnia

26,67 km²

Wysokość

218 m n.p.m.

Populacja (2018)
• liczba ludności


56 208[1]

Nr kierunkowy

1811000000

Kod pocztowy

od 11700 do 11709

Tablice rejestracyjne

AM

Położenie na mapie obwodu żytomierskiego
Mapa konturowa obwodu żytomierskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zwiahel”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia50°35′52″N 27°38′11″E/50,597778 27,636389
Strona internetowa
Portal Ukraina

Zwiahel (ukr. Звягель; w latach 1795–1941 oraz 1944–2022 — Nowogród Wołyński, ukr. Новоград-Волинський) – miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, stolica rejonu nowogrodzkiego, nad rzeką Słucz.

W pierwszy weekend sierpnia co roku odbywa się święto miasta.

Historia

Pozostałości zamku Ostrogskich na rycinie z XIX wieku

Najstarsza wzmianka o Zwiahlu jako o grodzie należącym do księstwa halicko-włodzimierskiego pochodzi z XIII wieku[2]. Za rządów Aleksandra Jagiellończyka miastem władał książę Andrzej Zwiahelski[2]. W 1507 król Zygmunt I Stary nadał Zwiahel Konstantemu Ostrogskiemu[2], który wzniósł tu zamek. Od 1566 miasto leżało w nowo utworzonym województwie wołyńskim. Po Ostrogskich właścicielami miasta byli Chodkiewiczowie, a następnie Lubomirscy (do 1796)[2]. Miasto zostało zajęte przez Imperium Rosyjskie w 1793 w II rozbiorze Polski. Pod panowaniem rosyjskim Zwiahel został przemianowany na Nowogród Wołyński i był siedzibą powiatu nowogródzkiego w guberni wołyńskiej.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej w kwietniu 1920 miasto zostało zajęte przez Wojsko Polskie, które zostały wyparte 27 czerwca 1920 przez kontrofensywę Armii Czerwonej. Zgodnie z ustaleniami ryskiego traktatu pokojowego miasto wraz ze wschodnimi krańcami Wołynia znalazło się w granicach Ukraińskiej SRR, od grudnia 1922 republiki związkowej ZSRR. Po ataku III Rzeszy na ZSRR od 7 lipca 1941 do 3 stycznia 1944 Nowogród Wołyński był okupowany przez wojska niemieckie i wszedł w skład Komisariatu Rzeszy Ukraina, okupanci przywrócili historyczną nazwę miasta - Zwiahel. 3 stycznia 1944 roku został odbity przez Armię Czerwoną. Miasto zostało zniszczone w wyniku działań wojennych.

Od 1991 miasto rejonowe niepodległej Ukrainy.

16 listopada 2022 roku, w trakcie inwazji Rosji na Ukrainę, miasto wróciło do nazwy historycznej Zwiahel[3].

Zabytki

  • zamek Ostrogskich, Chodkiewiczów i Lubomirskich[4]
  • dzwon, który informował o wpłynięciu do miasta statku oraz o tym, że będzie od niego pobierane cło, współcześnie główna atrakcja turystyczna. Dzwon znajduje się obok resztek twierdzy.
  • pałac
  • dworzec kolejowy

Ludność

Liczba ludności

189719591979198920012016
16 90427 58048 54455 23856 25956 155

Podział ludności wg języka ojczystego (2001)

ukraińskirosyjski
89,37%10,01%

Urodzeni w mieście

  • Łesia Ukrainka – ukraińska poetka; w mieście znajduje się jej muzeum
  • Jelena Jakowlewa – rosyjska aktorka
  • Jan Olechowski – polski poeta i dziennikarz
  • Wałerij Załużny – ukraiński dowódca wojskowy, naczelny dowódca w wojnie rosyjsko-ukraińskiej

Miasta partnerskie

Przypisy

Bibliografia

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, Warszawa, 1880–1902, s. 248.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Novohrad volynskyj herb.png
Герб Новограда-Волинського
Zwiahel.jpg
Zwiahel (Volyn)
Nov volinskiy prapor.png
Прапор Новограда-Волинського
Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.png
Coat of arms of Zhytomyr Oblast, Ukraine
Flag of Zhytomyr Oblast.svg
Flag of Zhytomyr Oblast, Ukraine
Храм Христа Царя Всесвіту РКЦ - panoramio.jpg
(c) Oleksandr Kaktus, CC BY 3.0
Храм Христа Царя Всесвіту РКЦ
Zhytomyr oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of the Zhytomyr region, from July 17, 2020