68 Batalion Schutzmannschaft

68 Batalion Schutzmannschaft, znany w historiografii białoruskiej jako nowogródzki szwadron konny (biał. Наваградскі конны эскадрон) – ochotnicza kolaboracyjna jednostka zmilitaryzowanej policji, podległa dowództwu niemieckiemu, składająca się z Białorusinów podczas II wojny światowej, dowodzona przez Borysa Rogulę.

Historia

W listopadzie 1943 r. niemieckie władze okupacyjne postanowiły zorganizować z Białorusinów kolejny ochotniczy oddział wojskowy. Jego formowanie rozpoczęło się w grudniu tego roku z inicjatywy komisarza okręgu nowogródzkiego Wilhelma Trauba, który pozytywnie odnosił się do białoruskich inicjatyw kolaboracyjnych. W skład oddziału weszli głównie uczniowie seminarium nauczycielskiego w okupowanym Nowogródku. Dowódcą został kpt. Borys Rogula. Niemcy zapewnili umundurowanie i uzbrojenie. Na mundurach noszono na rękawie naszywki z flagą białoruską. Sprzęt wojskowy (rkm-y Diegtiariew, ckm-y Maxim, a nawet moździerze i działka ppanc.) pochodził ze zdobyczy na Armii Czerwonej.

Początkowo oddział nosił nazwę batalionu F Schuma (niem. Schuma-F-Bataillon) lub oddziału kawaleryjskiego Schuma Roguli (niem. Schuma-Reiter-Abteilung Rogula)^[1]. 15 marca 1944 został przemianowany na 68 białoruski batalion Schuma. Oddział liczył ok. 600 osób, głównie rekrutujących się spośród uczniów i absolwentów nowogródzkiego seminarium nauczycielskiego, zwykle o mocnej białoruskiej postawie patriotycznej^[1]. 25 marca 1944 r. – w rocznicę ogłoszenia niepodległości Białorusi – żołnierze oddziału złożyli przysięgę na wierność narodowi białoruskiemu. Występowali oni pod sztandarem z białoruską Pogonią i herbem Nowogródka.

Oddział Roguli składał się z trzech kompanii piechoty, szwadronu kawalerii i pododdziału zmechanizowanego. Podlegał bezpośrednio gauleiterowi Okręgu Generalnego "Białoruś" Kurtowi von Gottbergowi. Walczył na Nowogródczyźnie zarówno z partyzantką komunistyczną, jak też polską Armią Krajową. W kwietniu 1944 roku oddział stoczył bój z partyzantami radzieckimi w okolicach Korelicz. W maju 1944 roku brał udział w akcji partyzanckiej w okolicach Dokszyc i Głębokiego.^[1]

Po ewakuacji Niemców i białoruskich kolaborantów z Białorusi do Niemiec w wyniku ofensywy Armii Czerwonej część b. żołnierzy oddziału wraz z Rogulą trafiła do batalionu desantowego "Dalwitz", formowanego pod koniec 1944 r. w Prusach Wschodnich.

Linki zewnętrzne

Historia nowogródzkiego szwadronu konnego Barysa Rahuli (jęz. rosyjski)

Bibliografia

• Oleg W. Romańko, Коричневые тени в Полесье. Белоруссия 1941-1945, 2008
• Siergiej G. Czujew, Спецслужбы Третьего Рейха, t. 2, 2003
• Jerzy Grzybowski: Białoruski ruch niepodległościowy w czasie II wojny światowej. Warszawa: IPN, 2021. ISBN 978-83-8229-251-0.