Nowy Rok

Nowy Rok
Ilustracja
Nowy Rok 2007 w Concepción (miasto w Chile)
Dzień

1 stycznia

Państwa

 świat

Typ święta

międzynarodowe

Zwyczaje

sztuczne ognie, taniec, przynoszenie prezentów przez Dziadka Mroza

Znaczenie

początek roku kalendarzowego

Podobne święta

Chiński Nowy Rok, Tết, Seollal, Akitu, Sylwester

Nowy Rok – międzynarodowe święto przypadające 1 stycznia każdego roku (w kalendarzu gregoriańskim), w Polsce jest to dzień wolny od pracy. W powszechnie przyjętym zwyczaju obchodzenie święta należy rozpocząć od otworzenia butelki szampana o północy z dnia 31 grudnia na 1 stycznia następnego roku. Dzień poprzedzający Nowy Rok nosi w polskiej tradycji miano sylwestra od imienia świętego, który wspominany jest w tym dniu w liturgii w Kościele rzymskokatolickim − papież Sylwester I[1].

Zwyczaj rozpoczynania nowego roku od pierwszego dnia stycznia pochodzi ze starożytnego Rzymu, którego mieszkańcy czcili w ten dzień Janusa, boga bram, drzwi i początków. Wiele języków, w tym angielski i niemiecki przejęły właśnie od Janusa nazwę miesiąca styczeń (ang. January, niem. Januar). Wcześniej, według kalendarza rzymskiego nowy rok witano 1 marca, dlatego też w wielu językach zapożyczone nazwy września, października, listopada i grudnia, czyli 9., 10., 11. i 12. miesiąca roku pochodzą od łacińskich liczebników septem, octo, novem, decem (7, 8, 9, 10). Zmiana rozpoczęcia roku z marca na styczeń została wprowadzona z doraźnych powodów urzędowych – po to, aby nowi konsulowie zdążyli zostać wybrani przed rozpoczęciem sezonu działań wojennych w Iberii.

Wyznawcy prawosławia i część grekokatolików posługujący się kalendarzem juliańskim rozpoczynają Nowy Rok 1 stycznia (co przypada na 14 stycznia według kalendarza gregoriańskiego)[2]. Bawią się oni na tzw. małankach w nocy z 13 na 14 stycznia[3].

W buddyzmie mahajana (praktykowanym w Chinach, Korei, Tybecie, Nepalu, Mongolii, Wietnamie i Japonii) Nowy Rok przypada po pierwszej styczniowej pełni księżyca[4]. Jednak w buddyzmie tybetańskim, który jest formą buddyzmu mahajany, Nowy Rok czyli Losar wypada dzień po nowiu księżyca następującym po wejściu Słońca w obszar Gwiazdozbioru Barana (np. w 2014 roku Losar przypadł na dzień 2 marca)[5][4].

Chiński Nowy Rok wyznaczany jest zgodnie z kalendarzem chińskim i wypada zwykle w drugi (co pewien czas w trzeci) nów księżyca po przesileniu zimowym, które musi wypaść w jedenastym miesiącu księżycowym[6]. Podobnie Nowy Rok, czyli święto Tết w Wietnamie. Także w Korei jest to święto ruchome nazywające się Seollal i obchodzone zgodnie z koreańskim kalendarzem księżycowo-słonecznym.

W buddyzmie therawada i hinajana (w Tajlandii, Mjanmie, Sri Lance, Laosie, Kambodży), tradycyjnie Nowy Rok rozpoczynał się wraz z pierwszą kwietniową pełnią księżyca, jednak współcześnie ma najczęściej stałą datę – rozpoczyna się 13 kwietnia[4].

Tradycyjnym irańskim świętem Nowego Roku jest Nouruz obchodzone w dniu równonocy wiosennej.

Żydowski Nowy Rok to święto Rosz ha-Szana.

Przypisy

  1. ↑ Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008, s. 1170-1171. ISBN 978-83-7201-353-8.
  2. ↑ Boże Narodzenie i Nowy Rok w Rosji.
  3. ↑ Malanka – czyli noworoczna hulanka
  4. ↑ a b c Buddyjski Nowy Rok. etnologia.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-09)].. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM Poznań
  5. ↑ Kalendarz: Rok 2014. etnologia.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-03)].. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM Poznań
  6. ↑ Chiński Nowy Rok. etnologia.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-20)].. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM Poznań

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Año nuevo en Concepción.jpg
Autor: parapente 1, Licencja: CC BY 2.0
Evento pirotécnico en el Puente Viejo, Concepcion, Chile, por la llegada del 2007./Fireworks in Concepcion, Chile: New year.