Nowy Waliszów

Nowy Waliszów

wieś
Dwór w Nowym Waliszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	430-540[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	440[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-511
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851488
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Nowy Waliszów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nowy Waliszów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Nowy Waliszów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Nowy Waliszów
50°18′55″N 16°43′53″E/50,315278 16,731389

Kościół św. Mikołaja w Nowym Waliszowie

Herb właścicieli von Ludwig

Nowy Waliszów (niem. Neuwaltersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.

Położenie

Nowy Waliszów jest dużą wsią łańcuchową o długości około 4 km, leżącą na wschód od Bystrzycy Kłodzkiej, pomiędzy pasmem Krowiarek a Wysoczyzną Idzikowa, na wysokości około 430-540 m n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1336 r. jako „das obirste Walthersdorff” i do 1945 r. nosiła nazwę Neuwaltersdorf. Wieś należała wtedy do dóbr Pannwitzów^[3]. W dokumencie z roku 1384 odnotowano istnienie we wsi kościoła^[3]. W tym czasie część wsi była dziedzicznym wolnym sołectwem^[3]. W latach 1618-1620 w miejscowości doszło do rozruchów, kiedy wojska cesarskie siłą usunęły protestanckiego pastora. Mieszkańcy sprowadzili go z powrotem i potrzebna była ponowna interwencja^[3]. W roku 1748 wieś należała do rodziny von Fröbel^[3]. W roku 1840 roku były tu 223 domy, kościół, folwark, wapiennik, 4 młyny wodne, tartak, browar i gorzelnia^[1]. Po II wojnie światowej Neuwaltersdorf przypadł Polsce, przemianowano go na Nowy Waliszów. Ludność niemiecka została przesiedlona.

Zabytki

Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty z terenu wsi:

• kościół filialny pw. św. Mikołaja, należący do parafii pw. św. Wawrzyńca w Starym Waliszowie. Został wzniesiony w początkach XVI wieku, na miejscu poprzedniej, XIV-wiecznej świątyni^[3]. Budynek jednonawowy, z 30-metrową wieżą, wydzielonym prezbiterium, o sklepieniu krzyżowo-żebrowym^[4]
• budynek bramny z XVIII wieku
• kaplica przydrożna przy posesji nr 9, z XVIII wieku,
• zespół dworski z XVI-XIX wieku, obejmujący:
  • dwór został wzniesiony w XVI wieku, w XVIII i XIX wieku był przerabiany^[3]. Jest to dwukondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta, wyróżniająca się balkonem wspartym na kolumnach, ulokowanym ponad głównym wejściem^[3].
  • park
  • dwa pawilony parkowe^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
• Wilmsdorf, Neu 4.) pow. bystrzycki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 492 .