Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa
 Nuna Młodziejowska, ok. 1908 r. | |
| Imię i nazwisko | Maria Antonina Szczurkiewicz z Młodziejowskich |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 11 listopada 1884 |
| Data i miejsce śmierci | 23 stycznia 1958 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | Bolesław Szczurkiewicz |
| Lata aktywności | 1902−1952 |
| Odznaczenia | |
   | |
Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa, właśc. Maria Antonina Szczurkiewicz z Młodziejowskich (ur. 11 listopada 1884 w Żytomierzu, zm. 23 stycznia 1958 w Poznaniu) – polska aktorka teatralna, reżyserka i dyrektor artystyczna teatrów; pedagog, dziekan Wydziału Dramatycznego Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu (1920−1925).
Życiorys
Urodziła się w rodzinie ziemianina Leona Młodziejowskiego i Walentyny z Niedzielskich. Naukę zdobywała w Krakowie na Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego, a następnie na kompletach gry aktorskiej u Wandy Siemaszkowej. Następnie przeniosła się do Warszawy i wstąpiła do Klasy Dramatycznej zorganizowanej przez Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Swoją wiedzę rozszerzyła pobierając indywidualne lekcje u Marii Przybyłko-Potockiej.
Zadebiutowała 29 listopada 1902 na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu rolą Anny w Warszawiance Stanisława Wyspiańskiego[1]. Słownik biograficzny teatru polskiego pod redakcją Zbigniew Raszewskiego wskazuje jednak, iż jej debiutem była rola Anieli w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry (1 października 1903, Teatru Miejskiego w Krakowie). W pierwszych latach na scenie występowała jako Nuna Olchowska[2].
Po pierwszym sezonie udała się w podróż po Europie odwiedzając Niemcy, Szwajcarię i Francję. Powróciła do kraju i w sezonie 1904/1905 występowała na scenach w Poznaniu. Kolejny sezon spędziła z wędrownym teatrem Wandy Siemaszkowej. Gdy 17 października 1906 otworzono po przerwie trwającej od 1864 teatr w Wilnie Nuna Młodziejowska otrzymała w nim stanowisko dyrektora, które piastowała przez cztery sezony[3]. W międzyczasie 25 lipca 1908 poślubiła aktora Bolesława Szczurkiewicza. 20 lutego 1910 zakończyła pracę z teatrem w Wilnie i powróciła do Krakowa, gdzie grała przez dwa sezony w Teatrze im. Juliusza Słowackiego (dawnym Teatrze Miejskim).
Od 1912 przez dwa sezony wspólnie z mężem kierowali Teatrem Polskim w Poznaniu. W 1915 Bolesław Szczurkiewicz otrzymał stanowisko dyrektora Teatru Polskiego w Moskwie[4], a Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa grała na tamtejszej scenie. Po roku oboje przenieśli się do Teatru Studya w Kijowie, gdzie przez dwa sezony on był dyrektorem, a ona grała na scenie.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócili do Poznania, gdzie Nuna Młodziejowska-Szczurkiewicz grała i reżyserowała przedstawienia w kierowanym przez męża Teatrze Polskim. W latach 1920−1935 prowadziła Wydział Dramatyczny Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu, a od 1927 Szkołę Dramatyczną[2]. W 1933 w Zakopanem zmarł Bolesław Szczurkiewicz, a Nuna pozostała bez stałego angażu. Występowała gościnnie na scenach poznańskich teatrów, ale równocześnie reżyserowała przedstawienia w Wilnie i Toruniu.
W 1939 zamieszkała w Warszawie i dopiero w 1945 powróciła do Poznania, do Teatru Polskiego. Grała tam i prowadziła zajęcia w Studiu Dramatycznym. W 1947 przez kilka miesięcy miała angaż kierownika artystycznego w gnieźnieńskim Teatrze Miejskim, ale sezon 1947/1948 spędziła w Teatrze Małym w Szczecinie[5]. Kolejny sezon spędziła ponownie w Teatrze Polskim w Poznaniu, a od 1949 w połączonych teatrach Polskim i Nowym.
7 marca 1954 na deskach Teatru Polskiego Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa świętowała jubileusz pięćdziesięciolecia pracy artystycznej. Jej stan zdrowia już wówczas był bardzo zły, zmarła w Poznaniu 23 stycznia 1958 w wieku 73 lat. Spoczywa na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan[6] (kwatera 4-81)[7][8].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 9 listopada 1932[10], 16 lutego 1951[11])
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[12]
Przypisy
- ↑ Warszawianka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [online] [dostęp 2018-06-03].
- ↑ a b Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2018-06-03].
- ↑ O teatr dla Wilna. Mirosława Regina Kozłowska, Teatr polski w Wilnie pod dyrekcją Nuny Młodziejowskiej-Szczurkiewiczowej (1906–1910), Nasz Czas 25/2005 (674)
- ↑ Katarzyna Osińska, Polskie życie muzyczne w Moskwie Muzykalia XI, Zeszyt rosyjski 1. [dostęp 2011-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].
- ↑ Internetowa Encyklopedia Szczecina, Teatr Mały Zbigniewa Lubasa
- ↑ Poznań.pl Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan
- ↑ Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan, nagrobek małżonków Szczurkiewiczów
- ↑ Poznan.pl - Plan Poznania - Cmentarze, www.poznan.pl [dostęp 2020-05-31].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu sztuki”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 297 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 18, poz. 233 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za zasługi dla polskiej sceny”.
Linki zewnętrzne
- Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
Bibliografia
- Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965 (pod redakcją Zbigniewa Raszewskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973, s. 450
Media użyte na tej stronie
Baretka: Wawrzyn Akademicki.
Nuna Młodziejowska, pocztówka, odbitka na papierze srebrowo-żelatynowym, 13,5 × 8,7 cm.
Baretka: Złoty Krzyż Zasługi (nadany dwukrotnie) – III RP (1992).