Nur białodzioby
| Gavia adamsii[1] | |||
| (G. R. Gray, 1859) | |||
 Szata godowa | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | nur białodzioby | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 lęgowiska zimowiska | |||
Nur białodzioby[4] (Gavia adamsii) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny nurów (Gaviidae).
Systematyka
Blisko spokrewniony z nurem lodowcem (G. immer)[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Zasięg występowania
Zamieszkuje tundrę w arktycznych rejonach Rosji, Alaski i Kanady. Wędrowny, zimuje na wodach przybrzeżnych północno-zachodniego i północno-wschodniego Pacyfiku, a także u północno-zachodnich wybrzeży Norwegii[2]. Do Polski i na polskie wody terytorialne zalatuje sporadycznie (do 2018 roku stwierdzono go 34 razy)[6].
Morfologia
- Wygląd
Ubarwienie godowe: pstry, czarno-biały grzbiet. Głowa i górna część szyi czarne o zielonkawym połysku, poniżej czarna opaska i półopaska na tle podłużnego, biało-czarnego prążkowania. Ubarwienie spoczynkowe: wierzch szarobrunatny, spód biały. Bardzo podobny do nura lodowca, od którego różni go jasny, żółtobiaławy dziób.
- Wymiary średnie
Ekologia
- Środowisko
W sezonie lęgowym porośnięte tundrą brzegi jezior i stawów, rzadziej nisko położone arktyczne wybrzeża[2]. Zimuje na otwartych morzach wzdłuż wybrzeży[2][8].
- Gniazdo
Niewielkie zagłębienie w stercie roślin, około 1 m od brzegu[8].
- Pożywienie
Głównie ryby, mięczaki, skorupiaki i morskie pierścienice[2].
Status i ochrona
IUCN uznaje nura białodziobego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) od 2010 roku (stan w 2021); wcześniej, od 1988 roku był on klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 16–32 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[8][3].
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[9].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Gavia adamsii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Carboneras, C., Christie, D.A. & Garcia, E.F.J.: Yellow-billed Loon (Gavia adamsii). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)].
- ↑ a b Gavia adamsii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Gaviidae Allen,JA, 1897 (1840) - nury - Divers/loons (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-18].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Kagu, Sunbittern, tropicbirds, loons, penguins. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-18]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019.
- ↑ a b Lars Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Wyd. II. Warszawa: MULTICO, 2017, s. 62–63. ISBN 978-83-7763-406-6.
- ↑ a b c Species factsheet: Gavia adamsii. BirdLife International. [dostęp 2021-05-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-05-03]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
A Yellow-billed Loon/Diver (Gavia adamsii) swimming on a lake in the northern area of Alaska, USA. The dark neck feathers are iridescent and change color in the sunlight: they look black under shadow but may look dark green or teal under light.
Autor: Len Blumin from Mill Valley, California, United States, Licencja: CC BY 2.0
Juvenile Yellow-billed Loon, a rare visitor to the California coast. Would have framed it better but it swam too close for a good digiscope shot. Taken just sout of Half Moon Bay, California
Autor: Stongey, Licencja: CC BY-SA 4.0
range map of Gavia adamsii (Yellow-billed Loon / White-billed diver) without black outline and French text.