Nury

Nury
Gaviiformes[1]
Wetmore & Miller, 1926
Ilustracja
Przedstawiciel rzędu – nur lodowiec (G. immer)
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadaptaki
PodgromadaNeornithes
Infragromadaptaki neognatyczne
Rządnury
Typ nomenklatoryczny

Colymbus imber Gunnerus, 1761 (= Colymbus immer Brünnich, 1764)

Synonimy

Rodzaju:

Rodziny; Rodzaje

Nury[10] – monotypowy rząd (Gaviiformes) i rodzina (Gaviidae) ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).

Zasięg występowania

Nury obejmują gatunki wodne, latem spotykane na wodach śródlądowych, a zimujące nad morzami. Zamieszkują północną strefę półkuli północnej[11].

Cechy charakterystyczne

Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

  • długość ciała 53–91 cm, rozpiętość skrzydeł 106–152 cm; masa ciała 988–6400 g[11]
  • wrzecionowate ciało, podczas pływania widać tylko część grzbietową
  • gruba szyja
  • krótki ogon
  • krótkie, ostre skrzydła
  • silny, prosty dziób
  • szczelinowata budowa nozdrzy osłonięta błoną przeciwko dostawaniu się wody podczas nurkowania
  • nogi przesunięte mocno do tyłu, co stanowi doskonałe przystosowanie do pływania, lecz uniemożliwia im normalne chodzenie
  • czarno-białe, kontrastowe upierzenie
  • łapy o krótkim i bocznie spłaszczonym skoku, goleń nieruchoma i nie wysuwana poza tułów, mają szerokie płetwy między trzema przednimi palcami, palec tylny jest uwsteczniony
  • różna szata godowa i spoczynkowa, gęste i zbite upierzenie
  • silnie rozwinięty gruczoł kuprowy
  • doskonale pływają i nurkują
  • ciężko startują do lotu
  • lot szybki, prostoliniowy, silne uderzenia skrzydłami
  • słabo rozwinięty dymorfizm płciowy - samiec jest nieco większy
  • proste gniazdo na brzegu
  • wysiadywanie zazwyczaj 2 jaj przez 4 tygodnie
  • zagniazdowniki, młode latają po około 7 tygodniach, tempo rozmnażania niskie
  • odżywiają się pokarmem zwierzęcym zdobytym podczas nurkowania.

Systematyka

Etymologia

  • Colymbus: gr. κολυμβις kolumbis, κολυμβιδος kolumbidos „nieznany ptak wodny”, prawdopodobnie perkoz[12]. Gatunek typowy: Colymbus arcticus Linnaeus, 1758.
  • Cepphus: gr. κεπφος kepphos „nieznany blady ptak wodny”, później różnie identyfikowany (np. nawałnik, mewa, głuptak, alka), wspomniany przez Arystotelesa, Dionizjusza, Hezychiusza i innych autorów[12]. Gatunek typowy: Colymbus arcticus Linnaeus, 1758.
  • Mergus: łac. mergus „rodzaj ptaka wodnego”, dalej niezidentyfikowanego, wspomnianego przez Pliniusza, Terencjusza Warrona i poety Horacego, od mergere „zanurzyć się”[12]. Gatunek typowy: Colymbus immer Brünnich, 1764.
  • Gavia: łac. gavia „niezidentyfikowany ptak morski”, być może rodzaj jakiejś mewy gnieżdżącej się na skałach[12].
  • Urinator: łac. urinator, urinatoris „nurek”, od urinare „nurkować”[12]. Gatunek typowy: Colymbus glacialis Linnaeus, 1766 (= Colymbus immer Brünnich, 1764).
  • Eudytes: gr. ευ eu „dobry”; δυτης dutēs „nurek”, od δυω duō „nurkować”[12]. Gatunek typowy: Colymbus septentrionalis Linnaeus, 1766 (= Colymbus stellatus Pontoppidan, 1763).

Podział systematyczny

Do rodziny nurów należy jeden rodzaj z pięcioma gatunkami[10]:

Przypisy

  1. ↑ Gaviiformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 135. (łac.)
  3. ↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 5, 57. (niderl.)
  4. ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 104. (fr. • łac.)
  5. ↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 14. (fr.)
  6. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 282. (łac.)
  7. ↑ Gaviidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-11-23] (ang.).
  8. ↑ Gavia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-11-23] (ang.).
  9. ↑ J.R. Forster: Enchiridion historiae naturali inserviens, quo termini et delineationes ad avium, piscium, insectorum et plantarum adumbrationes intelligendas et concinnandas, secundum methodum systematis Linnaeani continentur. Halae: Prostat apud Hemmerde et Schwetschke, 1788, s. 38. (łac.)
  10. ↑ a b Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Gaviidae Allen,JA, 1897 - nury - Divers/Loons (wersja: 2015-09-04). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-16].
  11. ↑ a b C. Carbones: Family Gaviidae (Divers). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 171–172. ISBN 84-87334-10-5. (ang.)
  12. ↑ a b c d e f Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Commonloonudfs.jpg
Gavia immer, Great Northern Diver or Common Loon