Nurzec (powiat siemiatycki)

Nurzec

wieś
(c) rpogrebniak, CC BY 3.0 Przystanek kolejowy
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	siemiatycki
Gmina	Nurzec-Stacja
Liczba ludności (2011)	169[1][2]
Strefa numeracyjna	085
Kod pocztowy	17-330[3]
Tablice rejestracyjne	BSI
SIMC	0037865[4]
Położenie na mapie gminy Nurzec-Stacja Nurzec
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nurzec
Położenie na mapie województwa podlaskiego Nurzec
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego Nurzec
52°28′40″N 23°10′25″E/52,477778 23,173611

Nurzec – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Nurzec-Stacja^[4][5].

W Nurcu znajdował się kompleks dworski. Został on zniszczony podczas wojny. Jego właścicielami była rodzina Narbuttów^[6]. We wsi jest przystanek kolejowy Nowy Nurzec na linii kolejowej nr 31 Siedlce – Siemianówka.

W latach 1952-54 siedziba gminy Nurzec. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Historia

Ziemie na których znajduje się Nurzec nadał król Kazimierz Jagiellończyk niejakiemu Turowi. Wtedy też powstały wsie oraz folwarki Zubacze, Litwinowicze, Klukowicze, Nurzec, Połowce, Łumna i Myszyce. W 1499 roku król Aleksander Jagiellończyk zatwierdził prawo posiadania dóbr przez wnuków Tura: Korniłę i Iwaszkę Andrzejewicza. W XVI w. dobra przeszły na własność rodziny Bukrabów, bo w 1567 r. występuje w źródłach Abram Bukraba z Klukowicz i Nurca, który wystawił na wojnę 1 konia, a w następnych latach inni Bukrabowie noszący przydomki Klukowickich lub Nurzeckiech.

W I połowie XVII w. Nurzec przeszedł na własność rodziny Kochlewskich, ponieważ w latach 1598-1632 jako właściciel Nurca i Litwinowicz wzmiankowany był sędzia brzeski Piotr Kochlewski herbu Prawdzic, syn Benedykta, działacz sejmowy i ariański, a także pisarz. Piotr Kochlewski miał w Nurcu barokową rezydencję, w której ufundował w 1631 roku zbór ariański, szkołę i przytułek dla starców. Piotr Kochlewski zmarł w 1646 r. i jego dobra odziedziczyła jego córka Maria, która wyszła za stolnika smoleńskiego Krzysztofa Czyża i posiadała je jeszcze w 1717 roku. Na początku XVIII wieku dobra zostały zniszczone w wyniku działań wojennych związanych z wojną północną. W pierwszej połowie XVIII wieku Nurzec przeszedł na własność hrabiowskiej rodziny Ronikierów herbu Gryf. W II połowie XVIII w. cześnik Michał Aleksander Ronikier zbudował modrzewiowy pałac z 60 pokojami i oranżerią. W pobliżu kazał wytyczyć krzyżowy kanał, aleję, altanę, mostek, drogi spacerowe. Ronikierowie byli właścicielami Nurca przez cały XIX wiek, aż do czasu śmierci Marii Ronikier około 1906 roku, po której odziedziczyła Nurzec jej urodzona w Nurcu córka Florentyna Narbutt, której mężem był Tadeusz Narbutt. Podczas wojny 1920 roku spalony został pałac, jednak w 1921 roku do Nurca wróciła właścicielka wraz z dwoma synami Marianem Wiktorem i Gustawem z którymi zamieszkała w oficynie, którą przebudowano na dwór. Od 1924 r. w Nurcu gospodarzył Gustaw Narbutt, którego w 1939 roku Rosjanie wywieźli do Mińska, a następnie zamordowali w Katyniu. W 1940 roku jego żonę wraz z synami Leonem i Gustawem wywieziono na zesłanie do Kazachstanu skąd wrócili w 1946 r. Po wkroczeniu do Nurca w 1939 r. wojska radzieckie wycięły sad i część drzew ozdobnych. W 1944 r. w Nurcu dokonano parcelacji majątku Ronikierów, a na terenie dworu założono Spółdzielnię Produkcyjną w Tymiance, która funkcjonowała do lat 80. XX wieku^[7][8].

Sport

• Husar Nurzec – klub piłkarski

Zobacz też

• Nurzec
• Nurzec-Stacja

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nurzec (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 396 .
• Ogród pałacowy w Nurcu. testowy.minigo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].