Ołeksandr Irwaneć

Ołeksandr Irwaneć

Олександр Ірванець

Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1961 Lwów, USRR, ZSRR
Zawód, zajęcie	poeta, prozaik, dramaturg
Narodowość	ukraińska

Ten artykuł od 2011-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ołeksandr Wasylowycz Irwaneć, ukr. Олександр Васильович Ірванець (ur. 24 stycznia 1961) – ukraiński poeta, prozaik i dramaturg.

Urodził się we Lwowie, dorastał w Równym. Jest absolwentem Dubieńskiej Szkoły Pedagogicznej oraz Instytutu Literatury im. Gorkiego w Moskwie.

W 1985 roku we Lwowie założył grupę literacką Bu-Ba-Bu, do której należeli także Jurij Andruchowycz oraz Wiktor Nieborak. Dwa lata później debiutował tomikiem poezji Wohnyszcze na doszczi (Вогнище на дощі, 1987), ujawniając swój talent w dziedzinie poetyckiego pastiszu, trawestacji oraz parodii. W swoim tomiku odniósł się również do aktualnych wydarzeń społeczno-politycznych na Ukrainie. Kolejny tomik to Tiń wełykoho kłasyka (Тінь великого класика, 1991) oraz inne wiersze.

Poszczególne wiersze tłumaczone były na angielski, niemiecki, francuski, szwedzki, polski, białoruski i rosyjski. Cześć jego poezji prezentowała Literatura na Świecie (nr 10, 1995). Jego poezje można także znaleźć w rosyjskich czasopismach, m.in. na łamach Litieraturnej uczoby (Литературнa учёбa) і Drużby narodow (Дружбa народов).

W latach 90. zaczął pisać i wygłaszać swoje dramaty: Krótka sztuka o zdradzie dla jednej aktorki (1993), Wielkanocna elektryczka (1994), Recording (1995), Na żywo (1995) - wszystkie zostały przetłumaczone na polski przez P. Tomanka i zebrane w tomie Recording i inne utwory. Jego dramaty również zainteresowały publikę. W Niemczech tłumaczono je oraz wystawiano na deskach teatrów. W Polsce utwór Recording doczekał się realizacji radiowej.

Od 1990 roku mieszka w Irpeniu pod Kijowem. Ostatnią powieść Riwne! Rowno! (Рівне! Ровно!) opublikowano w kwietniowych i majowych 2001 r. numerach czasopisma Kurjer Krywbasu (Кур`єр Кривбасу). W 2003 roku wydał zbiór opowiadań Oczamymria (Очамимря). W miesięczniku Twórczość (grudzień 2005) ukazało się jego opowiadanie Play the Game (2004).

W 1995 roku został laureatem nagrody Helen Szczerban-Lipki (USA) oraz stypendystą Akademii Schloss Solitude (Niemcy). A w roku 2000 i 2002 był członkiem jury festiwalu Bonner Biennale.

Jego poezje stanowią część dwóch antologii Bohdana Zadury: Wiersze zawsze są wolne. Przekłady z poezji ukraińskiej (Biuro Literackie – Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław 2005, ISBN 83-8851-563-2; wydanie 2: Biuro Literackie – Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław 2007, ISBN 978-83-60602-46-1) oraz 100 wierszy wolnych z Ukrainy (Biuro Literackie, Kołobrzeg 2022, ISBN 978-83-67249-06-5).