Ołownik

Artykuł

54°19′37″N 21°49′9″E

- błąd

38 m

WD

54°19'N, 21°50'E

- błąd

2267 m

Odległość

1549 m

Ołownik
wieś
Ilustracja
Budynki elektrowni wodnej w Ołowniku
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

węgorzewski

Gmina

Budry

Liczba ludności (2011)

410[1]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

11-606[2]

Tablice rejestracyjne

NWE

SIMC

0755508

Położenie na mapie gminy Budry
Mapa konturowa gminy Budry, u góry znajduje się punkt z opisem „Ołownik”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Ołownik”
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego
Mapa konturowa powiatu węgorzewskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Ołownik”
Ziemia54°19′37″N 21°49′09″E/54,326944 21,819167

Ołownik (niem. Launingken, 1938–1945 Sanden[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Budry[4].

Do sołectwa Ołownik należą: wieś Ołownik oraz osady Ołownik i Pochwałki.

Przysiółkami wsi Ołownik są Rososze (dawniej Ławniki) i Rożny (dawniej PGR Piotrowo)[5].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie suwalskim.

Historia

Majątek ziemski w Ołowniku w XIX i w XX wieku do stycznia 1945 r. należał do rodziny von Sanden. Majątek wraz z folwarkami i lasami miał powierzchnię około 12 000 ha.

Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Launingken została w lipcu 1938 r. zastąpiona przez administrację nazistowską nazwą Sanden.

Wieś Ołownik w latach 1954-1972 należała do Gromadzkiej Rady Narodowej w Olszewie Węgorzewskim. W tym czasie do sołectwa Ołownik należały wsie: Dąbrówka, Mniszki, Ołownik, Pochwałki, Rożny i Rososze. Po likwidacji gromady Olszewo Węgorzewskie wieś włączona została do gminy Budry. W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku ze wsi Ołownik wydzielono nową jednostkę administracyjną Ołownik PGR.

Po II wojnie światowej szkołę podstawową w Ołowniku uruchomiono w roku 1954. W roku szkolnym 1966/67 była to szkoła czteroklasowa.

Elektrownia wodna

W Ołowniku znajduje się nowoczesna elektrownia wodna. Zalew utworzony przez zaporę tworzy jedno z najlepszych łowisk ryb na Mazurach. W budynku starej elektrowni ma znajdować się restauracja. Przez miejscowość przepływa rzeka Węgorapa, która jest nie tylko częścią szlaków kajakowych, ale również ostoją bobrów.

Przed budową nowoczesnej elektrowni znajdowała się elektrownia zbudowana w okresie międzywojennym, w dużym, murowanym budynku krytym dachówką. Po wojnie obsługiwała pobliskie wsie i miejscowy majątek. Produkcję energii po niewielkim remoncie rozpoczęto w noc sylwestrową 1948/49. Pracowała bez przerwy do połowy 1995r, kiedy to została sprywatyzowana przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa w Suwałkach. Została wycofana z eksploatacji a zabytkowe urządzenia (m.in. generatory i turbiny z lat 1918 i 1920) wywiezione na złom. Z budynków pozostały tylko mury bez drzwi i okien. W roku 2002 nowy właściciel rozpoczął odbudowę.

Wśród łąk i mało znanych ostępów leśnych biegną szlaki rowerowe i piesze.

Przypisy

  1. Wieś Ołownik w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-09-30] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Kod pocztowy Ołownik •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, kodypocztowe.info [dostęp 2019-09-30].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  4. Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-04-09].
  5. PRNG - nazwy miejscowości

Bibliografia

  • Andrzej Wakar i Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn, 1968. (s. 248 – szkoła)
  • Mazury, Słownik stronniczy, ilustrowany, redakcja Waldemara Mierzwy, RETMAN, Dąbrówno, 2008. ISBN 978-83-923991-6-2 (s. 167)

Media użyte na tej stronie

Budry (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Węgorzewo County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Węgorzewo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.35 N
  • S: 54.06 N
  • W: 21.51 E
  • E: 22.05 E