Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii z Lubina

Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii z Lubina
Ilustracja
Ołtarz
Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny
Autor

Mistrz Ołtarzy Lubińskich

Data powstania

1522

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

Kościół archiprezbiterialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie

Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii z Lubina – późnogotycki pentaptyk Zaśnięcia NMP (Najświętszej Maryi Panny) znajdujący się w Kolegiacie Świętego Krzyża i św. Bartłomieja we Wrocławiu.

Historia

Ołtarz w kościele Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie, 1901 rok
Kwatera środkowa pentaptyku

Ołtarz „Zaśnięcia Panny Marii” został wykonany w 1522 roku dla prezbiterium kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie. Jego twórcą był prawdopodobnie Mistrz Ołtarzy Lubińskich[1][2], będący pod wpływem twórczości Wita Stwosza[3] lub jeden z uczniów krakowskiego mistrza[4].

Po przejęciu świątyni przez protestantów ołtarz z uwagi na swoją tematykę został przeniesiony do bocznej nawy. Przed wybuchem II wojny światowej sprzedano go do ówczesnego Muzeum Śląskiego (późniejszego Muzeum Narodowego). W 1948 lub 1951 roku ołtarz został przeniesiony do odbudowywanej archikatedry wrocławskiej pw. św. Jana Chrzciciela. W katedrze znajdował się do 2019 roku, kiedy to został przeniesiony do kościoła Świętego Krzyża znajdującego się również na Ostrowie Tumskim[2].

Opis ołtarza

W centralnej części ołtarza znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca scenę Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w otoczeniu Apostołów. W skrzydłach bocznych, na awersach, ukazane zostały cztery sceny Męki Chrystusa: w prawym skrzydle u góry znajduje się scena ukazująca Piłata umywającego ręce, zaś u dołu upadek pod krzyżem. W lewym skrzydle u góry umieszczono scena biczowania, a u dołu koronowanie cierniem[3][4]. Na rewersie skrzydeł[a] umieszczono namalowane sceny z życia Matki Boskiej oraz sceny ze Starego i Nowego Testamentu[5]

Na zwieńczeniu ołtarza umieszczono pięć figur pod baldachimem. W centralnej części znajduje się figura Madonny, a po jej bokach figury świętych Jadwigi Śląskiej, Jana Chrzciciela (po lewej), Heleny i Krzysztofa (po prawej). W podstawie ołtarza, w predelli, znajduje się rzeźbiona scena Ostatniej Wieczerzy[5][3].

W dolnej części znajduje się barokowe antepedium datowane na 1705 rok[6] i wykonane ze srebrnej blachy przez złotnika augsburskiego Abrahama II Drentwetta. Przedstawia sceny: wrzucenia św. Jana Apostoła do kotła, ścięcie św. Jana Chrzciciela oraz męczeństwa św. Wincentego. W górnym rogu antependium widnieją herby fundatorów dzieła, dziekana kapituły katedralnej, księcia Ferdynanda von Holsteina i biskupa sufragana Balthasara Liesch von Hornau[7]

Uwagi

  1. ↑ Skrzydła zamykane są na okres Wielkiego Postu. Pierwotnie zamykano je za pomocą kija, obecnie służy do tego pilot[4].

Przypisy

  1. ↑ Brzezicki i Nielson 2006 ↓, s. 520.
  2. ↑ a b Maciej Rajfur: Ostatni przystanek ołtarza wędrującego. gosc.pl, 1 lutego 2021.
  3. ↑ a b c Czerwiński 1976 ↓, s. 82.
  4. ↑ a b c Chądzyński 2013 ↓, s. 41.
  5. ↑ a b Konarski 2017 ↓, s. 232.
  6. ↑ Chądzyński 2013 ↓, s. 42.
  7. ↑ Wyposażenie katedry. Przewodnik po Wrocławiu Jolanta Szczepańska. [dostęp 2021-07-31]. (pol.).

Bibliografia

  • Sławomir Brzezicki, Christine Nielson: Śląsk: zabytki sztuki w Polsce. Wydawca Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006.
  • Wojciech Chądzyński: Tajemnice wrocławskiej katedry i Ostrowa Tumskiego. Wrocław: via nowa, 2013.
  • Janusz Czerwiński: Wrocław i okolice. Przewodnik.. Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1976.
  • Andrzej Konarski: 604 zagadki o Wrocławiu. Gajków: Wydawnictwo eMKa, 2017.

Media użyte na tej stronie

Ołtarz w lubin.jpg
Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii z Lubina 1901 rok