Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie

Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie

Siedziba Ośrodka w Domu Polskim im. Jana Pawła II
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Adres	via Cassia 1200 00189 Roma
Data założenia	1981
Dyrektor	ks. Andrzej Dobrzyński
Położenie na mapie Rzymu Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie
Położenie na mapie Włoch Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie
Położenie na mapie Lacjum Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie
41°59′01,2″N 12°24′50,3″E/41,983667 12,413972
Strona internetowa

Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie (wł. Centro di Documentazione e Studio del Pontificato di Giovanni Paolo II) – watykańska instytucja naukowa, archiwum, biblioteka oraz muzeum, założona w Rzymie. Obecnie jeden z ważniejszych Ośrodków dokumentujących i popularyzujących nauczenie Jana Pawła II.

Ośrodek został powołany wraz z Fundacją Jana Pawła II na podstawie dekretu papieskiego z 16 października 1981 i mieści się w działającym od 1980 Domu Polskim w Rzymie. Patronat nad instytucją sprawuje Rada Administracyjna Fundacji.

Głównym zadaniem Ośrodka jest gromadzenie dokumentacji oraz nauczania papieskiego. Zgromadzona dokumentacja i podjęte studia mają przyczyniać się do rozpowszechnienia dzieła Jana Pawła II poprzez publikacje, sympozja, konferencje i wystawy.

Ośrodek współpracuje z innym instytucjami o podobnym profilu, jest członkiem Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie.

Archiwum kard. Karola Wojtyły

Archiwum papieskie Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu w Rzymie

Jedno z głównych zespołów archiwalnych stanowi archiwum kard. Karola Wojtyły, zawierające ponad 1200 kazań i przemówień z lat 1956-1978, maszynopisy artykułów i rozpraw, teksty 362 memoriałów pisanych do władz Polski Ludowej, maszynopisy listów pasterskich, komunikatów i zarządzeń Karola Wojtyły (z okresu krakowskiego).

W zbiorach znajduje się również dokumentacja nauczania papieskiego, jego pielgrzymek i działalności oraz recepcji pontyfikatu.

Biblioteka

Czytelnia biblioteki Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu w Rzymie

Bogate zbiory biblioteczne Ośrodka przechowują księgozbiór związany przede wszystkim z osobą papieża. Zgromadzono ok. 20 tysięcy woluminów zawierających wyłącznie teksty Ojca Świętego oraz publikacje jego autorstwa (dane z 2004 roku). Ośrodek gromadzi książki we wszystkich językach europejskich, dokumentuje i przechowuje również publikacje w językach orientalnych (m.in. papieskie przemówienia w czasie audiencji, nabożeństw, spotkań, pielgrzymek, dokumenty okolicznościowe). Obok dzieł papieskich, zbiory biblioteczne powiększane są o publikacje naukowe dotyczące pontyfikatu papieskiego (rozprawy teologiczne i historyczne), które tworzą bibliografię przedmiotową. Biblioteka Ośrodka przechowuje również książki dedykowane papieżowi, z autografami autorów (głównie prace naukowe i literackie) oraz monografie naukowe dotyczące historii Kościoła i kultury. Biblioteka posiada osobną czytelnię wyposażoną w księgozbiór podręczny (encyklopedie, słowniki, katalogi, wydawnictwa źródłowe). Mogą z niej korzystać wszyscy badacze przygotowujący prace naukowe. Księgozbiór liczy ponad 35 tysięcy woluminów.

Najcenniejsze rękopisy i starodruki

Ośrodek przechowuje bezcenne dla polskiej kultury zabytki pochodzące z darów dla Jana Pawła II. Wśród nich na uwagę zasługują m.in.: dwa oryginalne listy króla Jana III Sobieskiego, list królowej Marii Kazimiery oraz inne listy królewskie. Do szczególnie cennych rękopisów należy jedyny zachowany autograf-brulion wiersza Norwida poświęcony papieżowi Piusowi IX (dar prof. Juliusza Wiktora Gomulickiego) oraz zaginiona karta rękopisu Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, którą przechowywał w swoich zbiorach Ignacy Domeyko.

Do najcenniejszych starodruków należą Biblia hebrajska z 1543 oraz drugie wydanie Nowego Testamentu w przekładzie ks. Jakuba Wujka z 1594.

Zbiory audiowizualne

Zbiory fonoteczne Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu

Ośrodek przechowuje zbiory audiowizualne. Większość z nich stanowią nagrania papieskich przemówień i wizyt.

Są także taśmy VHS, CD lub płyty winylowe przekazywane Ojcu Świętemu, które zawierają zapis dedykowanych Mu koncertów, przedstawień teatralnych, wystaw, muzycznych dzieł.

Fonoteka przechowuje również złote płyty zarówno nagrań papieskich, jak i artystów, którzy podarowali je papieżowi.

Ośrodek digitalizuje zbiory audiowizualne.

Ważniejsze projekty naukowe

Dotychczas Ośrodek jest wydawcą lub współwydawcą ponad 150 pozycji książkowych, w tym tak cennych dla polskiej nauki prac jak „Jan Paweł II. Bibliografia polska” (ostatni tom wydany w 2014).

Kolejnym ważnym dziełem fundacyjnym jest Bullarium Poloniae (tomy III-VII), zbiór średniowiecznych bulli papieskich. W latach 1982-2002 wydawano pismo „Kronika Rzymska”.

Zgodnie z obecnym programem naukowym i wydawniczym realizowanym w Ośrodku przez ks. dr Andrzeja Dobrzyńskiego, sukcesywnie opracowywane są i publikowane teksty źródłowe oraz studia związane zarówno z okresem krakowskim abpa Karola Wojtyły, jak i pontyfikatem Jana Pawła II.

Dyrektorzy placówki

• ks. Michał Jagosz (1981-1999)
• ks. Jan Główczyk (2000-2010)
• ks. Andrzej Dobrzyński (2010- )

Wybór publikacji Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu

• Teksty źródłowe (publikacje z lat 1987-2014)^[1].
  • Nauczyciel i Pasterz. Listy pasterskie – Komunikaty – Zarządzenia 1959-1978, t. I, red. M. Jagosz, Rzym 1987.
  • Nauczyciel i Pasterz. Memoriały i pisma do Rządu i Władz Administracyjnych 1959-1978, t. II, red. M. Jagosz, Rzym – Kraków 1998.
  • Nauczyciel i Pasterz. Listy pasterskie – Komunikaty – Zarządzenia 1959-1978. Uzupełnienie, red. M. Jagosz, Rzym – Kraków 1999.
  • Przemówienia i wywiady w Radio Watykańskim, red. M. Jagosz, Rzym 1987.
  • Człowiek w polu odpowiedzialności, red. A. Szostek, Rzym – Lublin 1991.
  • Człowiek drogą Kościoła, red. K. Czajkowska, Rzym 1992.
  • Nauczanie społeczne Kościoła integralną częścią Jego misji, red. M. Jagosz, S. Pamuła, Rzym 1996.
  • O Świętej Jadwidze Królowej mówią..., red. M. Jagosz, Rzym – Kraków 1997.
  • Apostolstwo świeckich, red. M. Jagosz, Rzym – Kraków 1999.
  • W służbie Polonii i Kościołowi powszechnemu, red. M. Jagosz, Rzym – Kraków 1999.
  • Rozważania majowe, red. A. Dobrzyński, Kraków 2009.
  • La notte della luce. Pagine e omelie di Natale, ed. V. Rossi, A. Dobrzyński, Navara 2010.
  • Odnowa Kościoła i świata. Refleksje soborowe, red. A. Dobrzyński, Kraków – Rzym 2011.
  • Ewangelia a sztuka. Rekolekcje dla artystów, red. A. Dobrzyński, Kraków 2011.
  • Źródła nadziei. Jan Paweł II – mieszkańcom wielickiej ziemi. Nasza wdzięczność i zobowiązanie., red. A. Dobrzyński, Wieliczka 2011.
  • La mia croce, ed. V. Rossi, A. Dobrzyński, Novara 2012.
  • Budować dom na skale. Rekolekcje dla narzeczonych, red. A. Dobrzyński, Kraków – Rzym 2012.
  • L'Evangile et l'Art, trad. L. Danilecka, Paris 2012.
  • Nie ustawajcie w tym dobrym dziele. Przemówienia papieskie do Fundacji Jana Pawła II, red. A. Dobrzyński, Rzym 2012.
  • Karol Wojtyła, Kościół w tajemnicy odkupienia, oprac. A. Dobrzyński, Rzym 2012.
  • Il Vangelo e l’arte. Esercizi spirituali per gli artisti, Città del Vaticano 2013.
  • Jan Paweł II/ Benedykt XVI, Poursuivez cette grande œuvre. Discours pontificaux adressés à la Fondation Jean-Paul II, red. A. Dobrzyński, Rom 2013.
  • Non cessate in questa buona opera. Discorsi pontifici alla Fondazione Giovanni Paolo II, red. A. Dobrzyński, Roma 2013.
  • Costruire la casa sulla roccia. Esercizi spirituali per fidanzati, tłum. V. Nosilia, red. A. Dobrzyński, Angri 2013.
  • Jan Paweł II, Bóg się rodzi, moc truchleje. Refleksje i życzenia dla Rodaków, oprac. T. Makowska, A. Dobrzyński, Rzym 2013.
  • K. Wojtyła, Odnowa Kościoła i świata. Refleksje soborowe, oprac. A. Dobrzyński, wyd. 2., Rzym 2014.
  • K. Wojtyła-Juan Pablo II, El Evangelio y el arte. Ejercicios espirituales para artistas, Ciudad Nueva, Madrid 2014.
  • K. Wojtyła, Il rinnovamento della Chiesa e del mondo. Riflessioni sul Vaticano II: 1962-1966, red. G. Marengo, A. Dobrzyński, Città del Vaticano 2014.
  • Jean-Paul II. Une pensée actuelle pour l’homme, l’éducation et la culture, Parole e Silence, Paris 2014.
  • Jan Paweł II, Wyzwanie dla Polski i Europy. Refleksje o bitwie pod Monte Cassino, Rzym 2014
• Bibliografia (publikacje z lat 1980-2001)
  • W. Gramatowski SJ, Z. Wilińska, Karol Wojtyła w świetle publikacji. Karol Wojtyła negli scritti. Bibliografia, Città del Vaticano 1980.
  • W. Gramatowski SJ, Z. Wilińska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1978-1983, Rzym 1987.
  • W. Gramatowski SJ, Z. Wilińska, D. Gułajewska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1983-1986, Rzym 1991.
  • Z. Wilińska, D. Gułajewska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1987-1989, Rzym 1998.
  • Z. Wilińska, D. Gułajewska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1990-1991, Rzym 2001.
  • Z. Wilińska, D. Gułajewska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1992-1993, Rzym 2003.
  • Z. Wilińska, D. Gułajewska, W. Gramatowski SJ, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1994-1995, Rzym 2007.
  • Z. Wilińska, D. Gułajewska, Jan Paweł II. Bibliografia polska 1996, Rzym 2012.
  • K. Bielska, Jan Paweł II w utworach muzycznych. Bibliografia, Rzym 1987.
  • K. Bielska, Jan Paweł II w dokumentach dźwiękowych 1978-1988. Bibliografia, Rzym 1990.
  • K. Bielska, Jan Paweł II w utworach muzycznych. Bibliografia, Rzym 1993.
  • A. Sitarska, S. Skwirowska, Jan Paweł II poza cenzurą PRL: bibliografia 1976–1989, Rzym 1996.
  • K. Macińska, La Papo Johanno Paŭlo II en esperantaj publikaĵoj. Bibliografio 1978-1986, Roma 1988.
  • K. Macińska, La Papo Johano Paŭlo II en esperantaj publikaĵoj. Bibliografio 1987-1991. Suplemento al la jaroj 1978-1986, Roma 1994.
  • K. Macińska, La Papo Johano Paŭlo II en esperantaj publikaĵoj. Bibliografio 1992-1996, Roma 1998.
  • K. Macińska, La Papo Johano Paŭlo II, en esperantaj publikaĵoj. Bibliografio 1997-2001, Roma 2003.
  • K. Macińska, Esperanckie ścieżki spotykają się w Rzymie. Impresje – Esperantaj vojetoj renkontigâs en Roma. Impresoj, Roma 2001.
  • J.T. Czosnyka, Ekslibrisy Jana Pawła II, Gliwice 2001.
• Studia nad pontyfikatem (publikacje z lat 1991-2013)
  • R. Dzwonkowski, S. Kowalczyk, E. Walewander (red.), Papież Jan Paweł II a Emigracja i Polonia 1987-1988, Lublin 1991.
  • J. Makselon, Fascynacja a wezwanie. Ostatni pobyt Ojca Świętego w PRL, Rzym – Warszawa 1992.
  • J. Jaworska, M. Nowiński, Artyści polscy o Papieżu, Kielce 1996.
  • J. Makselon, Wezwanie i opór. Polacy a Jan Paweł II, Rzym 1997.
  • A. J. Nowobilski, Pontyfikat przełomu tysiącleci. 25 lat Jana Pawła II na stolicy św. Piotra, Rzym – Kraków 2003.
  • Cristo, Chiesa, Uomo. Il Vaticano II nel pontificato di Giovanni Paolo II, ed. A. Dobrzyński, Z. Kijas, Roma 2010.
  • Wolność religijna sercem ludzkiej wolności. Materiały z sympozjum w Krakowie, red. A. Dobrzyński, Kraków 2010.
  • Christ – Church – Mankind. The spirit of Vatican II according to Pope John Paul II, ed. Z. Kijas, A. Dobrzyński, New York–Mahwah 2012.
  • Pięknie jest służyć. Dziedzictwo duchowe Jana Pawła II, praca zbiorowa pod red. A. Dobrzyńskiego, Rzym 2013.
  • Moc i piękno wiary, praca zbiorowa pod red. A. Dobrzyńskiego, Rzym 2014.
  • L. Gerosa, Diritti e popoli in Giovanni Paolo II. Principi fondamentali e prospettive future, Lugano-Venezia 2013.
• Kultura chrześcijańska (publikacje z lat 1991-2012)
  • M. Rożek, Polonica w kościołach Rzymu, Rzym – Warszawa 1991.
  • K. Czajkowska (red.), Nieznana karta brulionu Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Rzym 1992.
  • M. Jagosz (red.), Materiały XV sesji Stałej Konferencji Archiwów, Bibliotek i Muzeów Polskich na Zachodzie (23-26.09.1993), Rzym 1994.
  • M. Jagosz (red.), Materiały XXI Sesji Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (23-26.09.1999), Rzym – Kraków 1999.
  • K. Czajkowska, M. Jagosz (red.), Księga pamiątkowa. Dziesięciolecie Fundacji Jana Pawła II, Rzym 1991.
  • M. Jagosz (red.), Tablice pamiątkowe Dobroczyńców Domu Polskiego i Fundacji Jana Pawła II, Rzym 1991.
  • M. Jagosz (red.), Tablice pamiątkowe Dobroczyńców Domu Polskiego i Fundacji Jana Pawła II, Rzym 1995.
  • J. Główczyk, M. Skrabska (red.), Papieskie Medale Józefa Stasińskiego w zbiorach Rzymskiego Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II, Rzym 2004.
  • H. Kupiszewska, R. Sawicka, Miłość jest darem. Św. Maksymilian w zbiorach Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II, Rzym 2012

Muzeum Jana Pawła II

Zbiory muzealne Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie

Zbiory muzealne Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie

Ośrodek przechowuje dary papieskie, które stały się podstawą ekspozycji muzealnej. Eksponowane są wartościowe dla kultury dzieła sztuki – malarstwo, rzeźby, grafiki, rysunki, tkaniny, medalierstwo. Skatalogowano około 10.000 eksponatów.

Wśród znanych, polskich malarzy i rzeźbiarzy, w zbiorach muzealnych znaleźli się m.in.: Feliks Topolski (teka z rysunkami), Wojciech Kossak (scena z wojen napoleońskich), Adam Bunsch (projekty witrażowe dla kościoła św. Andrzeja Boboli w Londynie), Zbigniew Kotyłło (obraz papieża z MB Częstochowską), Krystyna Wróblewska (cykl grafik „Ave Maria”), Tomasz Oskar Sosnowski (rzeźby w parku polskim) czy August Zamoyski (rzeźba „Zmartwychwstanie”).

Oprócz osobistych rzeczy papieża (m.in. kroplówka z solą fizjologiczną podana natychmiast po zamachu 13 maja 1981) oraz osobistych dokumentów i szat, w zbiorach muzealnych Ośrodka przechowywane są relikwiarze polskich świętych, m.in.:

• Relikwiarz świętej Jadwigi królowej
• Relikwiarz ścienny świętego Stanisława Kostki (XVIII wiek)

W zbiorach poświęconych falerystyce, zgromadzone są odznaczenia przyznane papieżowi:^[2]

• Order Orła Białego (nadany przez prezydenta Lecha Wałęsę 3 maja 1993)
• Order Uśmiechu (nadany 28 marca 1984)
• Złoty Cracoviae Merenti (za zasługi dla miasta Krakowa w XV rocznicę Pontyfikatu)
• Order Jasnogórski Maryi Panny Królowej Korony Polskiej (nadany przez Zakon Paulinów dla Jana Pawła II na X-lecie Pontyfikatu)
• Ekumeniczny Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Brygidy

Ośrodek w opinii papieża Benedykta XVI

23 października 2006, podczas uroczystej audiencji, papież Benedykt XVI wyraził się na temat znaczenia Ośrodka:

W 2011, podczas audiencji papież Benedykt XVI powiedział:

Bibliografia

• ks. A. Dobrzyński, „Niosąc w przyszłość dziedzictwo pontyfikatu. Związki watykańskiej Fundacji Jana Pawła II z instytucjami w Polsce” w: Polonia Sacra, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, rok XVI (XXXIV), 2012, nr 30 (74), s. 135-156.
• Polskie instytucje za granicą. Przewodnik po zbiorach archiwalnych, opr. Anna Krochmal, Warszawa 2004, s. 250-254.
• MAB 2010, Biblioteka Narodowa 2010
• XV sesja stałej konfederacji archiwów, bibliotek i muzeów polskich, Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, Rzym 1994
• XXI sesja stałej konfederacji archiwów, bibliotek i muzeów polskich na Zachodzie, Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, Rzym-Kraków 1999
• Nie ustawajcie w tym dobrym dziele. Przemówienia papieskie do Fundacji Jana Pawła II, red. ks. A. Dobrzyński, Rzym 2012

Przypisy