ORP Bezwzględny

ORP Bezwzględny
Klasaścigacz okrętów podwodnych
Typproj. OD-200
Historia
StoczniaNr 640, Sosnowka
 MW ZSRR
NazwaMO-325
Wejście do służby1944
 Marynarka Wojenna (PRL)
NazwaORP „Bezwzględny”
Wejście do służby5 kwietnia 1946
Wycofanie ze służby25 stycznia 1959
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćstandardowa: 35 ton
pełna: 43,4 t
Długość23,4 metra
Szerokość4 m
Zanurzenie1,7 m
Materiał kadłubadrewno
Napęd
2 silniki benzynowe Packard o łącznej mocy 2400 KM
2 silniki benzynowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM
2 śruby
Prędkość25 węzłów
Zasięg1600 Mm przy prędkości 6 węzłów
Sensory
sonar Tamir-9
Uzbrojenie
1 działko kal. 37 mm 70-K L/73
2 wkm DSzK kal. 12,7 mm (2 x I)
2 zrzutnie bg
Załoga22

ORP Bezwzględny – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki MO-325, jeden z jedenastu pozyskanych przez Polskę okrętów proj. OD-200. Okręt został zbudowany w latach 1943-1944 w stoczni numer 640 w Sosnowce, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go w 1944 roku. Po zakończeniu II wojny światowej jednostka została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych i weszła w skład Marynarki Wojennej 5 kwietnia 1946 roku. Okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi „BW” i S-51, został skreślony z listy floty w styczniu 1959 roku.

Projekt i budowa

Ścigacze okrętów podwodnych projektu OD-200[a] skonstruowane zostały w celu zastąpienia budowanych od II połowy lat 30. XX wieku ścigaczy proj. MO-4[5]. W porównaniu do poprzedników nowe okręty miały mniejszą wyporność i prostszą konstrukcję, w wyniku czego czas budowy jednostki skrócono ze 120 do 27 dni[5].

MO-325 (ros. Morskoj Ochotnik)[2] zbudowany został w latach 1943-1944 w stoczni numer 640 w Sosnowce[5][6][b]. Do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wszedł w 1944 roku[5].

Dane taktyczno-techniczne

Działko przeciwlotnicze 70-K kal. 37 mm, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Okręt był niewielkim ścigaczem okrętów podwodnych[8]. Długość całkowita wykonanego z drewna kadłuba wynosiła 23,4 metra, szerokość 4 metry i zanurzenie 1,7 metra[1][7]. Wyporność standardowa wynosiła 35 ton, zaś pełna 43,4 tony[1][2][c]. Okręt napędzany był przez dwa silniki benzynowe Packard 4M-2500 WB o łącznej mocy 2400 koni mechanicznych (KM)[1][9]. Jednostka posiadała także dodatkowe silniki marszowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM[5][6]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma prawoskrętnymi śrubami[9]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 25 węzłów, zaś ekonomiczna 15 węzłów[1][9][d]. Okręt zabierał 5 ton benzyny, co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 1600 Mm przy prędkości 6 węzłów lub 590 Mm przy prędkości 9 węzłów[6][8]. Autonomiczność wynosiła 6 dób[8].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiło pojedyncze działko automatyczne kal. 37 mm 70-K L/73, z zapasem amunicji wynoszącym 500 sztuk oraz dwa karabiny maszynowe kal. 12,7 mm DSzK L/79 (2 x I), z zapasem 2000 sztuk amunicji na lufę[1][10][e]. Broń ZOP stanowiły dwie ramowe zrzutnie bomb głębinowych (z łącznym zapasem 12 bomb BGB i MGB-20)[6][8]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało sonar Tamir-9[8].

Załoga okrętu składała się z 22 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][11].

Służba

MO-325 służył początkowo we Flocie Bałtyckiej[1]. W 1946 roku jednostka wraz z 22 innymi okrętami została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych[1]. 5 kwietnia 1946 roku ścigacz pod nazwą ORP „Bezwzględny” został przyjęty w skład Marynarki Wojennej[1][2]. Pierwszym polskim dowódcą jednostki został por. mar. Bolesław Chrostowski[1][12]. Przez początkowe trzy miesiące służby na okręcie w charakterze instruktorów przebywali marynarze radzieccy, którzy wyjechali do kraju 23 czerwca 1946 roku[13]. Okręt z oznaczeniem burtowym „BW” (zmienionym w czerwcu 1952 roku na S-51) wchodził w skład pierwszej grupy Dywizjonu Ścigaczy[1][14]. W 1950 roku jednostkę poddano modernizacji: wymieniono poszycie kadłuba, uszczelniono pokład, a amerykańskie silniki Packard zostały zamienione na radzieckie silniki wysokoprężne M-50 o łącznej mocy 2000 KM (usunięto również dodatkowe silniki Osco-Ford, montując w zamian również radzieckie benzynowe ZIS-5, także o mocy 85 KM każdy)[1][15]. Koszt remontu ścigacza wyniósł około 650 000 złotych[15]. W rezultacie wymiany napędu prędkość maksymalna spadła do 22 węzłów[6]. Ostatnie opuszczenie bandery okrętu nastąpiło 25 stycznia 1959 roku[1][16].

Uwagi

  1. ↑ W polskiej literaturze zwane projektem MO-D-3[1][2][3], natomiast według Conway's All the World's Fighting Ships 1922–1946 – typem TK[4].
  2. ↑ Według W. Koszeli okręt zbudowany został w Leningradzie[1], zaś M. Soroka, J. Ciślak i M. Piwowoński podają jedynie, że okręt powstał w ZSRR[2][3][7].
  3. ↑ Według Navypedii wyporność standardowa wynosiła 44, a pełna 47 ton[5][6].
  4. ↑ Navypedia podaje, że prędkość maksymalna wynosiła 24 węzły[5][6].
  5. ↑ Według Navypedii jednostka posiadała cztery karabiny maszynowe kal. 12,7 mm (2 x II)[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017, s. 170.
  2. ↑ a b c d e Marek Soroka: Polskie okręty wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 41.
  3. ↑ a b Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, s. 274.
  4. ↑ Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 344.
  5. ↑ a b c d e f g Ivan Gogin: OD-200 type motor ASW boats (1943-1945) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-04-30].
  6. ↑ a b c d e f g h Ivan Gogin: BEZWZGLĘDNY motor ASW boats (OD-200 type) (1944/1946) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-04-30].
  7. ↑ a b Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 339.
  8. ↑ a b c d e Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Small submarine chasers – Project OD-200 (ang.). RussianShips.info. [dostęp 2017-04-30].
  9. ↑ a b c Marek Soroka: Polskie okręty wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 43.
  10. ↑ Marek Soroka: Polskie okręty wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 41-43.
  11. ↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 219.
  12. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 23.
  13. ↑ Marek Soroka: Polskie okręty wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 45.
  14. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 43.
  15. ↑ a b Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Warszawa: Bellona, 1992, s. 220.
  16. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 62.

Bibliografia

  • Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Wyd. I. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-1108-202-2.
  • Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.)
  • Ivan Gogin: BEZWZGLĘDNY motor ASW boats (OD-200 type) (1944/1946) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-04-30].
  • Ivan Gogin: OD-200 type motor ASW boats (1943-1945) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-04-30].
  • Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-67-2.
  • Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.)
  • Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3.
  • Marek Soroka: Polskie okręty wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986. ISBN 83-215-3249-7.
  • Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Small submarine chasers – Project OD-200 (ang.). RussianShips.info. [dostęp 2017-04-30].
Polskie ścigacze okrętów podwodnych projektu OD-200

Media użyte na tej stronie

Naval Ensign of the Soviet Union (1950–1991).svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Naval Ensign of Poland (1980-1993).svg
Bandera wojenna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Oparta na File:Naval Ensign of Poland.svg i File:Herb PRL.svg. Używana oficjalnie do 1990 roku - a więc także przez Marynarkę Wojenną III RP.
Naval Ensign of Poland.svg
Bandera wojenna Rzeczypospolitej Polskiej. Oparta na Image:Flag of Poland (state).svg. Zgodnie z decyzją podjętą w tym głosowaniu, symboliczne użycie polskiej flagi/godła powinno być oparte o uproszczone kolory HTML: white (#ffffff) i crimson (#dc143c).
70-K 37 mm Gdynia.jpg
Autor: Zala, Licencja: CC BY-SA 4.0
Armata przeciwlotnicza 70-K kal. 37 mm eksponowana w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.