ORP Gryf (1945)

ORP Gryf
ORP „Gryf”
Historia
III Rzesza
Nazwa	Irene Oldendorff
Wejście do służby	1945
Wielka Brytania
Nazwa	Empire Contees
Wejście do służby	10 października 1945
ZSRR
Nazwa	Omsk
Wejście do służby	1946
PRL
Nazwa	Opole
Wejście do służby	13 maja 1947
Marynarka Wojenna (PRL)
Nazwa	ORP Zetempowiec / ORP Gryf / BK-5
Wejście do służby	10 lipca 1951
Wycofanie ze służby	24 września 1976
Los okrętu	przebudowany na barkę koszarową BK-4
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	4220 t
Długość	91,8 m
Szerokość	13,5 m
Zanurzenie	4,9 m
Napęd
maszyna parowa Lentz o mocy 1200 KM, 1 śruba
Prędkość	11,2 węzłów
Zasięg	5700 Mm przy prędkości 10 w
Uzbrojenie
2 działa przeciwlotnicze kalibru 85 mm (2 x I) 4 działka plot. 37 mm (2 x II)

ORP Gryf – polski okręt szkolny z lat 1951-1976, początkowo noszący nazwę ORP Zetempowiec. Był drugim okrętem o nazwie ORP Gryf.

Został przebudowany ze statku handlowego budowanego pod koniec II wojny światowej dla marynarki niemieckiej, 13 maja 1947 przekazanego Polsce w ramach reparacji wojennych^[1]. Początkowo służył w marynarce handlowej pod nazwą „Opole”, wraz z bliźniaczym statkiem „Olsztyn”. W 1950 został przekazany Marynarce Wojennej i po przebudowie na okręt szkolny, wszedł do służby pod nazwą ORP „Zetempowiec” (na cześć ZMP). Przebudowy – mimo jej znacznego zakresu – dokonano w ekspresowym tempie 152 dni. Jej przebieg nadzorował wyznaczony na dowódcę jednostki Polak z pochodzenia a jednocześnie oficer radzieckiej floty handlowej Oceanu Spokojnego – kmdr ppor. Robert Mietielica, dzięki którego staraniom na rufowej nadbudówce został zamontowany dalmierz artyleryjski. Kmdr Mietielica stał się powszechnie znany, wymuszając należny dla ORP salut polskiego rudowęglowca, przez ostrzelanie go z działa ślepymi nabojami^[2].

Po odwilży politycznej 1956 roku, w 1957, okrętowi nadano tradycyjną w polskiej marynarce nazwę ORP „Gryf”^[3]. Był największą jednostką szkolną polskiej marynarki, odbył wiele rejsów szkolnych w obrębie Morza Bałtyckiego (m.in. Leningrad, Rostock), a także Morza Północnego, Atlantyku (m.in. Narwik, Murmańsk, Archangielsk, Reykjavik, Portsmouth) i Morza Śródziemnego i Czarnego (m.in. Palermo, Split, Warna, Sewastopol, Port Said, Aleksandria). W 1970 i 1971 zdobył miano najlepszego okrętu MW. Wycofany został ze służby w 1976, po czym służył przez pewien czas jako hulk – barka koszarowa i grzewcza w VIII basenie w Gdyni.

Historia

• 1945 – zbudowany jako niemiecki statek typu Hansa A „Irene Oldendorff” w stoczni Burmeister and Wain w Kopenhadze w Danii (port macierzysty Lubeka)
  • 10 października 1945 – przejęty przez Wielką Brytanię i przemianowany na „Empire Contees” (port macierzysty Londyn)
• 1946 – przekazany ZSRR i przemianowany na „Omsk” (cyrylica Омск; port macierzysty Ryga)
• 13 maja 1947 – przekazany Polsce i wcielony do polskiej floty handlowej pod flagą Żeglugi Polskiej i nazwą „Opole” (port macierzysty Szczecin)
• 19 października 1950 – przejęty przez Marynarkę Wojenną i przebudowany w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni na okręt szkolny
• 10 lipca 1951 – wcielony do służby jako ORP „Zetempowiec”
• 10 kwietnia 1957 – zmiana nazwy na ORP „Gryf”
• 24 września 1976 – wycofany ze służby i przebudowany na barkę koszarową BK-5.

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Ciesiulewicz, Feliks Kujej: Marynarka Wojenna 1945-1970. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1971.
• Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 978-83-100-8902-1.

ORP Gryf przy molo w Sopocie ok. 1965 roku