ORP Jaskółka (1918)

ORP „Jaskółka”
Ilustracja
Klasa

trałowiec

Typ

FM

Historia
Stocznia

Caesar Wollheim we Wrocławiu

Wodowanie

1918

Zamówiony dla  Kaiserliche Marine
Nazwa

FM 27

 Marynarka Wojenna (II RP)
Nazwa

ORP Jaskółka

Wejście do służby

1 marca 1921

Wycofanie ze służby

12 października 1931

 Polska
Nazwa

Jaskółka (?)

Los okrętu

sprzedany firmie Neptun jako statek towarowy, los nieznany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

konstrukcyjna 170 t
pełna 193 t[1]

Długość

43 m

Szerokość

6 m

Zanurzenie

1,6 m

Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy łącznej 600 KM; 1 kocioł; 2 śruby
Prędkość

12 węzłów
(początkowo 14)

Zasięg

650 Mm przy prędkości 14 węzłów[1]

Uzbrojenie
1 działko 47 mm,
2 ckm 7,92 mm Maxim wz. 08,
20 min
2 komplety trałów kontaktowych
Załoga

32 ludzi

ORP Jaskółka – polski trałowiec redowy z okresu międzywojennego, pierwszy z trzech okrętów o tej nazwie w Polskiej Marynarce Wojennej. Był jednym z czterech trałowców niemieckiego typu FM w polskiej służbie. Okręt został zbudowany w Niemczech jako FM 27 pod koniec I wojny światowej i zakupiony przez Polskę w 1920 roku; służył w Polskiej Marynarce Wojennej do 1931 roku.

Historia

Okręt został zbudowany w 1918 w Niemczech i należał do licznej serii niewielkich trałowców o małym zanurzeniu typu FM, zamówionego przez Marynarkę Cesarską pod koniec I wojny światowej. Według najnowszej literatury, był on dawnym trałowcem FM 27, który był wodowany w 1918 roku w stoczni Caesar Wollheim z Wrocławia i nie został ukończony przed końcem wojny[2][1][3]. Starsze publikacje podawały też, że był to niemiecki FM 2[4].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i utworzeniu Marynarki Wojennej, rozpoczęto starania o zakup okrętów. Departament Marynarki Wojennej w 1920 podjął decyzję o zakupie czterech poniemieckich traulerów typu FM. Jednostki zostały zakupione 24 września 1920 od fińskiej firmy R.W. Hoffströms Skogsbyrå, z niemieckiego demobilu wojennego[5]. Jednostki znajdowały się w Hamburgu[6]. Cena zakupu wynosiła 1,8 miliona marek niemieckich (ok. 34 tysięcy USD lub 46 kg złota) za okręt[7]. Po remoncie w Danii, trałowce przybyły do Gdańska w lutym 1921 roku[5]. FM 27 po zakupie otrzymał prowizoryczną nazwę „Finlandia II”, następnie „trawler nr 1”, po czym rozkazem ogłoszonym 7 kwietnia 1921 roku, ostateczną nazwę: „Jaskółka”, wprowadzając w polskiej marynarce tradycję nadawania nazw trałowców od ptaków[2]. 24 czerwca 1921 roku komisja wojskowa odebrała okręt[2]. Do polskiej służby wszedł 1 marca 1921 roku. Jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. Marian Wolbek, jednocześnie dowódca Grupy Trałowej[3]. Trałowce (określane wówczas jako traulery lub minowce) weszły w skład Dywizjonu Ćwiczebnego i były wykorzystywane przede wszystkim do szkolenia specjalistów morskich i patrolowania polskich wód terytorialnych[8]. Okręty były kupione bez uzbrojenia i wyposażenia, w polskiej służbie otrzymały początkowo 2 karabiny maszynowe Maxim wz.08 7,92 mm, a następnie także działko 47 mm Hotchkiss wz.95[3]. W Estonii zakupiono komplety trałów i miny[8]. W 1930 roku okręt wszedł w skład Dywizjonu Minowców[9]. Wobec zużycia mechanizmów i nieopłacalności przeprowadzania dalszych remontów, został wycofany ze służby i skreślony z listy okrętów 12 października 1931, wraz z pozostałymi trałowcami typu FM[9].

Po nieudanych próbach sprzedaży okrętu, w 1933 roku przekazano go Oddziałowi Morskiemu Związku Strzeleckiego[10]. Był wówczas hulkiem bez napędu, o masie kadłuba 132 tony[11]. Próby jego wykorzystania przez Związek Strzelecki nie były udane i, według relacji, "Jaskółka" trafiła następnie do firmy Neptun, która przebudowała ją na motorowiec i używała jako statek towarowy na Wiśle[10]. Dalszy jego los jest nieznany.

Uwagi

Przypisy

  1. a b c Gröner, Jung i Maass 1983 ↓, s. 170-171
  2. a b c Bartelski 2016 ↓, s. 34.
  3. a b c Janik 2011 ↓, s. 28.
  4. Piwowoński 1989 ↓, s. 273.
  5. a b Bartelski 2016 ↓, s. 33-34.
  6. Janik 2011 ↓, s. 27.
  7. Bartelski 2016 ↓, s. 33, 37.
  8. a b Janik 2011 ↓, s. 28-29.
  9. a b Janik 2011 ↓, s. 30.
  10. a b Miciński 1996 ↓, s. 257
  11. Bartelski 2016 ↓, s. 45.

Bibliografia

  • Erich Gröner, Dieter Jung, Martin Maass: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote. Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983. ISBN 3-7637-4801-6. (niem.).
  • Jerzy Miciński: Księga statków polskich: 1918-1945. T.1. Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996. ISBN 83-86181-23-0.
  • Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
  • Janusz Janik. Dywizjon Ćwiczebny 1920-1930. „Okręty Wojenne”. 2/2011. XVIII (106), s. 27-31, marzec-kwiecień 2011. ISSN 1231-014X. 
  • Jan Andrzej Bartelski. Pierwsze polskie „ptaszki”. „Morza i Okręty”. Nr specjalny 2/2016. II (6), 2016. ISSN 2450-3509. 

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

War Ensign of Germany (1903–1919).svg
War Ensign of the en:German Empire from 1903-1919 (correction of date shown on image which shows 1918). Based on image of coat of arms at [1]. Currently unable to add further details for crown or further details to sceptor due to lack of high-quality images of the coat of arms.
Naval Ensign of Poland (1919-1928).svg
Bandera wojenna Rzeczypospolitej Polskiej. Oparta na Image:Naval_Ensign_of_Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (praktycznie do 1936). Prawidłowe proporcje: 5:8 (w załączniku graficznym do ustawy są proporcje 5:10,5 lecz później zostało to sprostowane).
Flag of Poland (with coat of arms, 1919-1928).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:State Flag of Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (m. in. jako bandery handlowej).
ORP Jaskółka.jpg
Trałowiec ORP Jaskółka w porcie w Gdyni