ORP Mewa (1935)

ORP Mewa
ORP Mewa w 1937
Historia
Stocznia	Stocznia Gdyńska, Gdynia
Położenie stępki	1933
Wodowanie	10 stycznia 1935
Marynarka Wojenna
Nazwa	ORP Mewa
Wejście do służby	25 października 1935
Wycofanie ze służby	3 września 1939
Kriegsmarine
Nazwa	Putzig
Wejście do służby	3 września 1939
Marynarka Wojenna (PRL)
Nazwa	ORP Mewa D-46
Wojska Ochrony Pogranicza
Nazwa	BK-2
Wycofanie ze służby	1970 (przejście do służby pomocniczej)
Los okrętu	złomowany w 1981
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa – 183 t pełna – 203 t.
Długość	45 m
Szerokość	5,5 m
Zanurzenie	1,7 m
Napęd
2 silniki wysokoprężne 8 cylindrowe o mocy łącznej 1050 KM
Prędkość	16-18 węzłów
Uzbrojenie
1 działo uniwersalne kaliber 75 mm, 2 karabiny maszynowe przeciwlotnicze 7,92 mm Maxim wz. 08, 20 min kotwicznych wz. 08, 20 bomb głębinowych (stan na 1939)
Załoga	30

ORP Mewa – jeden z polskich trałowców redowych typu Jaskółka (potocznie znanego jako „ptaszki”), klasyfikowanych oryginalnie jako minowce. Był drugim z trzech okrętów Polskiej Marynarki Wojennej noszących tę nazwę. Po II wojnie światowej służył nadal w Marynarce Wojennej, od 1949 roku jako dozorowiec D-46.

Historia

Zbudowany w Stoczni Gdyńskiej. Wodowanie: 10 stycznia 1935, podniesienie bandery: 25 października 1935. Początkowo nosił znak burtowy: M. W okresie od 9.07.1939 do 25.08.1939 roku okrętem dowodził kpt. mar. Tadeusz Rutkowski.

Okręt uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 w składzie Dywizjonu Minowców, dowodzony przez kpt. mar. Wacława Lipkowskiego. Podczas operacji „Rurka” 1 września 1939, razem z pozostałymi trałowcami Dywizjonu, wziął udział w odpieraniu zmasowanego nalotu niemieckich bombowców koło Helu. Ciężka bomba lotnicza wybuchła w odległości kilku metrów od prawej burty „Mewy”, powodując uszkodzenia, w tym awarię steru. 9 marynarzy poniosło śmierć, 8 w tym dowódca było rannych, pokład był zalany krwią. Dryfujący okręt został następnie odholowany na Hel przez bliźniaczy trałowiec ORP „Rybitwa”. Ponieważ naprawa była utrudniona, okręt został rozbrojony. 3 września 1939, podczas nalotu na port helski, uszkodzona „Mewa” została zatopiona bombami (razem z niszczycielem ORP „Wicher” i stawiaczem min ORP „Gryf”).

Po kapitulacji Helu, okręt został wydobyty i wyremontowany przez Niemców. Następnie, „Mewa” została wcielona do niemieckiej marynarki pod nazwą „Putzig”, z uzbrojeniem 2 działek 20 mm. W 1940 została przebudowana na okręt pomocniczy – poławiacz torped (Torpedofangboot) z oznaczeniem: TFA 7 (według innych opracowań, TFA 9). Okręt przetrwał wojnę i razem z 3 innymi dawnymi polskimi trałowcami (OORP „Czajka”, „Żuraw”, „Rybitwa”) wszedł w skład rezerwowego zespołu niemieckiej służby trałowej. Okręty te zostały następnie odnalezione w Travemünde i rewindykowane przez władze polskie. 25 stycznia 1946 jeszcze w Travemünde okręt podniósł ponownie polską banderę i przywrócono mu nazwę ORP „Mewa”.

Po uzbrojeniu i wyposażeniu, połączonego z remontem w Kilonii, 12 marca 1946 „Mewa” z pozostałymi trałowcami powróciła do Gdyni, gdzie zostały wcielone do Flotylli Trałowców, tworząc 1. dywizjon. Okręt nosił wówczas znak burtowy: MW. Po remoncie w 1947, od 1 czerwca 1947 okręt służył w składzie Szczecińskiego Obszaru Nadmorskiego, trałując zachodnie wybrzeże z min.

W lipcu 1949 w związku z rozwiązaniem Szczecińskiego Obszaru Nadmorskiego „Mewa” została przebazowana do Gdyni i przebudowana na dozorowiec i pod oznaczeniem D-46 wcielona do 2. Dywizjonu Patrolowców. Zdjęto wówczas wyposażenie trałowe, a po remoncie w 1951 zmianie uległo uzbrojenie okrętu. W 1955 D-46 wszedł w skład Dywizjonu Dozorowców i Dużych Ścigaczy w Gdyni, tworząc z pozostałymi okrętami tego typu jego I Grupę Poszukiwawczo-Uderzeniową^[1]. W 1960 znak taktyczny zmieniono na 326. Od stycznia 1961 roku dozorowce tego typu zostały przebazowane do Świnoujścia, jako odrębna Grupa Dozorowców^[1]. W 1961 roku okręt zajął II miejsce we współzawodnictwie na najlepszy okręt Marynarki Wojennej w grupie okrętów III rangi^[2]. W maju 1962 roku wraz z dawną „Rybitwą” odwiedził porty NRD^[2]. D-46 wycofany został w 1970 i przekształcony na pozbawioną napędu barkę koszarową o oznaczeniu BK-2, stacjonującą w Świnoujściu. W 1972 roku został ustawiony na lądzie na półwyspie Kosa w porcie wojennym w Świnoujściu, z przeznaczeniem na poligon przeciwpożarowy, lecz w 1976 roku przeznaczono go do złomowania^[3]. Pocięty na złom w 1981.

Kalendarium

• 1933 – położenie stępki
• 10 stycznia 1935 – wodowanie
• 25 października 1935 – podniesienie bandery
• 3 września 1939 – zatopienie w porcie helskim przez samoloty
• październik, listopad 1939 – wydobycie przez Niemców i wcielenie do Kriegsmarine pod nazwą Putzig
• od 15 października 1945 – w Deutsche Mineräumdienststeilung
• 25 stycznia 1946 – podniesienie polskiej bandery i przywrócenie nazwy ORP Mewa.
• 1949 – przeklasyfikowanie na dozorowiec D-46
• 1970 – wycofanie ze służby liniowej i przekształcenie na barkę koszarową BK-2
• maj 1981 – początek złomowania

Dane techniczne

• uzbrojenie (do 1939):
  • 1 działo uniwersalne kaliber 75 mm
  • 2 karabiny maszynowe przeciwlotnicze 7,92 mm Maxim wz. 08
  • 20 min kotwicznych wz.08
  • 20 bomb głębinowych
• uzbrojenie (1946-1951):
  • 7 działek przeciwlotniczych kaliber 20 mm (jedno poczwórne, jedno podwójne, jedno pojedyncze)
• uzbrojenie (1951-66):
  • 1 podwójnie sprzężone działko przeciwlotnicze kaliber 37 mm
  • 1 podwójnie sprzężony wkm przeciwlotniczy kalibru 12,7 mm
  • 2 zrzutnie bomb głębinowych
• wyposażenie trałowe: 2 komplety trałów kontaktowych (do 1947)

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Biela. „Ptaszki” w służbie powojennej. Część II. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2016. XXVI (138), lipiec-sierpień 2016. Tarnowskie Góry. 

Zobacz też

• ORP Mewa (1921)
• ORP Mewa (1967)
• lista trałowców polskiej Marynarki Wojennej

Marynarka Wojenna Historia Admirałowie Rangi okrętów Stopnie wojskowe Mundury Prefiks ORP Bandera wojenna Proporzec Marynarki Wojennej Organy dowódcze Dowódca Marynarki Wojennej Dowództwo Marynarki Wojennej Centrum Operacji Morskich Jednostki organizacyjne 3 Flotylla Okrętów 8 Flotylla Obrony Wybrzeża Brygada Lotnictwa Morska Jednostka Rakietowa 6 Ośrodek Radioelektroniczny Akademia Szkoła Podoficerska Centrum Szkolenia Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków Wojska Polskiego Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego Biuro Hydrograficzne Centralna Składnica Stocznia Archiwum Klub Muzeum Orkiestra Reprezentacyjna