O poselstwie

O poselstwie
Περὶ παραπρεσβείας (Perí parapresbeías)
Autor

Ajschines

Typ utworu

mowa sądowa

Data powstania

343 p.n.e.

Wydanie oryginalne
Język

dialekt attycki

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1906

Przekład

Ludwik Małecki

poprzednia
Przeciw Timarchosowi		następna
Przeciw Ktezyfontowi

O poselstwie stgr. Περὶ παραπρεσβείας (Perí parapresbeías) lub O przeniewierczym poselstwie – mowa sądowa autorstwa Ajschinesa wygłoszona we własnej obronie w jako odpowiedź na oskarżenie Demostenesa o wzięcie łapówki od Filipa II.

Tło polityczne

W połowie IV wieku p.n.e. Ateny znajdowały się w stanie wojny z Macedonią. Z jednej strony opowiedziały się po przeciwnej niż Filip II Macedoński stronie w wojnie świętej, z drugiej wspierały Związek Chalkidzki, w 349 roku p.n.e. zaatakowany przez Filipa. Król Macedonii w 348 roku p.n.e. zdobył Olint – główną polis Chalkidy, po czym zrównał miasto z ziemią. Do niewoli trafili ateńscy żołnierze, wysłani jako wsparcie chalkidzkim sprzymierzeńcom. W 357 roku p.n.e. Filip zaproponował Ateńczykom pokój, co, zaniepokojeni losem jeńców, byli skłonni rozważać. Na eklezji w 346 roku p.n.e. Filokrates zaproponował wysłanie dziesięciu posłów do Pelli, co też zgromadzenie zatwierdziło. W kilka tygodni po powrocie poselstwa eklezja zatwierdziła pokój i wysłała kolejne. W składzie obu poselstw znaleźli się Ajschines i Demostenes. Po powrocie z drugiego poselstwa, latem 346 roku p.n.e. między mówcami doszło do konfliktu. Demostenes zarzucił Ajschinesowi przyjęcie łapówki od Filipa II, w związku z czym polityk poszedł na znaczne ustępstwa wobec macedońskiego króla. Demostenes chciał, za pośrednictwem swojego poplecznika Timarchosa, oskarżyć Ajschinesa przed ateńskim sądem. Do ataku zamierzali wykorzystać procedurę składania sprawozdań – euthyna. Ajschines wstrzymał swój proces samemu oskarżając Timarchosa o to, że z racji uprawiania prostytucji w wieku młodzieńczym utracił częściowo prawa obywatelskie[1][2][3].

Proces Timarchosa odbył się w roku 346/345 p.n.e. Zakończył się on zwycięstwem Ajschinesa, które wzmocniło jego pozycję w sporze z Demostenesem[4]. Ten jednak nie zrezygnował z oskarżenia swojego przeciwnika. Przedtem jednak, w ramach walk stronnictwa antymacedońskiego Demostenesa ze zwolennikami pokoju, oskarżony został w ramach procedury eisangelia Filokrates. Twórca pokoju uciekł z Aten przed oskarżeniami o zdradę na rzecz Filipa i zaocznie otrzymał wyrok śmierci. Następnie Demostenes doprowadził do skazania na śmierć, jako macedońskiego szpiega, Anaksinosa. Mimo tych okoliczności Ajschynios postanowił spróbować obrony przed oskarżeniami Demostenesa i przygotował mowę obronną. Proces odbył się w 343 roku p.n.e., trybunał orzekał najprawdopodobniej w składzie tysiąca osób[5].

Mowa

Mowa Ajschinesa jest odpowiedzią na mowę Demostenesa O przekroczeniu uprawnień poselskich[6]. Ajschines szczegółowo opisuje wszystkie okoliczności jakie towarzyszyły negocjacjom Ateńczyków z Filipem II, w szczególności oba poselstwa[7]. Porusza również kwestie dotyczące swojego życia prywatnego. Opowiada o swoim ojcu, który miał wziąć udział w obaleniu Trzydziestu Tyranów, czym podkreśla demokratyczne tradycje swojej rodziny[8]. Na swoją rozprawę Ajschines przyszedł ze swoimi niepełnoletnimi dziećmi, aby ich prośby wzbudziły w sędziach litość[9]. Wyzyskał w swojej mowie również poparcie wpływowych polityków, na czele ze strategiem Eubulosem[10].

Mowa doprowadziła do zwycięstwa Ajschinesa, było to jednak zwycięstwo marginalne – różnicą 30 głosów, a pozycja Demostenesa umacniała się[7].

Ważniejsze wydania i tłumaczenia

Wydanie

  • Aeschines: Orationes. M.R. Dilts (opracowanie). Stutgardiae et Lipsiae: 1997, seria: Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana. (stgr. • łac.).

Tłumaczenia

  • On the embassy. W: Ajschines: The speeches of Aeschines, with an English translation by Charles Darwin Adams. Charles Darwin Adams (tłumaczenie). Cambridge–London: 1919, seria: The Loeb Classical Library. (ang.).
  • Sur l'ambasade infidèle. W: Eschine: Discour. V. Martin, G. Budé (tłumaczenie i opracowanie). T. I. Paris: 1927. (fr.).
  • O przeniewierczym poselstwie. W: Ajschines, Demostenes: Ajschinesa 1. Mowy: a) przeciw Tymarchowi – b) o przeniewierczym poselstwie – c) Przeciw Ktezyfontowi czyli o wieńcu; 2. Rzekomych listów dwanaście, oraz Demostenesa Mowy: a) o przeniewierczym poselstwie b) o wieńcu, czyli w obronie Ktezyfonta. Ludwik Małecki (tłumaczenie). Nowy Sącz: 1906. (pol.).
  • O poselstwie. W: Ajschines: Mowy. Włodzimierz Lengauer (przełożył, wstępem i przypisami opatrzył). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, seria: Biblioteka Antyczna. ISBN 83-7337-855-3. (pol.).

Przypisy

  1. ↑ Rzepka 2011 ↓, s. 30–43.
  2. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 23–24.
  3. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 36–37.
  4. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 41.
  5. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 118–120.
  6. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 132, przypis.
  7. ↑ a b Lengauer 2004 ↓, s. 120.
  8. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 15–16.
  9. ↑ Lengauer 2004 ↓, s. 19.
  10. ↑ Siwakowska 2001 ↓, s. 36.

Bibliografia