Obłazy Ryterskie

Obłazy Ryterskie

wieś
Obłazy Ryterskie
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Rytro
Sołectwo	Obłazy Ryterskie
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-343[1]
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0459477
Położenie na mapie gminy Rytro Obłazy Ryterskie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Obłazy Ryterskie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Obłazy Ryterskie
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Obłazy Ryterskie
49°28′30″N 20°40′30″E/49,475000 20,675000

Obłazy Ryterskie – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Rytro. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Obłazy Ryterskie wieś (sołectwo) położona jest w południowej części gminy Rytro, nad Popradem przy drodze krajowej nr 87 (Nowy Sącz – Piwniczna-Zdrój) i linii kolejowej Tarnów – Leluchów. Jest to wieś o rozproszonej zabudowie, o charakterze przysiółków na stromych zboczach góry Kordowiec (762 m n.p.m., Pasmo Radziejowej) i potoku Kordowiec. Zajmuje obszar 238 ha, zamieszkana jest przez ok. 300 mieszkańców. Od północy graniczy z Rytrem, od południa i zachodu z Młodowem (gm. Piwniczna), a od wschodu (poprzez Poprad) ze Suchą Strugą.

Integralne części wsi

Historia

Nazwa wsi (pierwotnie Obłaz) oznacza "obejście", "strome zbocze", "górska droga". Na granicy Rytra i Obłazów nad brzegami potoku Kordowiec stoją domostwa przysiółka zwanego Cygańskim Potokiem (ostatnio tylko Potokiem), który w poprzednim wieku zamieszkiwali Cyganie (Romowie).

Wieś powstała w I poł. XVII w. Pierwsza pisana wzmianka pochodzi z 1630 r. (lustracja starostwa barcickiego), z której można się dowiedzieć, że jest to "wola nowo osadzona, od 8 lat zasiadła której wolność jeszcze nie expirowała" a mieszkańcy m.in. wyrabiają gonty do ryterskiego folwarku i odrabiają tam pańszczyznę. Wzmianka z 1637 r. o "Woli Obłaźnej" być może dotyczy Obłazów. Pierwsze domy powstawały przy trakcie węgierskim, z czasem jak przybywało mieszkańców, powiększano role drogą karczowania i wypalania lasu. Osadnictwo wspinało się coraz wyżej, aż osiągnięto szczyt samego Kordowca. Obecnie domy na polanie na Kordowcu są najwyżej położonymi zabudowaniami w Obłazach Ryterskich. Ze względu na położenie na stromych stokach górskich wieś rozwijała się powoli. W 1663 r. doliczono się 4 półzagrodników, w 1765 – 7. Austriacki spis z 1777 r. wykazał 12 domów i 80 mieszkańców a w 1789 r. było już 120 mieszkańców.

Do czasu zagarnięcia przez Habsburgów Sądeczyzny (1770 r.) wieś należała do dóbr królewskich administrowanych z Barcic. Po 1785 stała się częścią austriackich dóbr państwowych zarządzanych ze Starego Sącza (Cameral Amt in Alt Sandez). Po 1867 r. wieś stanowiła gminę jednowioskową z obszarem dworskim. W 1870 r. wieś liczyła 179 mieszkańców, którzy zajmowali się pasterstwem, hodowlą bydła, rolnictwem i pracą w "pańskim lesie".

Po odzyskaniu niepodległości niewiele zmieniło się życie mieszkańców. W 1931 r. powstała parafia rzymskokatolicka w Rytrze, do której włączono też i Obłazy. Po reformie administracyjnej z 1933 r. Obłazy spadły do rangi gromady gminy zbiorowej w Piwnicznej. Stan taki trwał do 1955 r., kiedy to na powrót stały się częścią Rytra (GRN). Z powodu swego położenia wieś niewiele skorzystała z tzw. eksperymentu sądeckiego, z którego skorzystał m.in. sąsiedni Młodów, gdzie usytuowano ośrodki usługowe dla Obłazów. Od 1973 r. Obłazy stały się sołectwem Miasta i Gminy Piwniczna. Po reaktywowaniu Gminy Rytro Obłazy ponownie wróciły do niej. Wieś nie posiada herbu.

Przez Obłazy prowadzi też gminny zielony szlak turystyczny.

Demografia

Ludność według spisów powszechnych, w 2009 według PESEL^[4][5][6][7].

Zabytki

Przy drodze do Piwnicznej stoi neogotycka kaplica pw. Serca Bożego z 1889 r. (z fundacji ówczesnego wójta), która do czasu budowy ryterskiego kościoła służyła mieszkańcom i letnikom.

Druga kapliczka (pod Złabiną, od Roztoki, Podobłazy) też z lat 80. XIX w., przy czerwonym szlaku turystycznym, ma ciekawą historię opisaną w "Biuletynie Ryterskim" nr 2 (52) z 1996 r. Co roku przy tej kapliczce na Wniebowstąpienie Pańskie odprawiana jest msza połączona z odpustem. W 2009 roku kapliczkę wyremontowano i poświęcono 24 maja 2009 roku. Władze gminne obiecały umieścić tablicę informującą o historii tej kapliczki. Do 2014 r. nie wywiązały się z obietnicy.

Przypisy