Obiekty bliskie Ziemi

Obiekty bliskie Ziemi (NEO od ang. Near-Earth objects) – planetoidy, komety i meteoroidy, których orbity przechodzą blisko orbity Ziemi. Przyjmuje się, że są to obiekty, których część orbity jest w odległości mniejszej niż 1,3 j.a. od Słońca[1]. Zależnie od ich rozmiarów i bliskości, obiekty NEO są też łatwiejsze w dostępie dla sond kosmicznych z Ziemi i są ważne dla przyszłych badań naukowych i eksploracji komercyjnej. Niektóre planetoidy bliskie Ziemi mogą być osiągane ze znacznie mniejszą zmianą prędkości (ΔV) niż Księżyc.

W USA, NASA ma upoważnienie Kongresu na katalogowanie wszystkich ciał NEO, które mają co najmniej 1 km średnicy. Taka wielkość może sprawić, że spadający obiekt NEO mógłby spowodować katastrofalne zniszczenia o zasięgu lokalnym, a nawet spowodować pewne zjawiska w skali całego globu. Dotychczas odkryto blisko 1000 z tych obiektów NEO. Stany Zjednoczone, Unia Europejska i inne państwa na bieżąco przeszukują niebo w poszukiwaniu obiektów NEO w ramach międzynarodowego programu Spaceguard. Dodatkowo wykorzystanie teleskopu z Australii umożliwi obserwację ~30% nieprzebadanego jeszcze nieba.

Klasyfikacja obiektów NEO według rodzaju i kształtu:

Liczba obiektów NEO

Liczba planetoid bliskich Ziemi odkrytych od 1995 roku za pomocą różnych programów obserwacyjnych:

     LINEAR

     NEAT

     Spacewatch

     LONEOS

     CSS

     Pan-STARRS

     NEOWISE

     inne

Zgodnie z danymi NEO Coordination Center Europejskiej Agencji Kosmicznej, według stanu na dzień 01 września 2016 roku, znanych jest 14795 obiektów NEO, w tym: 14688 planetoid i 107 komet, z czego 551 obiektów sklasyfikowanych jest jako obiekty o niezerowym prawdopodobieństwie uderzenia w Ziemię[2].

Do końca 2011 roku zostało odkrytych 8549 obiektów NEO: 91 komet i 8458 planetoid (NEA). Z tych planetoid 11 należy do Grupy Atiry, 676 należy do Grupy Atena, 3199 do Grupy Amora, a 4572 do Grupy Apolla. Z nich 1278 obiektów NEO zostały sklasyfikowane jako potencjalnie niebezpieczne asteroidy (ang. PHA). Obecnie 838 obiektów NEA, w tym 152 obiekty PHA, mają absolutną wielkość gwiazdową 17,75 lub jaśniejszą, która w przybliżeniu odpowiada wielkości co najmniej 1 km[3].

W 2011 roku na podstawie obserwacji satelity WISE w ramach programu NEOWISE oszacowano, że liczba obiektów NEO wynosi:

  • liczba planetoid o średnicy co najmniej 1 km – ok. 981, w tym 911 odkrytych (93%),
  • liczba planetoid o średnicy od 100 m do 1 km – ok. 19500, w tym ponad 5200 odkrytych[4].


Ocena ryzyka

Istnieją dwa schematy klasyfikacji zagrożenia uderzeniem:

25 grudnia 2004 planetoida 2004 MN4 (znana także jako (99942) Apophis) otrzymała 4 stopień w Skali Torino, co jest najwyższym wskaźnikiem w historii. 27 grudnia 2004 obliczono na 2,7% prawdopodobieństwo zderzenia z Ziemią w dniu 13 kwietnia 2029. Jednakże 28 grudnia 2004, po dokładniejszym ustaleniu jej orbity, szacunki spadły praktycznie do zera dla roku 2029, ale zwiększyła się niepewność obliczenia jej trajektorii podczas kolejnego powrotu i znacznego zbliżenia do Ziemi w kwietniu 2036. Planetoida znów otrzymała 4 stopień w Skali Torino (w okresie od początku 2005 roku do sierpnia 2006). Kolejne pomiary znowu umożliwiły ustalenie skali ryzyka na 0. W skali z Palermo obiekt uzyskał wówczas (sierpień 2006) ocenę −2,25.

NASA utrzymuje nieprzerwanie aktualizowane strony internetowe o najważniejszych obiektach NEO zagrażających Ziemi w przeciągu następnych 100 lat[5]. Wszystkie lub prawie wszystkie obiekty na tej stronie z dużym prawdopodobieństwem odpadną z listy po ewentualnym dostarczeniu większej ilości danych.

Bliskie przejścia obiektów NEO

Przelot planetoidy 2004 FH. Inny przelatujący obiekt to satelita.

18 marca 2004 zauważono bardzo bliski obiekt odnotowany jako obiekt NEO. Planetoida 2004 FH, mająca około 30 metrów średnicy, przeszła na wysokości około 43 000 km nad powierzchnią Ziemi (dziewiąta część odległości od Księżyca). Astronomowie wykryli ją zaledwie trzy dni wcześniej. Czas od wykrycia wydaje się bardzo krótki, ale planetoida 2004 FH jest bardzo mała. Obiekt NEO, którego uderzenie mogłoby wywołać globalną katastrofę, ze względu na swe rozmiary byłby wykryty znacznie wcześniej.

Zaledwie dwa tygodnie później, 31 marca 2004, meteoroid 2004 FU162 ustanowił nowy rekord przelotu obok Ziemi, przelatując zaledwie 6 500 km od Ziemi (ok. jedna sześćdziesiąta część odległości do Księżyca). Ponieważ był to bardzo mały obiekt (ok. 6 metrów), 2004 FU162 został wykryty zaledwie kilka godzin przed najbliższym przejściem. Gdyby jednak znajdował się na kursie kolizyjnym z Ziemią, prawdopodobnie spaliłby się w atmosferze.

Planetoida z grupy Apolla 2007 TU24, z wymiarami szacowanymi na 300–600 metrów, zbliżyła się do Ziemi 29 stycznia 2008 na odległość 450 000 km. To może być najbliższa planetoida, która przeszła obok Ziemi do roku 2027.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Glossary of Astronomical Terms
  2. ↑ NEOCC Newsletter: September 2016. [dostęp 2016-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-09)].
  3. ↑ NEO Discovery Statistics. [dostęp 2008-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-03)].
  4. ↑ NASA Space Telescope Finds Fewer Asteroids Near Earth (ang.). NASA Jet Propulsion Laboratory, 2011-09-29. [dostęp 2011-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)].
  5. ↑ Sentry – Earth Impact Monitoring

Linki zewnętrzne

Układ Słoneczny
SłońceMerkuryWenusKsiężycZiemiaFobos i DeimosMarsCeresPas planetoidJowiszKsiężyce JowiszaSaturnKsiężyce SaturnaUranKsiężyce UranaKsiężyce NeptunaNeptunKsiężyce PlutonaPlutonKsiężyce HaumeiHaumeaS/2015 (136472) 1MakemakePas KuiperaDysnomiaErisSednaDysk rozproszonyObłok OortaSolar System XXX.png
Planety (☾ ∅)
Planety karłowate
Małe ciała
Układu Słonecznego
Planetoidy
Grupy i rodziny planetoid
Zobacz też
Obiekty
transneptunowe
Pas Kuipera
Dysk rozproszony
Obiekty odłączone
Komety
Zobacz też
powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
ciała niebieskie
lista obiektów w Układzie Słonecznym ze względu na
Portal: Astronomia

Media użyte na tej stronie

Solar System XXX.png
This is a revised version of Solar_System_XXIX.png.
Asteroid 2004 FH.gif

Timelapse of Asteroid 2004 FH's flyby (NASA/JPL Public Domain)

2004 FH is the centre dot being followed by the sequence; the object that flashes by near the end is an artificial satellite.
Neo-chart.png
Chart of detected NEO's