Budowle sakralne w Toruniu

Obiekty sakralne w Toruniu
	kościoły parafialne, nieparafialne
	; Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Wyznanie	rzymskokatolickie, protestanckie, starokatolickie, prawosławne, greckokatolickie i inne
Kościół
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno, cegła, żelbet
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Obiekty sakralne w Toruniu
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Obiekty sakralne w Toruniu
	53°01′20″N 18°36′40″E/53,022222 18,611111

Obiekty sakralne w Toruniu – kościoły i kaplice różnych wyznań w Toruniu.

Charakterystyka

W Toruniu znajduje się 25 kościołów rzymskokatolickich, z czego 4 pochodzą z czasów średniowiecznych (kolejnych 6 średniowiecznych kościołów już nie istnieje), 1 pochodzi z XVII wieku, 1 – z XVIII wieku, 2 – z XIX wieku, pozostałych 17 zostało zbudowanych (bądź budowa została rozpoczęta) w XX wieku. 21 z nich to kościoły parafialne.

Prócz kościołów rzymskokatolickich w Toruniu istnieje ponad 10 parafii i zborów innych wyznań, w tym 7 – protestanckich. Najstarszymi z nich są Kaplica ewangelicko-augsburska z 1846 roku oraz Kościół św. Szczepana z 1907 roku należące do miejscowej parafii ewangelicko-augsburskiej. Większość toruńskich kościołów protestanckich należy do Toruńskiego Przymierza Protestanckiego. W mieście działa również 8 zborów Świadków Jehowy posiadających dwie Sale Królestwa^[1].

Statystyka

Kościoły w Toruniu na przestrzeni dziejów^[2]:

Kościoły rzymskokatolickie

Poniższa lista zawiera wykaz obecnie istniejących kościołów rzymskokatolickich znajdujących się na terenie Torunia.

Państwo Krzyżackie (1228-1454)


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Bazylika katedralna św. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty	XIII w.	parafialny, bazylika mniejsza od 1935, katedra od 1992	W latach 1530-1583 służył protestantom, a przez następne 13 lat użytkowany był wspólnie przez katolików i protestantów. W 1596 kościół przejmują jezuici i w ich posiadaniu świątynia jest do 1772, kiedy to gospodarzem świątyni stają się księża diecezjalni.	ul. Żeglarska 16	Zespół Staromiejski
2.	Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny	XIII w.	parafialny, sanktuarium	Pierwotnie franciszkański, w latach 1557-1724 w rękach protestantów, w latach 1724-1821 bernardynów, od 1830 parafialny.	ul. Panny Marii 2	Zespół Staromiejski
3.	Kościół św. Jakuba Apostoła	ok. 1309	parafialny, sanktuarium	Od 1345 pod patronatem cysterek, następnie benedyktynek, w latach 1557-1667 służył protestantom, po czym ponownie należał do benedyktynek, od 1832 roku parafialny.	Rynek Nowomiejski 6	Zespół Staromiejski
4.	Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego	1321	parafialny	-	ul. Turystyczna 43	Kaszczorek

Królestwo Polskie (1454-1793)


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła	1644, parafia 1813	parafialny, sanktuarium	franciszkanie	ul. Poznańska 49	Podgórz
2.	Kościół św. Ducha	1756	od 1945 akademicki, pierwotnie luterański	od 1945 jezuici	Rynek Staromiejski	Zespół Staromiejski

Królestwo Prus (1815-1920)


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Kaplica św. Barbary	kaplica 1299, 1475, 1840	filialna	-	ul. Przysiecka	Barbarka
2.	Kościół św. Katarzyny	1897	garnizonowy, pierwotnie ewangelicki	-	pl. św. Katarzyny	Stare Miasto
3.	Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej	1907, parafia 1971	parafialny, pierwotnie ewangelicki	-	ul. Podgórna 76	Mokre
4.	Kościół Opatrzności Bożej	1909, parafia 1946	parafialny, pierwotnie ewangelicki	-	ul. Okólna 178	Rudak

II Rzeczpospolita (1920-1939)


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Kościół Chrystusa Króla	1929 (1926)	parafialny	-	ul. Bażyńskich 19	Mokre

Okres PRL (1945-1989)


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Kościół św. Józefa	1950	parafialny, sanktuarium	redemptoryści	ul. św. Józefa 23/35	Bielany
2.	Kościół św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza	1976	parafialny	michalici	ul. Rybaki 59	Rybaki
3.	Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego	1980	parafialny	-	ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9	Na Skarpie
4.	Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny	1982	parafialny	-	ul. Powstańców Śląskich 7	Stawki
5.	Kościół Matki Bożej Królowej Polski	1982	parafialny	-	ul. Rydygiera 21	Rubinkowo I
6.	Kościół Matki Bożej Łaskawej	1984	parafialny	-	ul. Włocławska 256	Czerniewice
7.	Kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa	1987	parafialny	-	ul. Niesiołowskiego 21	Rubinkowo II
8.	Kościół św. Antoniego	1937/1988	parafialny	-	ul. św. Antoniego 4	Wrzosy

Po 1989 roku


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Zakon	Adres	Dzielnica	Zdjęcie
1.	Kościół Miłosierdzia Bożego i św. siostry Faustyny	1990	parafialny, sanktuarium	-	ul. św. Siostry Faustyny 7	Koniuchy
2.	Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy	1995	parafialny	-	ul. Szczecińska 38	Bielawy
3.	Kościół Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej	1996	parafialny	paulini	ul. Konstytucji 3 Maja 3c	Na Skarpie
4.	Kościół bł. Marii Karłowskiej	1999	parafialny	-	ul. Konstytucji 3 Maja 52-60	Na Skarpie
5.	Kościół bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego	1999	parafialny	-	ul. Szubińska 4	Glinki
6.	Kościół Maryi Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II	2016	nieparafialny, sanktuarium	redemptoryści	ul. Droga Starotoruńska	Starotoruńskie
7.	Kościół św. Andrzeja Apostoła	2016	parafialny	-	ul. Grasera 5	Wrzosy

Kościoły protestanckie i starokatolickie


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Wyznanie	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Kościół św. Szczepana	1904	-	ewangelicko-augsburski (parafia zał. 1921), pierwotnie ewangelicko-reformowany (kalwiński)	ul. Wały gen. Sikorskiego	Zespół Staromiejski
2.	Kaplica ewangelicko-augsburska	1846		ewangelicko-augsburski (parafia j.w.), pierwotnie ewangelicko-luterańska (staroluterańska)	ul. Strumykowa 8	Zespół Staromiejski
3.	Zbór Ewangelicznych Chrześcijan	1979	-	ewangelicznych chrześcijan, TPP	ul. Myśliwska 2	Wrzosy
4.	Zbór Baptystów	1901 (1998)	-	baptystów, TPP	ul. Poznańska 34	Podgórz
5.	Zbór Kościoła Zielonoświątkowego	1996	-	zielonoświątkowcy, TPP (status obserwatora)	ul. Curie-Skłodowskiej 65	Rubinkowo
6.	Zbór Adwentystów Dnia Siódmego	b.d.	-	adwentystów dnia siódmego	ul. Idzikowskiego 1d^[3]	Stawki
7.	Zbór "Chrystus dla Wszystkich"	b.d.	-	"Chrystus dla Wszystkich", TPP	ul. Marii Panny 13/4	Zespół Staromiejski
8.	Kościół Boży w Toruniu	b.d.	-	Chrześcijanie	ul. Królowej Jadwigi 16 I p. (róg Małe Garbary)	Zespół Staromiejski
9.	Zbór braterski	b.d.	-	braterski, TPP	www.swch.pl
10.	Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny	1924	parafialny	polskokatolicki	ul. Gałczyńskiego 30/36	Chełmińskie Przedmieście
11.	Zbór Kościoła Zielonoświątkowego Kościół dla Torunia "Freedom"	2019	-	Kościół Zielonoświątkowy	ul. Kopernika 20	Zespół Staromiejski

Kościoły prawosławne i greckokatolickie


Nr	Nazwa	Data powstania kościoła (parafii)	Tytuł, funkcja	Wyznanie	Adres	Dzielnica	Zdjęcie	Zabytek
1.	Cerkiew św. Mikołaja	2 poł. XIX w., parafia lata 20. XX w.	parafialny	prawosławny	ul. Podgórna 69	Mokre
2.	Parafia greckokatolicka/Duszpasterstwo greckokatolickie w Toruniu		parafialny	greckokatolicki	ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9 - Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe	Na Skarpie

Kościoły nieistniejące

Lista obejmuje kościoły nieistniejące.


Nr	Nazwa	Lata istnienia	Tytuł, funkcja	Zakon	Dzielnica	Zdjęcie
1.	Kościół św. Anny	1598-1813	kościół parafialny Podgórza	-	Podgórz
2.	Kościół św. Ducha	1242-1656	-	benedyktynki	Stare Miasto
3.	Kościół św. Jerzego	1340-1811	-	-	Chełmińskie Przedmieście
4.	Kaplica św. Katarzyny	1360-1844	-	-	Stare Miasto, Przedmieście św. Katarzyny	(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0
5.	Kościół św. Krzyża	1327-1414	-	-	Stare Miasto
6.	Kościół św. Mikołaja	1264-1834	-	dominikanie	Zespół Staromiejski
7.	Kościół św. Wawrzyńca	XIII wiek-1824	-	-	Stare Miasto
8.	Kaplica Serca Pana Jezusa		kościół filialny, parafialny	-	Mokre
9.	Kościół ewangelicki	1897 - 1939	kościół parafialny	-	Podgórz
10.	Kaplica św. Józefa	1927 - 1961?	kościół parafialny	redemptoryści	Bielany
11.	Kaplica św. Antoniego	1938 - poł. lat 90. XX w.	kościół parafialny	-	Wrzosy
12.	Kaplica lefebrystów		-	-	Chełmińskie Przedmieście

Świadkowie Jehowy

Obiekt	Zbory	Adres
Sala Królestwa	Toruń–Bydgoskie (w tym grupa angielskojęzyczna), Toruń–Chełmińskie, Toruń–Podgórz	ul. Mjr Ludwika Idzikowskiego 1^[1]
Sala Królestwa	Toruń-Bielawy, Toruń–Chrobrego, Toruń–Na Skarpie (w tym grupa rosyjskojęzyczna), Toruń–Rubinkowo (w tym grupa języka migowego), Toruń–Wschód	ul. Sobieskiego 27B^[1]

Kapliczki przydrożne

Kapliczka	Dzielnica	Miejsce	Rok osłonięcia	Autor	Zdjęcie	Zabytek
św. Jana Nepomucena	Centrum	Park Etnograficzny	1880 (od 1990 w Toruniu)
Matki Bożej	Kaszczorek	Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego	koniec XIX w.
Matki Bożej Różańcowej	Rudak	ul. Rudacka	1922
Serca Jezusa	Stawki	U zbiegu ulic: Włocławskiej i Łódzkiej	1930
św. Jana Nepomucena na Mokrem	Mokre	Park przed kościołem Chrystusa Króla	po 1931
Matki Bożej Niepokalanej	Rubinkowo	Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski	pod koniec lat 40. lub na początku lat 50. XX w.

Kapliczki nieistniejące

Kapliczka	Dzielnica	Miejsce	Rok osłonięcia	Autor	Rozebrana/Zburzona
Kapliczka św. Jana Nepomucena	Mokre	u zbiegu ulic: Kościuszki, Olbrachta i Rubinkowskiego	1857	nieznany	przełom lat 70. i 80. XX w.
Kapliczka Bożej Męki	Mokre	przy ul. Grudziądzkiej	XVIII w.	nieznany	pod koniec lat 70. XX w.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-19] .
↑ Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2019-01-07] (pol.).
↑ Zbór adwentystów w Toruniu. adwentysci.org. [dostęp 2016-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-04)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[zebrania-1] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-19] .

[2] Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2019-01-07] (pol.).

[adwentysci-3] Zbór adwentystów w Toruniu. adwentysci.org. [dostęp 2016-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-04)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

Historia	historia kalendarium kalendarium od 1945 kalendarium UMK kalendarium diecezji
Geografia i turystyka	podział administracyjny turystyka zabytki hotele powodzie i regulacja Wisły parki i tereny zielone Ogród Zoobotaniczny pomniki przyrody Kępa Bazarowa spichrze mury twierdza pomniki kościoły cmentarze
Kultura i oświata	kultura sztuka edukacja kina teatry muzea festiwale uczelnie Szkoła Leśna archiwa biblioteki
Polityka	burmistrzowie i prezydenci flaga herb hejnał konsulaty sądownictwo opieka zdrowotna bezpieczeństwo publiczne
Gospodarka	gospodarka handel i usługi park technologiczny II park technologiczny
Transport	transport kolejowy rowerowy rzeczny mosty i wiadukty
Pozostałe	klimat ludność media religia sport honorowi obywatele wojsko

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne