Oblężenie Krakowa (1657)

Oblężenie Krakowa

II wojna północna potop szwedzki
Plan umocnień Krakowa w 1657, Izydor Affaita
Czas	1656 – 25 sierpnia 1657
Miejsce	Kraków
Terytorium	Małopolska
Przyczyna	próba opanowania basenu Morza Bałtyckiego przez Szwedów
Wynik	zwycięstwo polsko-niemieckie
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita, Święte Cesarstwo Rzymskie Szwecja Siedmiogród Wołoszczyzna Mołdawia
Dowódcy
Jerzy Sebastian Lubomirski Melchior von Hatzfeldt Paul Würtz Jan Bethlen
Siły
co najmniej kilkanaście tysięcy ok. 2500 Szwedów i ok. 2500 Siedmiogrodzian
Położenie na mapie świata miejsce bitwy
50,06139°N 19,93722°E/50,061389 19,937222

Oblężenie Krakowa, drugie w czasie potopu szwedzkiego, miało miejsce w latach 1656-1657 i zakończyło się ostatecznie 25 sierpnia 1657 roku. Wojska szwedzkie pod dowództwem gen. Pawła Wirtza wzmocnione przez wojsko siedmiogrodzkie Jana Bethlena broniły oblężonego Krakowa przed wojskami polskimi Jerzego Lubomirskiego, a później także przed cesarskimi posiłkami pod dowództwem feldmarszałka Melchiora von Hatzfeldta.

Po oblężeniu miasta w roku 1655 i kapitulacji dnia 17 października polscy obrońcy pod wodzą Stefana Czarnieckiego opuścili miasto, a ich miejsce zajęła załoga szwedzka. Od tego miejsca zaczęła się szwedzka okupacja miasta. Na mocy traktatu w Radnot z 6 grudnia tego roku Kraków przypadł Siedmiogrodowi i 28 marca 1657 wojska Jerzego II Rakoczego dotarły do miasta i zasiliły jego załogę 2500 wojska. Miasto w czasie szwedzkiego panowania zyskało nowe umocnienia, rozbudowano te z 1655 autorstwa Izydora Affaita. Walki o miasto były zażarte, jednak wobec braku ciężkiej artylerii wojska koronne niewiele mogły wskórać i jedyną skuteczną taktyką okazało się odcięcie miasta od dostaw.

W sierpniu pod Krakowem stanęła armia cesarska (17-18 tys. żołnierzy) pod dowództwem feldmarszałka Melchiora von Hatzfeldta, wspierając wojska polskie. 4 sierpnia 1657 roku wojska królewsko-cesarskie szykowały się do szturmu, gdy nadszedł rozkaz od księcia Rakoczego, oblężonego w tym czasie przez siły tatarsko-polskie, nakazujący Węgrom pod rozkazami Jana Bethlena oddanie Krakowa. Po kapitulacji wojsk siedmiogrodzkich wojska koronne 7 sierpnia weszły do Lwowa, skąd po krótkim odpoczynku dywizje Lubomirskiego i Czarnieckiego ruszyły pod Kraków, by wspomóc oblegającą miasto armię cesarską.

Osamotniony szwedzki garnizon gen. Pawła Wirtza skapitulował dopiero dnia 25 sierpnia^[1] na honorowych warunkach, co zakończyło oblężenie Krakowa. Garnizon twierdzy zgodnie z zawartą umową opuścił Kraków pięć dni po podpisaniu kapitulacji, a w uroczystości uczestniczył król Polski Jan Kazimierz.

4 września Jan Kazimierz uroczyście wjechał na Wawel, lecz całe miasto było wyniszczone w wyniku 2-letniej okupacji.

Uwolniona od okupacji stolica była całkowicie zrujnowana, a okoliczne wsie, miasteczka i klasztory złupione, a następnie spalone lub zburzone. Taki sam los spotkał przedmieścia Krakowa. Na Kleparzu spośród 113 mieszkańców zostało jedynie 15, mieszkających teraz w szopach i budach. Na placu Biskupim z 51 domów zostało jedynie 5 domów i jedna buda. Na Piasku przed okupacją było kilkaset domów, z których żaden nie ocalał. Także Stradom został całkowicie zniszczony. Całkowicie splądrowano komnaty królewskie na Wawelu, skąd okupanci wywozili złoto i srebro, kosztowności ze skarbca, kobierce, obicia oraz inny wartościowy sprzęt. Ponadto Szwedzi rozbili trumnę świętego Stanisława, rabując większą część relikwii (resztkę zdołał uratować rektor Akademii). Znaczna część zrabowanych kosztowności zatonęła później w czasie transportu do Szwecji z powodu sztormów na Bałtyku.

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Stolicki, Oblężenie Krakowa przez Jerzego Lubomirskiego w latach 1656-1657. SiM do historii wojskowości, t. XL, Białystok 2003, s. 87-117
• Leszek Podhorodecki, Rapier i koncerz, Warszawa 1985, ISBN 83-05-11452-X, s. 345-346