Oblężenie Lachowicz

Oblężenie Lachowicz

Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)
Oblężenie Lachowicz, grawer z XVII w.
Czas	23 marca - 28 czerwca 1660
Miejsce	Lachowicze
Terytorium	dzisiejsza Białoruś
Wynik	zwycięstwo Polaków i Litwinów
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita Carstwo Rosyjskie
Dowódcy
Mikołaj Władysław Judycki Iwan Chowański
Siły
2500 10 000 - 11 000
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie Białorusi miejsce bitwy
53°02′N 26°16′E/53,033333 26,266667

Jan Chryzostom Pasek pod Lachowiczami, obraz Juliusza Kossaka

Oblężenie Lachowicz miało miejsce w dniach 23 marca-28 czerwca 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667.

Dnia 23 marca 1660 roku armia rosyjska (ok. 11 tys. żołnierzy^[1]) pod wodzą Iwana Chowańskiego obległa Lachowicze, jedną z największych twierdz Rzeczypospolitej na Białorusi. Garnizonem twierdzy dowodził wojski rzeczycki Mikołaj Władysław Judycki mający do dyspozycji 29 dział, 59 hakownic, dwie śmigownice, 141 zbroi pikinierskich i 257 obojczyków do tych zbroi oraz 551 hełmów.

Opis twierdzy

Twierdza miała cztery bastiony i trzy nadszańce. Bastion sadowy od strony sadu z nadszańcem; bastion położony niedaleko „kawalera rynkowego”; bastion wodny z nadszańcem i bastion pusty, ponieważ nie miał nadszańca (zwanego też kawalerem). Na bastionie sadowym rozmieszczono ciężkie działa („Cantor” i „Bazyliszek”), na nadszańcu miało stanowisko strzeleckie działo zwane „Wieloryb”. Jedna strona bastionu miała kazamatę z działem szrotowym „Jgnis”. Naprzeciw bramy znajdował się szaniec lub kawaler z 18-funtowym działkiem „Samson”.

Oblężenie

W dniu 23 marca dowódca twierdzy Mikołaj Judycki odmówił poddania twierdzy, w związku z czym Iwan Chowański polecił rozpocząć przygotowania do szturmu poprzez zbudowanie baterii oblężniczych i aproszy. Pierwszy szturm przeprowadzono tuż przed świtem 26 marca. Wojska moskiewskie podczas ataku krzyczały według relacji „cariew, cariew gorod!”^[1]. Po wdarciu się wroga na wały, obudzona załoga twierdzy po kilku godzinach walki wyparła Moskali zabijając kilkudziesięciu napastników^[2]. Kolejny atak Moskale przeprowadzili 15 maja, jednak ten także został odparty. W wyniku dwóch szturmów Chowański według relacji na wałach stracił około 1 tys. ludzi, a drugie tyle zostało zabitych od ognia armatniego. 17 wziętych do niewoli Moskali powieszono na wałach. Wojska moskiewskie nękały nieustannie oddziały Samuela Oskierki i mordowały okoliczną ludność (spaliły m.in. Zelwę).

Po przybyciu z Moskwy oddziału liczącego 3 tysiące strzelców pod koniec maja przypuszczono trzeci szturm, który został odparty przy dużych stratach atakujących, a następnie w nocy czwarty szturm, także odparty przez załogę twierdzy. Podczas trzech miesięcy oblężenia twierdza wytrzymała cztery rosyjskie szturmy. W obozie oblegających Rosjan szerzyła się dezercja (co noc uciekało po kilkudziesięciu żołnierzy)^[3].

Zbliżająca się odsiecz armii polsko-litewskiej wojewody ruskiego Stefana Czarnieckiego i hetmana wielkiego litewskiego Pawła Sapiehy sprawiła, że Chowański zwinął oblężenie, zostawiając kilka tysięcy piechoty w obozie dla blokowania garnizonu, i ruszył naprzeciw zbliżającej się odsieczy. Przegrana przez Rosjan bitwa pod Połonką w dniu 28 czerwca uratowała broniące się od trzech miesięcy Lachowicze. Na wieść o klęsce siły rosyjskie odeszły spod Lachowicz, a 2 lipca pod mury twierdzy przybyła zwycięska armia polsko-litewska.

Udaną obronę Lachowicz ówcześni ludzie przypisywali interwencji Matki Boskiej, przez co zyskała miano „litewskiej Jasnej Góry”.

Lachowicze były obok Słucka jedyna fortecą Wielkiego Księstwa Litewskiego, która pozostała niezdobyta aż do końca wojny polsko-rosyjskiej.

Galeria

• 

  Twierdza w Lachowiczach w XVII w.

• 

  Fragment mapy oblężenia z 1660 r.

• 

  Twierdza w 1660 roku (wyrys z planu)

Bibliografia

• Romański R., Cudnów 1660, Warszawa: Bellona, 1996, ISBN 83-11-08590-0, OCLC 69490757
• Gawęda M., Połonka-Basia 1660, Warszawa: Bellona, 2005, ISBN 83-11-10211-2, OCLC 69452619
• Kossarzecki K., Kampania roku 1660 na Litwie, Zabrze: wydawnictwo Inforteditions, 2005, ISBN 83-89943-01-8, OCLC 69356816
• Курбатов О. А., Литовский поход 7168 г. кн. И. А. Хованского и битва при Полонке 18 июня 1660 г. [w:] Славяноведение. 2003. № 4
• Бабулин И.Б., Московские «легионы» на гравюре «Осада Ляхович в 1660 году» (Babulin I.B. Moscow "legions" on the engraving "The Siege Liakhovich in 1660")
• Малов А. В., Русско-польская война 1654—1667, [w:] Цейхгауз, 2006.
• Міхал Чарняўчкі, Аб рэшьках Ляхавіцкай фартэцыі, [w:] Castrum, urbis et bellum: Зборнік навуковых прац. Прысвячаецца памяці прафесара Міхася Ткачова, Baranowicze 2002, s. 421

Zobacz też

• konflikty zbrojne w historii Polski

Przypisy