Oblężenie Smoleńska (1514)

Oblężenie Smoleńska w 1514 r.
Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522

Oblężenie Smoleńska
Czas

15 lipca1 sierpnia 1514

Miejsce

Smoleńsk

Terytorium

Województwo smoleńskie

Przyczyna

II faza wojny litewsko-moskiewskiej 1512-1522

Wynik

zdobycie miasta przez wojska moskiewskie

Strony konfliktu
LitwaMoskwa
Dowódcy
Jerzy SołłohubWasyl III, Michał Gliński
Siły
nieznaneprawie 42 tys.[1]
Straty
nieznanenieznane
Położenie na mapie obwodu smoleńskiego
Mapa konturowa obwodu smoleńskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
54°47′N 32°04′E/54,783333 32,066667

Oblężenie Smoleńska w 1514 roku – oblężenie i zdobycie Smoleńska przez wojska moskiewskie pod dowództwem Wasyla III w dn. 1 sierpnia 1514 w czasie wojny litewsko-moskiewskiej 1512-1522.

Oblężenie

Moskiewskie wojska w sile prawie 42 tys.[1] wyszły z Moskwy 18 czerwca 1514. Po 38 dniach marszu, 15 lipca, dotarły pod Smoleńsk, obległy go i zaczęły przygotowania do szturmu: dookoła twierdzy zbudowano palisadę, a naprzeciw bram powstały umocnienia zwane rogatkami, służące zapobieżeniu wypadom załogi miasta. Przygotowania zakończono w ciągu 2 tygodni i 29 lipca rozpoczął się ostrzał artyleryjski. Wojska moskiewskie dysponowały ok. 140, a według innych źródeł 300 działami pod dowództwem puszkarza Stefana, które spowodowały poważne szkody miastu, którego obroną dowodził Jerzy Sołłohub.

Latopis tak opisuje ostatni dzień oblężenia[2]:

Przybył sam wielki książę ze swoimi braćmi pod miasto Smoleńsk z licznymi siłami i wielką artylerią. I działa i piszczały wielkie wokół miasta postawiwszy, rozkazał bić w gród ze wszystkich stron i szturmy wielkie czynić bez ustanku, i ognistymi działami w gród bić, tak że od huku i wrzasku armat i piszczał i ludzi, a także i od bicia dział i piszczał ludzi z grodu, ziemia się trzęsła, a ludzie siebie nie widzieli, i cały gród w płomieniach i dymie i wydawało się, że się unosił. I strach wielki padł na mieszczan, i zaczęli z grodu krzyczeć, żeby wielki władca się ulitował, miecz swój opuścił, a rozkazał zakończyć bój, a oni chcą bić czołem przed władcą i gród oddać.

Załoga Smoleńska zaproponowała rozpoczęcie rozmów, jednak prośba ta została odrzucona przez Wasyla III, który zażądał natychmiastowego poddania się. Pod naciskiem mieszczan litewska załoga poddała się 31 lipca i 1 sierpnia rosyjskie wojska uroczyście weszły do miasta. Smoleński biskup prawosławny Warsonofiej odprawił moleben, w czasie którego mieszczanie przysięgli wierność moskiewskiemu władcy. Wojewoda smoleński Jerzy Sołłohub odmówił przysięgi i został wypuszczony na Litwę, gdzie stracono go za poddanie twierdzy.

XVI-wieczna rosyjska broń oblężnicza

Po wygranej bitwie pod Orszą wojska litewskie podjęły próbę odbicia Smoleńska, która zakończyła się jednak niepowodzeniem i w 1522 r. między księstwem moskiewskim i Wielkim Księstwem Litewskim został podpisany pokój, na mocy którego Smoleńsk przeszedł we władanie Moskwy. Po bitwie Smoleńsk pozostawał pod władzą carów rosyjskich prawie 100 lat, a następnie rozejmu w Dywilinie w 1618 r. został zwrócony Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, ale w 1654 r. ostatecznie trafił do Rosji z wyjątkiem dwóch okresów: jesieni 1812 r., kiedy został zdobyty przez Francuzów i lat 1941–1943, kiedy został zagarnięty przez III Rzeszę.

Na pamiątkę zdobycia Smoleńska Wasyl III ufundował moskiewski Monaster Nowodziewiczy w miejscu, gdzie rosyjskie pułki gromadziły się przed wyprawą.

Przypisy

  1. a b Российское государство в XIV – XVII вв.: Сборник статей, посвященный 75-летию со дня рождения Ю.Г. Алексеева. W: Кром М. М.: О численности русского войска в первой половине XVIв. СПб.: 2002, s. 77.Sprawdź autora:1.
  2. Перли С. С., Перли Б. С.Страницы русской истории на уроках математики: Нетрадиционный задачник. V–VI классы. – М.:Педагогика-Пресс, 1994. – 288 с.: ил. ISBN 5-7155-0644-1 – (гл. II – задача: Освобождение западных русских земель от власти Литвы – Взятие Смоленска) (ссылка нерабочая!).

Literatura

  • Ирина Борисовна Михайлова, К вопросу о „Смоленском взятии” 1514г, „Studia Slavica et Balcanica Petropolitana: Петербургские славянские и балканские исследования.”, 2 (10), 2011, s. 41–54.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce bitwy.svg
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Русское осадное орудие XVI века.jpg
Russian siege artillery of the 16th century
Grav1.jpg
Siege of Smolensk
Relief Map of Smolensk Oblast.png
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Физическая карта Смоленской области, Россия.
  • Проекция: Меркатор
  • Координаты для GMT: -R30.68/35.46/53.37/56.10
  • Инструменты: GMT, Inkscape
Russia edcp relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.