Oblężenie Trypolisu (1551)

Oblężenie Trypolisu (1551)
Ilustracja
Atak floty Imperium Osmańskiego na Trypolis
Czas15 sierpnia 1551
MiejsceTrypolis
WynikTurcy osmańscy zdobyli Trypolis
Strony konfliktu
Zakon MaltańskiImperium Osmańskie
Dowódcy
Gaspard de VallierSinan Pasza
Siły
30-200 rycerzy
630 najemników
ok. 10 000
Straty
630 pojmanych w niewolęnieznane
Położenie na mapie Trypolisu
Mapa konturowa Trypolisu, u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Libii
Mapa konturowa Libii, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
32°54′07,9200″N 13°11′08,8800″E/32,902200 13,185800

Oblężenie Trypolisu miało miejsce w roku 1551, kiedy Turcy osmańscy oblegali i pokonali Rycerzy z Malty w fortecy Trypolis, dzisiejsza Libia[1]. Hiszpanie zbudowali fort w Trypolisie w roku 1510, a w roku 1530 cesarz Karol V przekazał go Rycerzom[2][3]. Oblężenie osiągnęło punkt kulminacyjny w czasie 6-dniowego ostrzeliwania twierdzy i poddaniu się obrońców w dniu 15 sierpnia 1551 roku.

Oblężenie Trypolisu nastąpiło po wcześniejszym ataku na Maltę w lipcu tego roku, odpartym przez wyspiarzy, oraz udanej inwazji na Gozo, po której 5000 chrześcijańskich mieszkańców zostało porwanych i wywiezionych na galerach w kierunku Trypolisu.

Oblężenie

Francuski ambasador przy Wysokiej Porcie Gabriel de Luetz d'Aramon, był obecny przy oblężeniu.

Miasto było pod komendą Gasparda de Vallier, z 30 rycerzami (niektórzy autorzy podają liczbę 200)[4] oraz 630 kalabryjskimi i sycylijskimi najemnikami[3]. Od roku 1531 Turcy osmańscy znajdowali się w mieście Tajura(ang.), 20 km na wschód, gdzie Hajraddin Barbarossa miał swoją bazę[5]. Oblegający otoczyli fort, i ustawili trzy baterie artyleryjskie, po 12 dział każda[3].

Francuski ambasador przy Wysokiej Porcie Gabriel de Luetz d'Aramon, dołączył, wraz z dwoma galerami i galeotą, do floty osmańskiej w Trypolisie[3][4]. Oficjalną misją ambasadora, na prośbę Wielkiego Mistrza Zakonu Maltańskiego, było odwieść Turków od oblegania i zdobycia Trypolisu, ponieważ Malta nie była uznana jako wróg przez sojusz francusko-turecki(ang.) przeciwko Habsburgom[6][7]. Według późniejszych raportów, kiedy Sinan Pasza i Turgut odmówili zaprzestania oblężenia, powołując się na rozkazy usunięcia Rycerzy Maltańskich z Afryki, d’Aramon zagroził popłynięciem do Konstantynopola, aby apelować do sułtana Sulejmana, lecz został zatrzymany aż do końca oblężenia[6][7].

Żołnierze w forcie wkrótce się zbuntowali, i rozpoczęły się negocjacje na temat kapitulacji[3]. Miasto zostało zdobyte 15 sierpnia 1551 roku przez Sinana Paszę, po sześciu dniach ostrzeliwania[8][9][4]. Rycerze, w większości Francuzi, powrócili na pokładzie swoich galer, po interwencji francuskiego ambasadora, na Maltę[4], zaś najemnicy zostali wzięci w niewolę[3]. Gubernatorem zdobytego miasta został Murād Agha, turecki dowódca Tajury od roku 1536[5].

Nicolas de Villegaignon, przyszły eksplorator Brazylii, był w Trypolisie podczas oblężenia, i w roku 1553 napisał z tego relację[10].

Następstwa

Historyczna mapa Trypolisu, wykonana przez Piri Reisa.

Już z Malty, d’Aramon napisał list do króla Henryka, opisując swoją interwencję[4]. Rola d’Aramona była szeroko krytykowana przez cesarza Karola V i papieża Juliusza III, w związku z podejrzeniem zachęcania Osmanów do zajęcia Trypolisu[4]. Okazało się, że d’Aramon brał udział w zwycięskim bankiecie Turków, potęgując podejrzenia co do jego roli w czasie oblężenia, i prowadząc do stwierdzenia przez Karola V, że Francja brała udział w oblężeniu[6][7]. W każdym razie, d’Aramon miał szczególne relacje z Turkami, i był świadom, że upadek Trypolisu stanowi poważny problem dla Karola V[4].

Nicolas de Villegaignon brał udział w obronie trypolisu jako Rycerz Maltański.

Po powrocie na Maltę, Gaspard de Vallier był mocno krytykowany przez Wielkiego Mistrza Juana de Homedes y Coscon, który chciał go obarczyć całą winą za upadek miasta. Został postawiony przed sądem, i odebrano mu habit i krzyż zakonny[11]. Był on jednak twardo broniony przez rycerza Zakonu Nicolasa de Villegaignon, który obnażył dwulicowość de Homedesa[12].

Oblężenie Trypolisu było pierwszym krokiem do wojny włoskiej 1551-1559 na terytorium Europy, zaś na Morzu Śródziemnym francuskie galery w Marsylii dostały rozkazy dołączenia do floty osmańskiej[3].

W roku 1553 Turgut został mianowany przez sułtana na dowódcę Trypolisu, robiąc miasto ważnym centrum pirackich wypraw na Morzu Śródziemnym, oraz stolicą osmańskiej prowincji Trypolitania[5]. Podczas słynnej pirackiej wyprawy z Trypolisu w roku 1558, Turgut zaatakował Reggio, i porwał wszystkich mieszkańców do Trypolisu jako niewolników[5][13].

W roku 1560 wysłane zostały bardzo silne siły morskie w celu odbicia Trypolisu, lecz flota ta została pokonana w bitwie o Dżerbę[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. María Antonia Garcés: Cervantes in Algiers: a captive’s tale. Nashville, USA: Vanderbilt University Press, 2005, s. 25. ISBN 0-8265-1470-7. (ang.)
  2. Ira Marvin Lapidus: A history of Islamic societies. Cambridge University Press, 2002, s. 255. ISBN 0-521-77056-4. (ang.)
  3. a b c d e f g Fernand Braudel: The Mediterranean and the Mediterranean world in the age of Philip II. T. 2. University of California Press, 1995, s. 920–. (ang.)
  4. a b c d e f g Kenneth M. Setton: The Papacy and the Levant (1204–1571). T. 3. Philadelphia, USA: The American Philosophical Society, 1984, s. 555–. ISBN 0-87169-161-2. (ang.)
  5. a b c d Jamil M. Abun-Nasr: A history of the Maghrib in the Islamic period. Cambridge University Press, 1999, s. 190. ISBN 0-521-33184-6. (ang.)
  6. a b c The biographical dictionary of the Society for the diffusion of Knowledge. T. III. London: 1843, s. 230. (ang.)
  7. a b c John Platts: A Universal Biography. T. V. London: 1826, s. 49. (ang.)
  8. The Middle East and North Africa 2003. Wyd. 49. London, New York: Europa Publications, s. 748, seria: Regional Surveys of the world. ISBN 1-85743-132-4. (ang.)
  9. Ezel Kural Shaw: History of the Ottoman Empire and modern Turkey. T. 1. Cambridge University Press, 2002, s. 106. ISBN 0-521-21280-4. (ang.)
  10. Christopher Marlowe: The Jew of Malta. Manchester University Press, s. 6. ISBN 0-7190-1618-5. (ang.)
  11. Alexander Sutherland: Achievements of the Knights of Malta. T. I. Philadelphia, USA: Carey and Hart, 1846, s. 108. (ang.)
  12. Pierre Marie Louis de Boisgelin de Kerdu: Ancient and modern Malta. T. II. London: 1804, s. 47. (ang.)
  13. Sharon Turner: The History of England. T. XI. London: 1839, s. 311. (ang.)
  14. Vernon J. Parry: A History of the Ottoman Empire to 1730: chapters from the Cambridge history of Islam and the New Cambridge modern history. Cambridge: Cambridge University Press, 1976, s. 101. ISBN 0-521-20891-2. OCLC 2479554. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Capture of Tripoli by the Ottomans 1551.jpg
Capture_of_Tripoli_by_the_Ottomans_1551
Tripoli by Piri Reis.jpg
en:Tripoli in en:Libya on the Kitab-ı Bahriye (Book of Navigation) of en:Piri Reis
Nicolas de Villegagnon.jpg
Nicolas_de_Villegagnon
Location map Libya Tripoli.png
Autor: Dr. Blofeld, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Tripoli

Geographic limits of the map:

  • N: 32.9197°
  • S: 32.8006°
  • W: 13.1345°
  • E: 13.2562°
w:pl:Licencje Creative Commons
uznanie autorstwana tych samych warunkach
Wolno:
  • dzielić się – kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać utwór
  • modyfikować – tworzyć utwory zależne
Na następujących warunkach:
  • uznanie autorstwa – musisz określić autorstwo utworu, podać link do licencji, a także wskazać czy utwór został zmieniony. Możesz to zrobić w każdy rozsądny sposób, o ile nie będzie to sugerować, że licencjodawca popiera Ciebie lub Twoje użycie utworu.
  • na tych samych warunkach – Jeśli zmienia się lub przekształca niniejszy utwór, lub tworzy inny na jego podstawie, można rozpowszechniać powstały w ten sposób nowy utwór tylko na podstawie tej samej lub podobnej licencji.
U+2694.svg
zwei stilisierte gekreuzte Schwerter als Zeichen zur Nutzung in Karten, in der Genealogie, etc.; Unicode-Zeichen U+2694