Obojczyk (zbroja)

Obojczyk

Obojczyk – element zbroi płytowej chroniący szyję i barki oraz niekiedy górną część piersi i kark[1][2].

Historia

Obojczyk pojawił się ok. XV w. i stosowany był pierwotnie w pełnej zbroi płytowej, a następnie w półzbroi, jako osłona szczeliny powstającej między napierśnikiem a hełmem. Od XVII w. zaczęto nosić go jako samodzielną osłonę na skórzanym kolecie, co wiązało się z powiększeniem jego rozmiarów. Ostatecznie uległ degradacji przekształcając się w ryngraf (rodzaj ozdobnego naszyjnika)[3][2].

Obojczyk był popularnie stosowany również w średniowiecznej Polsce. Od XVII w. stał się elementem zbroi husarskiej oraz używano go jako samodzielną osłonę w formacjach lekkiej jazdy[2].

Budowa

Obojczyk przybierał zróżnicowane formy, najczęściej występując w postaci dwóch metalowych płyt spinanych na ramionach. Niekiedy część chroniąca szyję przybierała formę folgowanego elastycznego kołnierza. W rozbudowanej wersji wyposażony w wysoki podbródek stanowił uzupełnienie niektórych typów hełmów otwartych osłaniając dolną część twarzy (np. w przypadku salady czy kapalinu). Natomiast w niektórych typach hełmów zamkniętych (np. turniejowych), funkcję obojczyka pełniła przedłużona w dół część dzwonu hełmu[4][2][5].

Przypisy

  1. Andrzej Swaryczewski: Płatnerze krakowscy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 61-62. ISBN 83-01-07271-7.
  2. a b c d Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 86, ISBN 83-11-10063-2.
  3. Eduard Wagner, Zoroslava Drobná, Jan Durdík, Medieval Costume, Armour and Weapons, Courier Corporation, 5 maja 2014, s. 41, ISBN 978-0-486-32025-0 [dostęp 2022-05-10] (ang.).
  4. Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 67, ISBN 83-11-10063-2.
  5. Ewart Oakeshott, European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution, Boydell Press, 2012, s. 111-113, 121-122, 214-217, ISBN 978-1-84383-720-6 [dostęp 2022-05-10] (ang.).

Media użyte na tej stronie

HJRK A 79 - Armour of Maximilian I, c. 1485 (detail of bevor).jpg
Autor:
Lorenz Helmschmied, 1485
, Licencja: CC BY 3.0
Armour of Emperor Maximilian I, part of the set of armour probably depicted in Thun fol. 33v, 67 and 67v.
Gorget MET sfma27.183.58 70994.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC0
German; Gorget; Armor Parts-Colletins
Elements of an Armor MET 26.92.2 239768 May2015.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC0
German or Austrian; Elements of an Armor; Armor for Man
Zabipysk.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Steifer (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5

Hełm turniejowy, tzw.Żabi pysk

autor: Tomasz Steifer, 2006 r.
Etsad och förgylld ringkrage - Livrustkammaren - 106501.tif
Uwaga: For documentary purposes the original description has been retained. Factual corrections and alternative descriptions are encouraged separately from the original description.
Etsad och förgylld ringkrage.
Nyckelord: Ringkrage, Föremålsbild